Blog

Η ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΗΣ 

Μία ακόμη Ελληνοτουρκική κρίση εξελίσσεται με έντονη διπλωματική δραστηριοποίηση και απροσδιόριστο τέλος. Στα «προεόρτια» της κρίσεως εντάσσεται η Συμφωνία Τουρκίας και καθεστώτος Σάραζ στην Λιβύη για την ΑΟΖ, περί τα τέλη του 2019, καθώς και οι παράνομες έρευνες και γεωτρήσεις της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ. Η χώρα μας εντός τριμήνου (Ιούνιος  και Αύγουστος 2020) κατόρθωσε να συνάψει συμφωνίες οριοθετήσεως ΑΟΖ με την Ιταλία και μερικώς την Αίγυπτο. Είχε προηγηθεί στα τέλη Ιουλίου η ένταση με την έρευνα του ORUC REIS περί τα 100 ν.μ. νοτίως Καστελορίζου.

Η συμφωνία Ελλάδος – Αιγύπτου απετέλεσε απάντηση στο παράνομο Τουρκολυβικό Σύμφωνο το οποίο και διεμβολίζει, ενώ προσδίδει στην χώρα μας κυριαρχικά δικαιώματα σε περιοχές που επί χρόνια παρέμεναν διεθνή ύδατα.  Ασφαλώς η Συμφωνία μειονεκτεί στο γεγονός ότι δεν τηρήθηκε η αρχή της μέσης γραμμής σε βάρος της Ελλάδος και επιπλέον εγείρει εύλογα ερωτήματα ως προς την μελλοντική επέκτασή της προς Ανατολάς.

Η Τουρκία δεν αποδέχθηκε την  Συμφωνία Ελλάδος – Αιγύπτου και αντέδρασε έντονα με διακοπή επ’ αόριστον των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδος  – Τουρκίας και με την αποστολή του ORUC REIS για έρευνα εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδος στην οποία και παραμένει πλέον της μίας εβδομάδος.

Μετά την ελληνική έντονη διπλωματική δραστηριοποίηση, ο διεθνής παράγων εν γένει τάσσεται στο πλευρό της χώρας μας και καταδικάζει τις μονομερείς και προκλητικές τουρκικές ενέργειες, συνιστώντας εν τούτοις αυτοσυγκράτηση, διάλογο και διαπραγματεύσεις. Η μόνη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, εκτός των άμεσα εμπλεκομένων, είναι γαλλική.

Καθ’ όλη αυτή την περίοδο οι Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) της χώρας εξετέλεσαν κατά γράμμα τις πολιτικές εντολές και επέδειξαν αξιοζήλευτη ετοιμότητα και διαθεσιμότητα, λαμβανομένων υπ’ όψιν των επί πολλά έτη πενιχρών αμυντικών δαπανών. Αυτό πιστώνεται τόσο στην ηγεσία όσο και στο προσωπικό των ΕΔ. Η χώρα μας αντιμετωπίζει αυτή την στιγμή τις ακόλουθες δυσχέρειες:

• Δεν έχει κατορθώσει να εκδιώξει (διπλωματικά ή στρατιωτικά) το ORUC REIS από ύδατα τα οποία η ίδια προσδιορίζει ως ελληνική υφαλοκρηπίδα. Κατά συνέπεια μία διαρκής παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων παραμένει αναπάντητη, δημιουργεί προηγούμενο (ήδη άλλα κράτη χαρακτηρίζουν την περιοχή ως «αμφισβητούμενα ύδατα») και τραυματίζει την αποτρεπτική φήμη της χώρας μετά από την πληθώρα μεγαλόστομων σχετικών πολιτικών προειδοποιήσεων. Το κατά πόσον το ORUC REIS διεξάγει ή όχι έρευνα δεν είναι τόσο σημαντικό από την ώρα που πλέει επί οκτώ ημέρες στην περιοχή αυτή έχοντας παρεάσει καλώδια.
• Ο διεθνής παράγων πιέζει την Ελλάδα για διερευνητικό διάλογο ενδεχομένως εφ’ όλης της ύλης, προκειμένου να ακολουθήσουν διαπραγματεύσεις. Μία τέτοια  εξέλιξη θα ήταν προφανώς ιδιαίτερα δυσμενής για την χώρα μας. Οι πρόθυμοι διαμεσολαβητές ενδιαφέρονται όχι τόσο για το δίκαιο αλλά για τα δικά τους συμφέροντα και την σταθερότητα της περιοχής.

Ο τουρκικός στρατηγικός αντικειμενικός σκοπός δεν είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αλλά η αλλαγή συνόρων σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου. Επ’ αυτού υπάρχουν πολλές επίσημες δηλώσεις («σύνορα καρδιάς, γαλάζιες πατρίδες, 152 τουρκικές νήσοι στο Αιγαίο, ανεξάρτητη Θράκη, έλεγχος Κύπρου» κ.λπ.) τεκμηριωμένες γεωπολιτικά (βιβλίο «Στρατηγικό Βάθος» του Α. Νταβούτογλου). Η συμμετοχή της Τουρκίας σε διάλογο θα είναι προσχηματική και δεν πρόκειται να συμβιβασθεί με μικροδιευθετήσεις. Υπό το Νεο -οθωμανικό και ηγεμονικό της όραμα η Τουρκία θέτει την Α. Μεσόγειο ως ζωτικό της συμφέρον και είναι έτοιμη να θυσιάσει πολλά για τον σκοπό αυτό. Κατά συνέπεια η κρίση ενδεχομένως να μετατραπεί σε απλή ένταση προσωρινά αλλά εκτιμάται ότι θα επανέλθει.

Η κατά Θουκυδίδη προσέγγιση επιτάσσει ότι πρώτα ανατρέπουμε ευνοϊκά τον συσχετισμό ισχύος και μετά προσερχόμαστε σε διαπραγμάτευση (π.χ. δεν θα υπήρχε η Συνθήκη της Λωζάνης δίχως την Στρατιά του Έβρου). Η διπλωματία πρέπει πάντοτε να επιδιώκεται αλλά η ισχύς είναι αυτή που την καθιστά πειστική και μη επαιτούσα διαρκώς ξένους σωτήρες. Εάν υπάρχει έστω και λίγος ακόμη χρόνος θα πρέπει η Κυβέρνηση να ενισχύσει άμεσα και κατά εντυπωσιακό τρόπο την στρατιωτική ισχύ της χώρας, φροντίζοντας παράλληλα για την σύναψη στρατιωτικής συμμαχίας (π.χ. Γαλλία, Ισραήλ, Αίγυπτος κ.λπ.). Μία τέτοια κίνηση θα αποτελέσει το πλέον κατάλληλο πολιτικό μήνυμα τόσο προς την Τουρκία όσο και προς επίδοξους διαμεσολαβητές.

                                                 19 – Αυγούστου – 2020

                                    Αντιναύαρχος ε.α. Β. Μαρτζούκος ΠΝ

                             Επίτιμος Διοικητής Σχολής Ναυτικών Δοκίμων

                                                   Αντιπρόεδρος ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.