Blog

ΕΛΙΣΜΕ/ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΟΜΙΛΙΑ

TO ΕΠΟΣ ΤΟΥ 40.

Πέμπτη 23 Οκτ. 2025

Αντγος (ε.α.) Ιωάννης Μπαλτζώης

Ο σκοπός των εθνικών επετείων είναι να βαφτιστούμε στα νάματα τους, με διάθεση στοχασμού και περισυλλογής, ώστε  να αντλήσουμε το μήνυμα τους, να βιώσουμε το ιστορικό τους δίδαγμα και να προσδιορίσουμε υπεύθυνα το δικό μας χρέος, τις δικές μας  υποχρεώσεις. Γιατί μόνο με την ιστορική μνήμη και την  σωστή αξιολόγηση της ιστορικής εμπειρίας,  μπορούμε να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για την  εθνική μας επιβίωση.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ.

Οι νικητές του Α’ Π.Π. θεώρησαν ότι παγίωσαν την ειρήνη και μια ισορροπία δυνάμεων με τις συνθήκες ειρήνης και την ίδρυση  της Κοινωνίας των Εθνών. Έγιναν πολλές συμφωνίες κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου από πολλά κράτη, που τελικά δεν βοήθησαν στην αποφυγή του πολέμου. Η Ελλάδα συνήψε Συνθήκη φιλίας με την Ιταλία το 1928, διμερή συμφωνία το 1930 και το 1933 με την Τουρκία, για αμοιβαία εγγύηση συνόρων και το 1934 υπογράφηκε το Βαλκανικό Σύμφωνο. Όμως οι γεωστρατηγικές επιδιώξεις   των Μεγάλων Δυνάμεων είχαν κατακτητικούς προσανατολισμούς. Η Ιταλία ήθελε την κυριαρχία της Μεσογείου, η Γερμανία για την ηγεμονία της Ευρώπης, η Ρωσία για την παγκόσμια ηγεμονία, μέσω της παγκόσμιας επανάστασης και η Ιαπωνία για την κυριαρχία του Ειρηνικού. Η Γαλλία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ ακολουθούσαν πολιτική αμυντικής απομόνωσης , που ουσιαστικά εξουδετέρωνε τις συμβατικές των υποχρεώσεις τους, της συλλογικής ασφάλειας και εκμηδένιζε την Κοινωνία των Εθνών. Θα έλεγα ότι έχουμε μια παρόμοια περίπτωση με την επιθετική και ανεξέλεγκτη Τουρκία.

Στην Γαλλία επικρατούσε  του πνεύματος της παθητικής άμυνας, ήταν αρκετή η θητεία των 12 μηνών και δεν χρειάζονταν ισχυρές ένοπλες δυνάμεις. Στον δε λαό επικρατούσε  το  σύνθημα το περίφημο «πορκουά= γιατί». Στην Αγγλία συζητούσαν αν έπρεπε να καθιερωθεί η υποχρεωτική θητεία και μείωναν τις αμυντικές δαπάνες.  Στις δε ΗΠΑ με  την λανθασμένη αντίληψη του απομονωτισμού, είχαν παραδοθεί στην ευδαιμονία της ουδετερότητας και της ασφάλειας του Ειρηνικού και Ατλαντικού Ωκεανού. Και ακόμη,  όταν  το αυγό του φιδιού έσπασε και το Ναζιστικό τέρας εμφανίστηκε με το απεχθές του προσωπείο, τόσο η Γαλλία του Νταλαντιέ, όσο και η Αγγλία του Τσάμπερλεν προσπαθούσαν με την λανθασμένη πολιτική του κατευνασμού (Appeasement) να κατευνάσουν το θηρίο, χαϊδεύοντάς το, κατά την φορά του πέλους, ή να υπογράφουν εφήμερες συμφωνίες, αρνούμενοι να αντιληφθούν ότι η πολιτική αυτή οδηγεί κατευθείαν στο αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή τον ολοκληρωτικό πόλεμο.

Η παθητική αυτή στρατηγική στις δυτικές δυνάμεις  προκάλεσε τελικά τον Β’Π.Π., γιατί στερέωσε την πεποίθηση στον Χίτλερ, ότι μπορούσε να κατακτήσει την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, χωρίς την αντίδραση των δυτικών δυνάμεων. Η αρπαγή αρχικά της Σουδητίας και η κατάκτηση ολόκληρης της Τσεχοσλοβακίας το 1938, του ενίσχυσε την πεποίθηση ότι ήταν ελεύθερος να προχωρήσει στα κατακτητικά του σχέδια. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία,  στην Γάζα,  όπου εκεί  με τις σημερινές εξελίξεις διαφαίνεται μια προοπτική ελπίδας για τον τερματισμό του πολέμου με το σχέδιο των 20 σημείων του προέδρου Τραμπ, το Ιράν με τους πληρεξούσιους του στην Μέση Ανατολή και την εξουδετέρωσή των από το Ισραήλ και ποιος άλλος, η σημερινή αναθεωρητική και επιθετική στάση της Τουρκίας, μιας πειρατικής χώρας, η οποία σήμερα έχει εισβάλει ή χρησιμοποιεί στρατιωτική βία σε πολλά  κράτη (Ιράκ, Συρία, Κύπρος, Ελλάδα, Λιβύη, Ναγκόρνο Καραμπάχ και εσωτερικά με τους Κούρδους), θυμίζει έντονα αυτή την περίοδο  του τέλους του μεσοπολέμου, που επικρατούσε τότε στην Ευρώπη.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΟΧΙ

