Blog

8ο ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
1η ΣΤΡΑΤΙΑ – Α.Τ.Α.
11-13 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2008

«ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ – ΟΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΩΣ ΑΙΤΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ»

«Bαλκάνια – Νότια και Ανατολική Ευρώπη»

Ομιλητής : Αντιναύαρχος ε.α. Γρηγόριος Δεμέστιχας Π.Ν.
Επίτιμος Αρχηγός Στόλου

 

            Τα Βαλκάνια και η Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι μία περιοχή που αποτελείται από ηπειρωτικές χώρες αλλά και νησιά που ενώνει τρεις ηπείρους και που υπήρξε το λίκνο πολιτισμών με κορυφαίο τον Ελληνικό πολιτισμό. Η περιοχή υπήρξε πεδίο εντόνων ανταγωνισμών μεταξύ των λαών της, μεταξύ των παρακτίων κρατών, των ισχυρών παγκόσμιων δυνάμεων αλλά και ισχυρών οικονομικών συμφερόντων. Στην ίδια περιοχή γεννήθηκαν μεγάλες θρησκείες και πολλά εθνικά κινήματα.
Από την περιοχή περνούν υποχρεωτικά όλες οι βασικές θαλάσσιες γραμμές επικοινωνιών για τη μεταφορά υλικών, εφοδίων, ενισχύσεων και ενέργειας προς και από τις πλούσιες ενεργειακές πηγές του Καυκάσου-Κασπίας, Β. Αφρικής και Μέσης Ανατολής, τις χώρες της Δύσης και μέσω του Σουέζ τις χώρες της ΝΔ Ασίας.
Είναι περιοχή στην οποία είναι δυνατή η εκτέλεση ασκήσεων και επιχειρήσεων και η προβολή ισχύος στην ξηρά, με κατεύθυνση προς όλες τις πιθανές ή ήδη υπαρκτές περιοχές κρίσεων της Μέσης Ανατολής ή της Β. Αφρικής.
Παρά την εξάλειψη του Σοβιετικού κινδύνου, η στρατηγική σημασία των «σημείων υποχρεωτικής διελεύσεως της ναυσιπλοΐας» (choke points), δηλαδή Δαρδανέλια, Αιγαίο, Σουέζ, της Ελληνικής Χερσονήσου και των μεγάλων νήσων δηλαδή της Κύπρου και της Κρήτης, παραμένει μεγάλη.
Ο έλεγχος αυτών απαιτείται, τόσο για την διατήρηση ανοικτών γραμμών επικοινωνιών (SLOCS) όσο και για την υποστήριξη επιχειρήσεων περιορισμού/ανάσχεσης (containment) του Νότου, αν αυτό απαιτηθεί.
Κατά τους υποστηρικτές του Mahan, Αμερικανούς Αναλυτές, η ΝΑ Μεσόγειος έχει επανακτήσει, για λογαριασμό των ΗΠΑ, το ρόλο της «Ζωτικής Οδού» (Vital Line) των χρόνων της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Θα παρουσιαστεί συνοπτικά η παρούσα κατάσταση κατά περιοχή και κράτος (όπου υπάρχει άμεσο ενδιαφέρον για τον Ελληνισμό) για τα Βαλκάνια καθώς και την Τουρκία, την Κύπρο και την Ελλάδα και θα αναφερθούν οι ρόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων και Διεθνών Οργανισμών και ποιο ρόλο μπορεί να έχει η Ελλάδα.

