Blog

Τη στιγμή που γράφεται το κείμενο αυτό δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα το θέμα της διάθεσης μιας πυροβολαρχίας του αντιαεροπορικού συστήματος κατευθυνομένων βλημάτων Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας στη Σαουδική Αραβία. Η διάθεση του συγκεκριμένου τμήματος, εάν υλοποιηθεί, θα αποτελέσει μια πρωτόγνωρη ελληνική συμμετοχή σε μια περιοχή που δεν γειτνιάζει άμεσα με την χώρα μας. Αναμφίβολα θα αποτελέσει μια σημαντική κίνηση με πολιτικό μήνυμα και σημασία προς πολλούς αποδέκτες. Αναπόφευκτα από ορισμένους (Ιράν) θα εκλειφθεί ως μια «μη φιλική» κίνηση προς τη μεριά τους. Οποιαδήποτε τοποθέτηση μας, υπέρ ή κατά, αυτής της κίνησης είναι πρόωρη και παρακινδυνευμένη χωρίς να γνωρίζουμε τις βασικές παραμέτρους της συναλλαγής.

Σίγουρα η προσφορά ικανοποιεί αίτημα των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας ενώ και η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να συνηγορεί ένθερμα σε αυτήν την κατεύθυνση. Δεδομένης και της «ανίερης» συμμαχίας Ριάντ και Τελ-Αβίβ (ή μήπως Ιερουσαλήμ πλέον!) θεωρούμε ως υφιστάμενη και την ισραηλινή ευαρέσκεια. Δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι το σύνολο των εξόδων μετακινήσεως, διαμονής, ασφάλειας, ακόμη και τα κατευθυνόμενα βλήματα που ενδεχομένως να βληθούν, θα καλυφθούν από την Σαουδική Αραβία. Αναφορές γίνονται και σε εκσυγχρονισμό μέρους των ελληνικών συστημάτων Patriot εκ μέρους της Ουάσινγκτον.
Διαρροές εκ μέρους κυβερνητικών πηγών αναφέρουν ότι με τη συνδρομή αυτή η Ελλάδα δείχνει την πολυδιάστατη εξωτερική της πολιτική και την αγαστή σύμπλευση με τον ευρύτερο δυτικό κόσμο. Επιπρόσθετα αναφέρουν ότι ενισχύονται οι σχέσεις μας με την Σαουδική Αραβία και την ευρύτερη ομάδα των σουνιτικών αραβικών χωρών που συντάσσονται στο πλευρό της με επιζητούμενο την εκ μέρους τους στήριξη των ελληνικών θέσεων. Φυσικά όλα τα παραπάνω απομένει να αποδειχθούν στην πράξη ενώ πλήθος άλλων εξελίξεων θα επηρεάσουν την ευόδωση αυτών των ελληνικών προσδοκιών. Δεδομένο είναι ότι η Τεχεράνη δεν θα είναι ικανοποιημένη από τη συγκεκριμένη ελληνική κίνηση (ειδικά σε επίπεδο συμβολισμού) γεγονός που σίγουρα θα επηρεάσει αρνητικά (και ελπίζουμε πρόσκαιρα) τις θέσεις των δύο χωρών. Φυσικά και η αποστολή μιας στρατιωτικής μονάδος σε περιοχή υψηλής επικινδυνότητας εμπεριέχει ορισμένα ρίσκα (θεωρώ αποδεκτά) ειδικά σε περίπτωση κλιμάκωσης. Η κυβέρνηση (πάντα δια διαρροών) προσπάθησε να παρουσιάσει ότι η μετακίνηση της πυροβολαρχίας -με ατυχή κατά τη γνώμη μου επιχειρήματα- δεν επηρεάζει τις δυνατότητες της ελληνικής αεράμυνας. Γεγονός είναι ότι οποιοδήποτε απομάκρυνση οπλικού συστήματος δημιουργεί ένα κενό, μια έλλειψη. Το ερώτημα είναι αφενός εάν το προσδοκώμενο όφελος της ενέργειας αντισταθμίζει το ρίσκο και αφετέρου εάν η απουσία του συστήματος είναι αυτή που θα κρίνει την έκβαση μιας ενδεχόμενης σύγκρουσης. Όπως προαναφέραμε, ο χρόνος θα απαντήσει στο πρώτο ερώτημα ενώ στο δεύτερο ερώτημα μάλλον θα πρέπει να επιλέξουμε την αρνητική απάντηση. Σε τελευταία ανάλυση, τα διάφορα οπλικά συστήματα δεν θα έπρεπε ποτέ να αναβαθμίζονται καθώς οι διαδικασίες αυτές θέτουν τα όπλα σε σημαντική περίοδο εκτός ενεργείας.