Την 28η Οκτωβρίου του 40, με ιταμό τελεσίγραφο ο Μουσολίνι, που επέδωσε ο Ιταλός πρέσβης στις 03:00 ώρα στον κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Μεταξά, ζητούσε  το διαβατήριο για την αθανασία του κυβερνήτη,  ζητούσε την παράδοση της αιώνιας Ελλάδας χωρίς όρους, ζητούσε να διαγραφεί το ένδοξο παρελθόν της, αγνοώντας την ιστορία της.

Ο πρέσβης της Ιταλίας Εμμανουέλλε Γκράτσι έγραψε στο βιβλίο του «Η αρχή του τέλους – η επιχείρηση κατά της Ελλάδος» : «Μόλις καθίσαμε, και επειδή η ώρα ήταν λίγα λεπτά μετά τις τρεις, του είπα αμέσως ότι η Κυβέρνησίς μου, μου είχε αναθέσει να του εγχειρίσω προσωπικά ένα κείμενο, που δεν ήτο τίποτε άλλο, παρά το τελεσίγραφον της Ιταλίας προς την Ελλάδα, με το οποίον η Ιταλική Κυβέρνηση απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση των στρατευμάτων της στον Ελληνικό χώρο, από τις 6 π.μ. της 28/10/1940. Ο Μεταξάς άρχισε να το διαβάζει. Μέσα από τα γυαλιά του, έβλεπα τα μάτια του να βουρκώνουν. Όταν τελείωσε την ανάγνωση με κοίταξε κατά πρόσωπο, και με φωνή λυπημένη αλλά σταθερή μου είπε: «Alors, c’est la guerre» (Λοιπόν, έχουμε πόλεμο).»

–Γκράτσι: «Pas nécessaire, mon excellence» (όχι απαραίτητα εξοχότατε)-Μεταξάς: «Non, c’est nécessaire» (όχι, είναι απαραίτητο). Αυτό το ΟΧΙ του πρωθυπουργού έγινε Σημαία, σύμβολο, κραυγή στα στόματα ΟΛΩΝ των Ελλήνων και μετουσιώθηκε με το σύνθημα ΑΕΡΑ κατά τις αντεπιθέσεις του Ελληνικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου, σε πορεία μεγαλειώδους  νίκης, με καταλυτικές εξελίξεις, απαράμιλλης σημασίας  για τις συμμαχικές δυνάμεις και την τελική έκβαση του πολέμου.

Προτού ακόμη εκπνεύσει το τελεσίγραφό τους, οι Ιταλοί είχαν εξαπολύσει την επίθεσή των.  Στο πεδίο της μάχης, το 21ο φυλάκιο των ελληνοαλβανικών συνόρων, στο ύψωμα Γκόλιο, κοντά στην Πυρσόγιαννη Ιωαννίνων ήταν ο πρώτος στόχος. Εκεί πέφτει νεκρός ο πρώτος Έλληνας στρατιώτης που θυσιάστηκε για την πατρίδα στο έπος του ’40. Ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης από την Πιαλεία Τρικάλων, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες είχε καταταγεί εθελοντικά, χάνει τη ζωή του στα 28 του χρόνια στο χαράκωμα, στις 5 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου καθώς η σφαίρα τού Ιταλού στρατιώτη τον βρήκε στο μέτωπο και τον σκότωσε