Βαλκάνια

            Η σημερινή κατάσταση στα αποκαλούμενα «Δυτικά Βαλκάνια» που περιλαμβάνουν τα κράτη ή μορφώματα που προέκυψαν από την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας και την Αλβανία παραμένει, στις περισσότερες περιοχές,  ρευστή, σε αντίθεση με τα Ανατολικά Βαλκάνια (Ρουμανία, Βουλγαρία) που η πρόσφατη ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ δημιουργεί προϋποθέσεις σταθερότητας και ειρήνης.
Η αστάθεια και η ρευστότητα στα Δυτικά Βαλκάνια εντείνεται από την προβλεπομένη οριστική απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου. Η απόφαση του ΟΗΕ της 8ης Οκτωβρίου 2008 για παραπομπή του θέματος της νομιμότητος της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν φαίνεται ότι θα αλλάξει την πορεία των πραγμάτων. Η δημιουργία ανεξάρτητου Κοσσόβου εκτιμάται ότι θα έχει παρενέργειες που πιθανόν να οδηγήσουν σε προσπάθειες αλλαγής των συνόρων στην περιοχή, που δεν θα είναι αναίμακτες, όπως το ήρεμο διαζύγιο που πέτυχε το Μαυροβούνιο από την Σερβία.
Στο προσεχές μέλλον φαίνεται ότι είναι πιθανόν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους και τη συνένωσή τους με την Σερβία, οι Σέρβοι του Κοσσόβου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και παράλληλα να υπάρξουν αντίστοιχες διεκδικήσεις των Αλβανών των Σκοπίων.
Ειδικά η πορεία των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής προς το ΝΑΤΟ φαίνεται ότι ελέγχεται από τις ΗΠΑ, οι οποίες στα πλαίσια των στρατηγικών τους επιδιώξεων για διασφάλιση προθύμων, σίγουρων και απόλυτα ελεγχομένων χωρών-δορυφόρων, στην Βαλκανική, ευρίσκουν πρόσφορο έδαφος στα Δυτικά Βαλκάνια, με την παρούσα κατάσταση.
Η κατάσταση αυτή, η οποία δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο από τις προσπάθειες άσκησης επιρροής και διείσδυσης ισχυρών δυτικών κρατών, μεμονωμένα ή και μέσω διεθνών οργανισμών και συμμαχιών ώστε να αποκτήσουν σημαντικό μερίδιο στον έλεγχο των εξελίξεων σύμφωνα με τα νέα πολιτικοοικονομικά συμφέροντά τους, προσδίδει νέα γεωπολιτική διάσταση, όχι μόνο σε αυτή την περιοχή και τα επί μέρους κράτη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.
Σε αυτή την παραδοσιακή εικόνα της Βαλκανικής, που σχηματίζεται από την δυναμική της ιστορίας της, ήλθαν να προστεθούν με καταλυτικό τρόπο οι εξελίξεις που διαδραματίζονται στον τομέα των ενεργειακών πόρων στις γεωπολιτικές ζώνες της Ευρασίας και τη ΝΑ Μεσογείου. Το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια, οι οδικοί άξονες, η χρήση των υδάτων των διασυνοριακών ποταμών και λιμνών συνιστούν σήμερα τις πιο δυναμικές προκλήσεις για την περιοχή των Βαλκανίων.
Πάντως στα Δυτικά Βαλκάνια η Αλβανία παραμένει το μεγάλο ερωτηματικό διότι παρά την προς την ΕΕ πορεία της και την ένταξη στο ΝΑΤΟ, γεγονός που δρα ανασταλτικά, δεν αποτρέπεται η καλλιέργεια του «μεγαλοϊδεατισμού της». Σύμφωνα με το Σχέδιο της Αλβανικής Ακαδημίας για την «λύση του εθνικού προβλήματος» εμφανίζονται οι ακόλουθες επιδιώξεις :

• Ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, σε πρώτη φάση (που επετεύχθη) και συνένωση των δύο κρατών αργότερον.
• Αυτονομία της Δυτικής περιοχής της FYROM.
• Αναγνώριση Αλβανικής μειονότητας και μειονοτικών δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν έχει επιτευχθεί σταθερότης, ενώ παράλληλα οι αλυτρωτικές βλέψεις της FYROM με την επιμονή του σφετερισμού του ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας» αποτελούν αγκάθι στις σχέσεις της χώρας αυτής με την Ελλάδα στην οποία όμως και αναζητά στηρίγματα πολιτικά και οικονομικά. Εφόσον η FYROM εξακολουθεί να μην σέβεται την ενδιάμεση συμφωνία για εξεύρεση ονομασίας του κράτους που θα είναι κοινά αποδεκτή από την ίδια και την Ελλάδα, για την τελευταία είναι μονόδρομος να εμείνει στην αρνησικυρία (veto) για την ένταξη των Σκοπίων τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην ΕΕ, με όλες βέβαια τις επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών καθόσον η Ελλάδα πρέπει να προασπίσει την πολιτιστική της κληρονομιά.
Η ελληνική θέση για σύνθετη ονομασία που θα προσδιορίζει γεωγραφικά την γείτονα χώρα, αποτελεί την υστάτη υποχώρηση, ενώ εκτιμούμε ότι θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι αυτή η ονομασία θα είναι η μόνη για κάθε χρήση και θα προσδιορίζει κάθε συνιστώσα όπως την εθνική ταυτότητα, την ιθαγένεια,  την γλώσσα και την ανεξάρτητη εκκλησία των Σκοπίων.
Εφόσον η FYROM εξακολουθήσει να τηρεί ανυποχώρητη στάση έστω και εις βάρος του χρόνου εισόδου της στο ΝΑΤΟ και ΕΕ, εκτιμάται ότι θα πρέπει να μελετηθεί η περαιτέρω ενδυνάμωση της ελληνικής θέσεως με μέτρα που θα δείχνουν διεθνώς, και στα Σκόπια, την αποφασιστικότητα της χώρας μας.
Μια ουσιαστική θέση εκτιμάται ότι είναι η διακήρυξη ότι το θέμα της ονομασίας αποτελεί για την Ελλάδα «Ζωτικό Συμφέρον» και ως εκ τούτου θα είναι δυνατόν να αναλαμβάνονται στο μέλλον ενέργειες και μέτρα που θα ασκούν πιέσεις, που θα έχουν βεβαίως δυσμενείς επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών, αλλά θα βαρύνουν κυρίως τα Σκόπια.
Η μέθοδος και ο χρόνος που θα εφαρμόζονται τα μέτρα, θα συνεκτιμώνται με τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ενός εκάστου.

Τουρκία

Από το 1923 μέχρι σήμερα, με εσωτερική νομοθεσία, αντίθετη προς τις δεσμεύσεις της Λωζάνης και πολιτικές πρακτικές διώξεων, η Τουρκία πέτυχε την σχεδόν εξαφάνιση του, προστατευομένου από τη συνθήκη της Λωζάνης, Ελληνισμού. Η δημιουργία του Κυπριακού από το 1950 σε συνδυασμό με σοβαρά ελληνικά λάθη στο χειρισμό του, έχουν προσθέσει αιτίες και αφορμές διαιώνισης και αλλεπαλλήλων αναζωπυρώσεων, εντάσεων και κρίσεων των Ε/Τ σχέσεων. Η διατηρουμένη κατοχή της Βορείου Κύπρου, η άμεση αμφισβήτηση των ελληνικών απόψεων κυριαρχίας εναερίου χώρου, της κυριαρχίας ορισμένων νησίδων-βραχονησίδων, του δικαιώματος επέκτασης χωρικών υδάτων στα 12 ν. μίλια και του καθορισμού υφαλοκρηπίδος στο Αιγαίο, σε συνδυασμό με τη συντήρηση μειονοτικού θέματος στη Θράκη δημιουργούν πλέγμα ανακύκλωσης εντάσεων και ίσως κρίσεων.
Μεσοπρόθεσμα, εκτιμάται ότι θα συνεχισθούν οι προσπάθειες της Τουρκίας να καταστεί περιφερειακή δύναμη στην περιοχή της λεκάνης της ΝΑ Μεσογείου αφ΄ενός μεν δια του εκσυγχρονισμού των Ε.Δ. της (οργάνωση, μέσα, νέα τεχνολογία κ.λ.π.) και αφ΄ετέρου δια της αναπτύξεως εντόνου διπλωματικής δραστηριότητας προς σύναψη συνεργασιών και επιβολή της ηγεμονίας της στην περιφέρεια. Οι πρόσφατες εξελίξεις στο χώρο της Μέσης Ανατολής, του Καυκάσου, της Υπερκαυκασίας αναβαθμίζουν την γεωστρατηγική αξία της περιοχής και δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού από την Άγκυρα. Επίσης η Τουρκία θα συνεχίσει να δραστηριοποιείται έντονα προς ανάπτυξη ευνοϊκών γι΄αυτήν διπλωματικών, στρατιωτικών, οικονομικών σχέσεων με την Ρωσία, την Κίνα, τις χώρες της Μέσης Ανατολής αλλά και με χώρες της ΕΕ, με απώτερο σκοπό την προβολή της γεωστρατηγικής αξίας και την εδραίωση της θέσης της ως περιφερειακής δύναμης. Ιδιαίτερα, η προσπάθεια προσέγγισης με Ιράν και Συρία, αποσκοπεί στη διατήρηση των λεπτών ισορροπιών, που με επιμέλεια εξασφάλισε η Άγκυρα στην περιοχή, με την Τουρκο-Ισραηλινή συνεργασία και στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων μιας πιθανής επιδείνωσης των σχέσεών της με τις ΗΠΑ, λόγω της αρνητικής της στάσης στις επιχειρήσεις του Συνασπισμού κατά του Ιράκ, αλλά και την πιθανότητα δημιουργίας ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους στο βόρειο Ιράκ.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η αναγγελθείσα αλλαγή του Τουρκικού Αμυντικού Δόγματος, σύμφωνα με το οποίο η πρωτεύουσα απειλή για την Τουρκία είναι η τρομοκρατία ενώ η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον στρατιωτική απειλή, γίνεται με πολιτικά κριτήρια προκειμένου να ικανοποιηθούν η ΕΕ και οι ΗΠΑ ενώ επισημαίνεται η προτεραιότητας αντιμετώπισης της Κουρδικής απειλής από όπου και αν προέρχεται, και παράλληλα η Άγκυρα θέλει να έχει πρωτεύοντα ρόλο στη διευθέτηση των διενέξεων μεταξύ κρατών της περιοχής.