Αφήνοντας όμως κατά μέρος τις συνέπειες της συνδρομής στα υψηλά επίπεδα της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδος μπορούμε να διακρίνουμε μια σειρά πλεονεκτημάτων στο επίπεδο των στρατιωτικών ικανοτήτων. Προαναφέραμε την συζητούμενη αναβάθμιση του συστήματος αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την απόκτηση εμπειριών του στρατιωτικού προσωπικού που θα συμμετάσχει σε καταστάσεις υψηλής ετοιμότητας σε ένα ενοποιημένο διεθνές σύστημα αεραμύνης. Επιπλέον θα μπορούσε (ενδεχομένως να έχουν ήδη ζητηθεί) η Ελλάδα ως ένα μικρό αντάλλαγμα, στο επίπεδο της στρατιωτικής διπλωματίας να ζητήσει την σύντομη επιχειρησιακή αξιολόγηση και βολή όλων των συμμαχικών αντιαεροπορικών μονάδων που κατευθύνονται στον αραβικό κόλπο στο Πεδίο Βολής Κρήτης-ΠΒΚ (NATO Missile Firing Installations-NAMFI). Σημειώνεται ότι το NAMFI είναι η μοναδική εκπαιδευτική οντότητα του ΝΑΤΟ που είναι επισήμως εξουσιοδοτημένη από το SHAPE (Ανώτατη Διοίκηση Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης) να αξιολογεί την επιχειρησιακή ικανότητα των αντιαεροπορικών μονάδων της Συμμαχίας. Φυσικά και υπό προϋποθέσεις, αυτή η διαδικασία, είναι ανοικτή και σε λοιπές φίλιες χώρες που θα επιθυμούσαμε να δούμε να συνασκούνται στο δικό μας χώρο με πληθώρα ωφελημάτων (οικονομικών και όχι μόνο). Βέβαια, βασική μας στόχευση θα πρέπει να είναι η επιστροφή των ΗΠΑ ως χώρα-χρήστη (user-nation) στο τριεθνές σήμερα ΠΒΚ (Ελλάδα-Γερμανία-Ολλανδία). Και μια βασική επισήμανση, το NAMFI, δηλαδή η Ελλάδα, από ιδρύσεως του και με νατοϊκή ευλογία, έχει μονίμως σχεδόν δεσμευμένη μια τεράστια έκταση του ελληνικού FIR βορείως της Κρήτης, εμποδίζοντας την φίλη και γείτονα χώρα, να εκδίδει ΝΟΤΑΜ για δεσμεύσεις περιοχών στο Νότιο Αιγαίο για τις προκλητικές συχνά ασκήσεις της.
Προσπάθησα να δώσω μια γενική εικόνα των παρενεργειών, θετικών και αρνητικών, που έχει η διάθεση μιας -σημαντικών ικανοτήτων- στρατιωτικής μονάδος σε ένα μακρινό ασταθές περιβάλλον στο πλαίσιο της επικαλούμενης στρατιωτικής διπλωματίας. Μια κίνηση που σίγουρα οι ένοπλες δυνάμεις μας θα φέρουν σε πέρας με τον καλύτερο τρόπο αλλά η τελική αξιοποίηση της -στη συνολική εθνική προσπάθεια- θα εξαρτηθεί από την ορθή «συνδιαλλαγή» που θα προηγηθεί αλλά και από μια σειρά αστάθμητων και μη προβλέψιμων παραγόντων. Η ζωή, η πολιτική και ο πόλεμος θέλουν και ρίσκο και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει όσο και να εξελιχθεί η τεχνολογία.
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα)
• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Υποψήφιος Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
• Διαλέκτης και συνεργάτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
• Τηλ: +30-210-6543131, +30-6983457318
• E-mail: rafaelmarippo@yahoo.gr