Blog

Ο Ηράκλειτος θεωρεί τον πόλεμο ως δημιουργική δύναμη: Η σύγκρουση στοιχείων επιφέρει τη δημιουργία νέων στοιχείων. Από το μείγμα των διαφόρων στοιχείων εξαρτάται η μορφή ή η σύνθεση των νέων. Όλη η φράση είναι: «Πόλεμος πάντων μὲν πατήρ ἐστι, πάντων δὲ βασιλεύς, καὶ τοὺς μὲν θεοὺς ἔδειξε τοὺς δὲ ἀνθρώπους, τοὺς μὲν δούλους ἐποίησε τοὺς δὲ ἐλευθέρους» («Ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων, ο βασιλεύς πάντων, και άλλους κατέστησε θεούς και τους ανθρώπους, άλλους έκανε δούλους κι άλλους ελεύθερους»). Έτσι η  φιλοσοφική φράση του Ηράκλειτου, κατέστη σπουδαίο γνωμικό ως παρηχητική έκφραση “πόλεμος πάντων πατήρ”  και χρησιμοποιείται σήμερα ευρύτατα σ’ όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες (οικονομία, εμπόριο κ.λπ.) ως αγώνας επιβίωσης, όχι απαραίτητα με όπλα.  Έτσι λοιπόν ο πόλεμος, αποτελεί το εργαστήριο δημιουργίας νέων εξελίξεων, καταστάσεων και γενικά αντιλήψεων για τους επόμενους πολέμους, αλλά και όλους τους τομείς ανθρωπίνων δραστηριοτήτων.

Ανάλυση των πολέμων

Αναλύοντας τους δύο πολέμους στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα τον πόλεμο στην Ουκρανία, διαπιστώνουμε ότι ανατρέπει όσα γνωρίζαμε και εφαρμόζαμε για τις πολεμικές αναμετρήσεις του τελευταίου αιώνα. Και καθίσταται υποχρέωση τόσο της Πολιτείας, όσο και των υπευθύνων για την άμυνα και την ασφάλεια (Γενικά Επιτελεία των Ε.Δ.) να  μελετήσουν  τα  «lessons learned» και να ενσωματώσουν ταχύτατα,  τα νέα δεδομένα, για να μην  υποστούμε απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, σε εθνική κυριαρχία, ίσως και αυτή την ύπαρξη της κρατικής οντότητας.

Μελετώντας το μέχρι τώρα δεδομένα και ενώ τόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται , όσο και ο πόλεμος στην Γάζα, τόσο τα περίφημα «lessons learned” εμπλουτίζονται  με νέα δεδομένα και εξελίσσονται, με νέες τακτικές, δόγματα και οπλικά συστήματα, που ορισμένα από αυτά είναι τα περίφημα «game changers”,   στοιχεία, που όχι μόνο κυριάρχησαν στα πεδία των επιχειρήσεων, αλλά αποτέλεσαν καθοριστικούς παράγοντες, που άλλαξαν την μορφή και την εξέλιξη του αγώνα.

Είδαμε επιγραμματικά νέες τακτικές και από τις δύο πλευρές, όπως χερσαίες και αεροπορικές επιθέσεις εξαφάνισης ( Swarming), πολυεπίπεδες επιθέσεις, Φοβερή και αποτελεσματική χρήση UAN, Drones, Ψυχολογικές επιχειρήσεις και παραπληροφόρηση, , κρυφές επιχειρήσεις κλπ. Νέα δόγματα, όπως ευελιξία και προσαρμοστικότητα, ενίσχυση καταδρομικών και αστικών επιχειρήσεων, αντάρτικων μεθόδων “Guerilla Warfare” και χρήση ασύμμετρων τακτικών Επίσης ενδεικτικά να αναφέρουμε και τα οπλικά συστήματα που απετέλεσαν τα  «Game changers» του αγώνα και από τις δύο πλευρές. Από Ουκρανικής πλευράς (με την αμέριστη και αδιάληπτη ενίσχυση και παροχή οπλικών συστημάτων της Δύσης (Ε.Ε., ΝΑΤΟ, λοιπές χώρες) θεωρούνται τα  HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System), τα αντιαεροπορικά Α/Α συστήματα (Patriot, NASAMS, IRIS-T κλπ), τα ΜΕΑ (μη επανδρωμένα αεροχήματα), όπως Drones (FPV) , περιπλανώμενα πυρομαχικά (lotering munitions), βαλλιστικοί πύραυλοι, όπως Storm Shadow, SCALP-EG, ΑΤΓΜ (Anti Tank Guided Missiles),΄΄όπως τα  Javellin κλπ. Από ρωσικής πλευράς, οι υπερηχητικοί πύραυλοι Kinzhal, Zircon, Kalibr,  τα  Drones Lancet , Shahed 136/131, περιφερόμενα πυρομαχικά, το Α/Α S-400, οι βόμβες ολίσθησης (Glide Bombs), A/K πυροβολικό και MLRS με σημαντική υπεροχή και το ρωσικό Τ-90 Μ(Proryv).

Επιγραμματικά θα λέγαμε ότι είδαμε σύγχρονες επιχειρήσεις με σύγχρονα οπλικά συστήματα και με τεχνητή νοημοσύνη, αλλά με  τακτικές και μορφή Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (οχυρώσεις, άμυνα σημείου πολλές γραμμές άμυνας, χαρακώματα, ναρκοπέδια, Α/Τ επί του εδάφους (δόντια δράκοντα), επιχειρήσεις στον αστικό ιστό κλπ. Το πυροβολικό καθίσταται κύριος παράγων των επιχειρήσεων με υπερβολικές καταναλώσεις πυρομαχικών και έλλειψη μεγάλων ελιγμών των Μ/Κ και ΤΘ σχηματισμών, επί του πεδίου. Ένας άλλο χαρακτηριστικό ήταν η χρήση μισθοφορικών οργανώσεων (επί πληρωμή) και η βοήθεια και συνδρομή συμμαχικών κρατών και των δύο πλευρών,, όπως τα δυτικά κράτη και το ΝΑΤΟ για την Ουκρανία και η Κίνα και η Βόρεια Κορέα για την Ρωσία.