Κύπρος

            Η γεωστρατηγική και γεωπολιτική σημαντικότης της Κύπρου είναι αυταπόδεικτη αφού ευρίσκεται σε κεντρική θέση της λεκάνης της ΝΑ Μεσογείου με δυνατότητα ελέγχου της εγγύς Μέσης Ανατολής, του Σουέζ και της ΒΑ Αφρικής. Η εκ μέρους του Η.Β. διατήρηση των Βάσεων στην Κύπρο, με ουσιαστική κυριαρχία επ΄αυτών, αποδεικνύει την εξαιρετική σημασία της Κύπρου για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής.
            Παρ΄όλες τις περιπέτειες, τις δοκιμασίες, τη στυγνή εισβολή του 1974 και την έκτοτε κατοχή του βορείου τμήματος της νήσου, τον εκπατρισμό και την προσφυγοποίηση, περίπου 200.000 Ελληνοκυπρίων, η Κύπρος, ως Κυπριακή Δημοκρατία, επέτυχε κυριολεκτικά άθλους τόσο στον οικονομικό όσο και τον κοινωνικό τομέα με αποτέλεσμα να έχει το προβάδισμα έναντι όλων των συνυποψηφίων χωρών που ενετάχθησαν στην ΕΕ κατά την τελευταία διεύρυνσή της (2004).
Παρά τα προαναφερθέντα, η Κύπρος, καίτοι ουσιαστικός Εταίρος πλέον της ΕΕ, δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής. Η Τουρκία, παρ΄ότι υποψηφία για ένταξη στην ΕΕ, δέσμια του πλέγματος ιδιαιτεροτήτων, αδυναμιών, φιλοδοξιών και επιδιώξεών της, εκμεταλλεύεται κάθε δυνατότητά της και τη διεθνή ανοχή, κατέχει τη Βόρεια Κύπρο και απειλεί την Κύπρο και εμμέσως την Ελλάδα.
Η Κύπρος όμως, παρά τα επιτεύγματά της είναι η μόνη πρώην αποικία εις την οποία η διεθνής κοινότητα αρνείται τα στοιχειώδη συστατικά πλήρους κρατικής κυριαρχίας, δηλαδή : Η πλειοψηφία δεν αποφασίζει. Η εδαφική κυριαρχία περιορίζεται, αφού, πλέον της Τουρκικής κατοχής, το Η.Β. κατέχει, ως Βρετανικό έδαφος, τις βάσεις και ειδικά προνόμια χρησιμοποιήσεως του θαλασσίου και εναερίου χώρου.
Μετά το απορριφθέν σχέδιο Ανάν, δυσμενείς πρόσφατες εξελίξεις πρέπει να θεωρούνται η αναφορά των κατεχομένων ως Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου, σε επίσημη συμφωνία που υπεγράφη από τους Πρωθυπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου και της Τουρκίας, καθώς και η απ’ ευθείας θαλασσία σύνδεση των κατεχομένων με την Συρία.
Εφ΄όσον τελικώς επιτευχθεί λύση στο Κυπριακό πρόβλημα,  η Κύπρος ως κυρίαρχο εφ΄όλης της νήσου κράτος, χωρίς την Τουρκική απειλή (με ή χωρίς ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ), θα αποτελέσει περιοχή σταθερότητος και ασφαλείας. Άλλως θα τελεί συνεχώς υπό απειλή και βεβαίως μαζί της και η Ελλάδα.
Είναι βέβαια γνωστή η, επί του παρόντος, αδυναμία της ΕΕ να δώσει εγγυήσεις ασφαλείας. Εν τούτοις μέσα από την Ευρωατλαντική σχέση θα ήταν δυνατόν να εξετασθεί η παροχή ασφαλείας από Νατοϊκές ή και Ευρωπαϊκές δυνάμεις (παρά τις προφανείς δυσκολίες τόσο στο εσωτερικό της Κύπρου όσο και μεταξύ των εταίρων του ΝΑΤΟ) που εγκαθιστάμενες στην Κυπριακή Δημοκρατία και πλαισιούμενες από τις στρατιωτικές δυνάμεις αυτής, να παρέχουν την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια που απολαμβάνει κάθε δημοκρατία στον πλανήτη.
Πάντως στο άμεσο μέλλον και μετά την απόφαση για απ’ ευθείας συνομιλίες των δύο κοινοτήτων και τις τακτές συναντήσεις του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, θα φανεί εάν είναι δυνατή η επαναφορά κάποιου νέου σχεδίου που θα ικανοποιεί και τις δύο κοινότητες, άλλως η διαιώνιση του προβλήματος εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στην οριστική διχοτόμηση, με ίσως κάποιες μικρές εδαφικές παραχωρήσεις από πλευράς Τουρκοκυπρίων.

 

Ρόλοι Μεγάλων Δυνάμεων και Διεθνών Οργανισμών ως και η θέση της Ελλάδος

Στον σύγχρονο κόσμο όλοι και όλα αλληλοεπηρεάζονται λόγω του νέου διεθνούς συστήματος που είναι βασισμένο στην αρχή της «παγκοσμιοποήσεως». Αναφορικά με το εγγύς περιβάλλον της Ελλάδος έχει προεκταθεί η επίδραση της Διατλαντικής Κοινότητος (ΝΑΤΟ, ΕΕ) ενώ συγχρόνως πρωταγωνιστούν οι ΗΠΑ πρωτευόντως καθώς και η Ρωσία, που προσπαθεί να διατηρήσει ότι  έχει διασώσει ως κληρονόμος της Σοβιετικής Ένωσης.
Προκειμένου η Διατλαντική Κοινότης να καταστήσει τα Βαλκάνια, την Μεσόγειο και την Μαύρη Θάλασσα μία ελεγχομένη γεωπολιτικά και γεωοικονομικά περιοχή, αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες και αναπτύσσονται μηχανισμοί (ως συστήματα διαλόγων, συνεργασιών), που συνήθως πρωτεύοντα ρόλο παίζουν οι ΗΠΑ, και έχουν ως αποδέκτη ολόκληρο τον χώρο αυτό.
Οι ΗΠΑ αποτελούν σήμερα το μοναδικό πόλο στο διεθνές σύστημα με ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Το επίπεδο και ο χαρακτήρας της παρουσίας τους στη Μεσόγειο έχει παίξει και θα συνεχίσει να παίζει, τις προσεχείς δεκαετίες, σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του γεωπολιτικού περιβάλλοντος της περιοχής. Οι ΗΠΑ είναι μεσογειακή δύναμη, κατά ένα ιδιαίτερο τρόπο, και η στρατιωτική της παρουσία δεν ήταν ένα περιστασιακό φαινόμενο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αν εξαιρέσει κανείς την αποτροπή του Σοβιετικού κινδύνου, τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας αλλά και του Καυκάσου και της Κασπίας, καθώς και της Μέσης Ανατολής παραμένουν, και μάλιστα ενισχυμένα. Κατόπιν τούτου, οι ΗΠΑ, θα συνεχίσουν την πολύπλευρη παρουσία τους με σκοπό την προστασία των συμφερόντων αυτών που εξυπηρετούνται από:

• Την εξασφάλιση ομαλής ροής των ενεργειακών πόρων και των οδών και αγορών για τις εξαγωγές τους.
• Τη διατήρηση και επέκταση της επιρροής τους στις χώρες της Βαλκανικής αλλά και στην ευρύτερη γειτονική περιοχή.
• Την προστασία του Ισραήλ.
• Την εγκατάσταση-στήριξη φιλικών καθεστώτων, σε σημαντικές Ισλαμικές χώρες.

Η Ε.Ε., για να προασπίσει την ασφάλειά της και να προάγει τις αξίες της, προβάλλει δύο στρατηγικούς στόχους :

• Την αντιμετώπιση απειλών και κυρίως της τρομοκρατίας και
• Την οικοδόμηση της ασφάλειας του εγγύς περιβάλλοντος.

Το ΝΑΤΟ, σήμερα, με το δόγμα δράσεως «εκτός περιοχής» (out of area) και παρά τις όποιες εσωτερικές αντιθέσεις έχει μεταλλαχθεί από «Αμυντική Συμμαχία» σε «Οργανισμό Ασφαλείας» με δυνατότητες ευέλικτης προσαρμογής, προλήψεως, ελέγχου και αντιμετώπισης καταστάσεων στις περιοχές των αποδεσμευθέντων από την επικυριαρχία της Σοβιετικής Ενώσεως ενεργειακών πόρων αλλά και στις περιοχές παραγωγής και εξαγωγής απειλών κατά της ασφάλειας της Δύσης και ειδικά των ΗΠΑ.
Η Ρωσία προσπαθεί να δείξει την παρουσία της και να προωθήσει την επιρροή της στην ευρύτερη περιοχή. Η Ρωσία εκτιμάται ότι στην παρούσα περίοδο :

• Δεν προτίθεται να συγκρουσθεί με τις ΗΠΑ, αλλά προθύμως, όσο οι συσχετισμοί το επιτρέπουν, αμφισβητεί την μονοκρατορική υπόστασή τους.
• Προκρίνει τη συνεργασία με την ΕΕ, προβάλλει ανησυχίες με την πρόσφατη διεύρυνσή της και ασκεί πίεση μέσω των εξαγωγών ενεργειακών πηγών προς την Ευρώπη.
• Ενδιαφέρεται για να διατηρήσει καλές σχέσεις με την Σερβία με την στήριξή της στο θέμα του Κοσσόβου και
• Ενδιαφέρεται για την προώθηση οικονομικών κυρίως σχέσεων με διάφορες χώρες ως Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος.

Μέσα στο προαναφερθέν περιβάλλον, είναι εμφανής η γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος λόγω της Κεντρικής και δεσπόζουσας θέσης της σε συνδυασμό με την μετατόπιση του προσανατολισμού του άξονος της διεθνούς ασφάλειας από τις σχέσεις Ανατολής-Δύσης που ίσχυαν τις προηγούμενες δεκαετίες στις σχέσεις Βορρά-Νότου ή Δύσης-Ισλαμικών χωρών.
Οι τομείς οι οποίοι εκτιμάται ότι προσφέρονται για εκμετάλλευση και οι σχετικές δυνατότητες έχουν ως ακολούθως:

• Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι κράτος μέλος της ΕΕ αλλά και παλαιό πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ, την κάνει να είναι εκ των πραγμάτων ο καλύτερος σύνδεσμος της Δύσης (ΝΑΤΟ-ΕΕ) με τις χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας και κυρίως τις αμέσως γειτονικές της χώρες. Όλα αυτά της δίνουν το δικαίωμα αλλά της δημιουργούν την υποχρέωση να αναλάβει ενεργό σταθεροποιητικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της Βαλκανικής πολιτικής της ΕΕ καθώς και πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση και υλοποίηση της μεσογειακής πολιτικής στην ΝΑ Μεσόγειο σε συνδυασμό με άλλες χώρες που θα την ασκήσουν.
• Η Ελλάδα με την Ελληνορθόδοξη θρησκεία της και τον πολιτισμό της, λόγω θέσεως, ιστορικών σχέσεων και δεσμών αλλά και ευχερούς επικοινωνίας με όλα τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, ένωσε στο παρελθόν τη Δύση με τον Ισλαμικό κόσμο αυτών των περιοχών. Το ίδιο μπορεί να κάνει και τώρα όταν μάλιστα η αντιπαράθεση της Δύσης, ειδικότερα των ΗΠΑ, με το Ισλάμ οδηγείται σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
• Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα καλύτερης επικοινωνίας με τους ομοδόξους της Ανατολικούς.
• Ο Ελληνισμός της διασποράς, με την ισχυρή δύναμη και επιρροή που διαθέτει, οργανωμένος και σωστά ενημερωμένος, μπορεί να προβάλει τις κατάλληλες ελληνικές και συμμαχικές θέσεις.
• Ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας, είναι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος, λόγω της σημαίνουσας γεωστρατηγικής τους θέσης, αλλά και λόγω των δυνατοτήτων χρησιμοποίησής τους και των διευκολύνσεων που παρέχουν, σε διμερές επίπεδο (ΗΠΑ) ή συμμαχικό (ΝΑΤΟ).
• Συνέχιση της συνεργασίας με την Ρωσική Ομοσπονδία, Βουλγαρία και Παρευξείνιες χώρες, με ανάλογα ανταλλάγματα, ώστε τα ενεργειακά και μεταφορικά δίκτυα από τις χώρες των ενεργειακών πόρων Κασπίας-Καυκάσου να δρομολογηθούν και μέσω Μαύρης Θαλάσσης-Βουλγαρίας-Ελλάδος, εμφανίζεται ως οικονομικοτεχνικά συμφέρουσα λύση, αλλά και αποτελεί εναλλακτική οδό διακινήσεως των ενεργειακών πόρων, παρακάμπτοντας τα βεβαρυμένα από την ναυσιπλοΐα στενά του Βοσπόρου.