Η αμυντικής βιομηχανία και η στήριξη της

Καταλήγοντας και με βάση όλα τα παραπάνω εκτιμάται ότι η Ελλάδα, διαβάζοντας και αναλύοντας  όλα τα δεδομένα που αποκομίζουμε και από τους δύο πολέμους,  θα πρέπει να αλλάξει δόγματα, τακτικές , αντιλήψεις και να αναδιαμορφώσει το ταχύτερον δυνατόν την αμυντική της βιομηχανία. Οι τεράστιες καταναλώσεις πυρομαχικών και οπλικών συστημάτων επιβάλλει την δημιουργία μιας ισχυρής, πρωτοπόρας, αποτελεσματικής και προσαρμοσμένης στις απαιτήσεις  του σύγχρονου πολέμου, λαμβάνοντας υπόψη το γεωγραφικό ψηφιδωτό του  ελλαδικού χώρου, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί σε περίπτωση που θα απαιτηθεί. Όταν χώρες με την δική των βαριά αμυντική βιομηχανία, όπως η Ρωσία και τι Ισραήλ, αναγκάζονται να ζητήσουν συνδρομή από άλλα κράτη σε οπλικά συστήματα, πυρομαχικά και κρίσιμα συστήματα, αντιλαμβανόμαστε την σπουδαιότητα ύπαρξης εγχώριας και υγειούς εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Εδώ θα πρέπει η ελληνική πολιτεία να ενσκήψει και να συνδράμει σοβαρά και με κάθε προβλεπόμενο τρόπο στην εγχώρια αμυντική μας βιομηχανία, ώστε να μπορούν οι Ένοπλες Δυνάμεις μας να ανταποκριθούν σε ικανοποιητικό βαθμό στις απειλές της αναθεωρητικής, επιθετικής Τουρκίας, αν ποτέ απαιτηθεί. Έτσι η ανάγκη θεσμοθέτησης σε νομοθετικό επίπεδο,  του 25% που εξήγγειλε η κυβέρνηση, ώστε η ελληνική αμυντική βιομηχανία να αναλάβει μέρος του εξοπλιστικού προγράμματος, αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και της αμυντικής αυτονομίας της χώρας. Και φυσικά για λόγους αναβάθμισης της διαφάνειας,   επαναφορά της διαγωνιστικής διαδικασίας στην προμήθεια οπλικών συστημάτων. Η σύναψη συμβάσεων δεν θα είναι δυνατή,  εάν οι ξένοι αμυντικοί οίκο, ι δεν έχουν συμφωνήσει με ελληνικές βιομηχανίες,  ώστε το 25% των προϊόντων τους να κατασκευάζεται εντός Ελλάδας.

Αυτό το μέτρο αποσκοπεί στην προώθηση της τεχνογνωσίας, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην ανάπτυξη περαιτέρω της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην μείωση της εξάρτησης από ξένες προμηθεύτριες χώρες. Η υιοθέτηση τέτοιων ρυθμίσεων αποτελεί μια στρατηγική επιλογή που ενισχύει την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη, και θα πρέπει να διασφαλίζει την τήρηση των προδιαγραφών και την αποτελεσματικότητα των συμβάσεων, ενώ παράλληλα να διατηρεί ανοιχτούς διαύλους συνεργασίας με τους διεθνείς εταίρους. Επιπλέον, η Ελλάδα, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς και συμμάχους όπως το ΝΑΤΟ, επιδιώκει να ενισχύσει τη διαφάνεια ,  την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα στις αμυντικές προμήθειες, διασφαλίζοντας ,  ότι τα οπλικά συστήματα που αποκτώνται είναι τεχνολογικά σύγχρονα, αξιόπιστα  προσιτά και συμβατά με τα συστήματα των συμμάχων μας.

Καταλήγοντας να αναφέρουμε:

Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Γάζα, έχουν αλλάξει όλα τα δεδομένα, σε θέματα τακτικής, επιχειρήσεων, όπλων και πυρομαχικών.

Οι Ένοπλες Δυνάμεις θα πρέπει να αφομοιώσουν τις διαπιστώσεις και τα νέα δεδομένα και να περάσουν ταχύτατα στην εκπαίδευση, στην οργάνωση και στον σχεδιασμό των σχεδίων μας.

Η θεσμοθέτηση του 25% συμπαραγωγής υποχρεωτικά των επιλεγέντων ξένων οπλικών συστημάτων  από την εγχώρια αμυντική βιομηχανία είναι πολύ σωστό μέτρο, πολλαπλώς ωφέλιμο και να εφαρμόζεται απαρέγκλιτα.

Τέλος, διαπιστώνεται ότι δεν είναι απαραίτητα μόνο τα ακριβά οπλικά συστήματα, αλλά και τα νέα, μικρά, έξυπνα και φθηνά  συστήματα, (π.χ. drones) , που με σωστό, πρωτότυπο  σχεδιασμό και χρήση μπορούν να αποδειχθούν game changers του αγώνα.

*Ο Ιωάννης Μπαλτζώης είναι Αντιστράτηγος ε.α. , M.Sc. του ΕΚΠΑ, πρόεδρος του ΕΛΙΣΜΕ.