Παράλληλα με τα αναφερθέντα σημεία ισχύος η Ελλάδα αντιμετωπίζει την υπαρκτή Τουρκική απειλή η οποία εκδηλώνεται έναντι των κυριαρχικών της δικαιωμάτων στον Ελλαδικό χώρο (σε ξηρά, θάλασσα και αέρα) αλλά και έναντι της Κύπρου, ενώ όμορα κράτη εκφράζουν κατά καιρούς αλυτρωτικές βλέψεις για την Βόρεια Ελλάδα. Οι ασύμμετρες απειλές είναι επίσης υπαρκτές, και ανθεί η λαθρομετανάστευση καθώς και η διακίνηση ναρκωτικών και άλλων παρανόμων υλικών, από ξηρά και θάλασσα. Συνεπώς η χώρα μας πρέπει να προάγει την Εθνική Ισχύ της που συνίσταται από το σύνολο των δυνατοτήτων του Έθνους που προκύπτουν από τις διαθέσιμες πολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές, κοινωνικές, επιστημονικές και τεχνολογικές δυνάμεις καθώς και την πολιτισμική κληρονομιά με βασική συνιστώσα την θρησκεία. Προεξάρχουσα συνιστώσα της Εθνικής Ισχύος είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις και η δυνατότης αυτών να προασπίσουν τα Εθνικά Συμφέροντα αποτελώντας συγχρόνως ένας βασικό όπλο στα χέρια της Εξωτερικής Πολιτικής.
Οι δυνατότητες που πρέπει να έχουν οι Ε.Δ. συναρτώνται άμεσα από την διαγραφομένη απειλή και πρέπει να σχεδιάζονται ώστε να είναι εις θέσιν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά κρίσεις και εν κατακλείδι την προάσπιση κυριαρχικών δικαιωμάτων και ζωτικών συμφερόντων.
Παρά την κάποια βελτίωση των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, τα τελευταία χρόνια, σε εμπορικά/οικονομικά κυρίως θέματα, κοινή είναι η διαπίστωση ότι η τουρκική στρατιωτική απειλή έναντι της χώρας μας αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμένει υπαρκτή, αφού  ουδεμία πρόοδος έχει υπάρξει στα διάφορα θέματα που έχει ανοίξει η Άγκυρα αμφισβητώντας κυριαρχικά μας δικαιώματα. Η πάλη μεταξύ Κοσμικών-Ισλαμιστών στην Τουρκία μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις, ενώ τα τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα και των τριών Κλάδων των Τουρκικών Ε.Δ. προδιαγράφουν τον σχεδιασμό για την επιβολή λύσεων που θα ικανοποιήσουν τις διεκδικήσεις τους.
Έναντι των ανωτέρω, οι Ελληνικές Ε.Δ. πρέπει να αποκτούν ανάλογη ισχύ που μεταφράζεται σε υλοποίηση των αναγκαίων εξοπλιστικών προγραμμάτων και διατήρηση ικανής οροφής σε προσωπικό για το οποίο η πολιτεία θα πρέπει συγχρόνως να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για τη διατήρηση του ηθικού στο ανώτατο δυνατό επίπεδο (ως κοινωνική καταξίωση, αξιοκρατική εξέλιξη των μονίμων στελεχών, οικονομικές απολαβές).
Στην παρούσα φάση (λαμβάνοντας υπ΄όψιν και τις οικονομικές συνθήκες) το πρώτιστο μέλημα θα πρέπει να είναι η αρίστη λειτουργία του υπάρχοντος υλικού, διότι με αυτό θα ανταποκριθούν οι Ε.Δ. στην αποστολή τους στο άμεσο μέλλον και όχι με το υλικό που θα έχουν στη διάθεσή τους μετά από 6-10 έτη. Παράλληλα πρέπει να αξιολογηθούν τα υπό εξέλιξη προγράμματα (για πολλά από τα οποία φαίνεται ότι έχει καταβληθεί το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των) και εάν δεν υπάρχουν συμβατικοί περιορισμοί για την απόρριψή των, τότε να γίνουν αποδεκτά με όποιες συμβατικές ρήτρες προβλέπονται.
Εφόσον οι οικονομικές συνθήκες το επιτρέπουν να προχωρήσει η υλοποίηση, κατά προτεραιότητα, των νέων προγραμμάτων των Ε.Δ. με γνώμονα ότι θα πρέπει να ικανοποιούνται οι επιχειρησιακές απαιτήσεις αλλά και λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι αμυντικές επενδύσεις, των μικροτέρων και κυρίως των ολιγότερον βιομηχανικά αναπτυγμένων χωρών, αποτελούν όπλο στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής και βασικά όταν προβλέπεται η υλοποίηση υψηλού κόστους προγράμματος από μία ξένη κατασκευάστρια χώρα, από την οποία δυνατόν να ζητηθούν (αφανώς) και πολιτικά/οικονομικά στηρίγματα πέραν των καθαρά τεχνοοικονομικών ανταλλαγμάτων που θα αφορούν το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
Σύμφωνα με τα προεκτεθέντα και ανεξάρτητα από τις άμεσες ή έμμεσες πολιτικές ή στρατιωτικές απειλές εναντίον της χώρας μας, αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η περιοχή των Βαλκανίων, Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, σε συνδυασμό με τις καταστάσεις που διαμορφώνονται στην Μαύρη Θάλασσα και την Μέση Ανατολή παραμένει το επίκεντρο στρατηγικών συμφερόντων, με συγκρούσεις, αναταραχές και εύθραυστες συνήθως διευθετήσεις των συμφερόντων.
Η περιοχή εξακολουθεί να παραμένει μία ζώνη αντιπαραθέσεων θρησκευτικών, πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών και αποτελεί ζώνη εν δυνάμει πολιτικών και στρατιωτικών κρίσεων που η αντιμετώπισή των απαιτεί τα εμπλεκόμενα κράτη και οργανισμοί να υιοθετήσουν και να ασκήσουν ευέλικτες, καινοτόμες και αποτελεσματικές λύσεις. Αυτές οι λύσεις πρέπει να βρίσκονται με βάση το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες και να λαμβάνονται υπ’ όψιν οι ιδιαίτεροι παράγοντες ως και οι ιστορικές και πολιτισμικές παραδόσεις που ζύμωσαν επί αιώνες τους λαούς.
Επιβολή λύσεων ίσως επιτύχει μία προσωρινή ηρεμία, αλλά είναι βέβαιον ότι στο μέλλον οι κρίσεις θα αναβιώσουν.