Ο Ελληνικός λαός, αψηφώντας τότε αριθμητικές αναλογίες και ρεαλιστικούς υπολογισμούς, όπως και σήμερα κάποιοι επικαλούνται για την Τουρκία, καταξίωσε το ένδοξο παρελθόν και το μεγαλείο της φυλής. Επιβεβαίωσε για μια ακόμα φορά ότι η μεγαλοσύνη στους λαούς μετριέται με το αγωνιστικό φρόνημα, την απόφαση για θυσία και «της καρδιάς το πύρωμα». Η ιαχή “ΑΕΡΑ»  σκόρπισε, σαν φθινοπωρινά φύλλα, τις 5 από τις 9 Ιταλικές καλά  εξοπλισμένες Μεραρχίες,  των δύο Σωμάτων Στρατού,  του XXV Σ.Σ. Τσαμουριάς και του XXVI Σ.Σ. Κορυτσάς .  Από αυτούς, 14.000  περίπου έπεσαν  νεκροί στα παγωμένα βουνά, 18.000 ήταν τραυματίες και άχρηστοι από κρυοπαγήματα και 13.000 συνελήφθησαν αιχμάλωτοι. Ήταν  οι πρώτες νίκες του ελευθέρου κόσμου.  Η αρχή της συντριβής του φασισμού από Ελληνικής πλευράς έγινε με την  ηρωική Ηπειρώτικη VIII Μεραρχία Πεζικού ενισχυμένη με διάφορες Μονάδες και Συγκροτήματα, που είχε στον τομέα της όλο το μέτωπο της Ηπείρου, με Διοικητή τον Υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο. Να  αναφερθεί, ότι τακτικά η Ελλάδα παρέταξε άμυνα  επί ολόκληρης της μεθορίου της από την Ήπειρο, ως την Μακεδονία και την Θράκη, με 5 Σώματα Στρατού, των 2 έως 3 Μεραρχιών  Πεζικού, συνολικής δύναμης μετά την επιστράτευση περίπου 300.000 ανδρών. Στο μέτωπο της Ηπείρου και Θεσσαλίας  ήταν το Α΄Σ.Σ. με την ΙΙα-ΙΙΙη και VIIIη Μεραρχία, η  οποία αντιμετώπισε 5 Μεραρχίες από τις 10 Μεραρχίες των Ιταλών.

Έτσι η Ελληνική εποποιία του 1940-41, που άρχισε με τις φοβερές μάχες στην Ήπειρο, συνεχίσθηκε με τον άνισο αμυντικό αγώνα στα Οχυρά Μεταξά και τερματίσθηκε με την ηρωική αντίσταση στο νησί της Κρήτης, διήρκησε συνολικά 216 ημέρες και άλλαξε  εναντίον του  ‘Αξονος τον ρου των πολεμικών γεγονότων!  Για να καταλάβει κανείς τη σημασία της, αρκεί να θυμηθούμε  πως, ως το καλοκαίρι του 1940, η Αυστρία, η Τσεχοσλοβακία, η Πολωνία, η Νορβηγία, η Δανία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Γαλλία -δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης- είχαν υποταχθεί στη σιδερένια βία της ναζιστικής Γερμανίας. Η Γαλλία καταλήφθηκε σε 45 ημέρες, το Βέλγιο σε 18, η Ολλανδία σε 5, ενώ η Δανία υπέκυψε σε 12 ώρες. Η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Αλβανία παραδόθηκαν αμαχητί.

Η ηρωική  αντίσταση Ελλάδα, πρώτη κατέρριψε το μύθο για το αήττητο του  Άξονα. Οι δε επιπτώσεις ήταν καταλυτικές. Καθυστέρησαν με την μάχη της Κρήτης, την σχεδιαζόμενη επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, όταν ο  Χίτλερ κινητοποίησε μια πολεμική μηχανή που όμοιά της δεν είχε δει ο κόσμος μέχρι τότε: 3.700.000 στρατιώτες, 2.600 τανκς, 7.000 πυροβόλα και 2.700 αεροπλάνα, με αποτέλεσμα η Ναζιστική Γερμανία να ηττηθεί στο Ανατολικό μέτωπο, με κορωνίδα την μάχη του Στάλιγκραντ και να γίνει  η αρχή του τέλους της ήττας των Ναζί και το τέλος του πολέμου. Και έρχονται στο νου μου τα λόγια του στρατηγού  Γιάννη Μακρυγιάννη, από την επανάσταση του  1821: «Η τύχη, μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θηρία πολεμούνε να μας φάνε και δεν μπορούν. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Κι όταν κάνουν αυτή την απόφαση, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδίζουν.»

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

Αναλύοντας τις πολεμικές επιχειρήσεις και τα αποτελέσματά των διαπιστώνονται τα παρακάτω:

Α.  Η επιλογή του Γενικού Επιτελείου της τοποθεσίας αμύνης «Ελαία – Καλαμά» υπήρξε επιτυχής.

Β. Το Ιταλικό σχέδιο επιχειρήσεων κατά της Ελλάδος, ως στρατηγική σύλληψη ήταν αριστοτεχνικό. Κατά την εφαρμογή του όμως απέτυχε, λόγω σφαλμάτων και παραλείψεων της ηγεσίας του.

Γ. Βασικό σφάλμα της Ιταλικής Διοίκησης υπήρξε η υπεραισιοδοξία της και ταυτόχρονα η υποτίμηση του αντιπάλου, ως και τις δυνατότητες του Ελληνικού Στρατού. Έτσι διέπραξε τα εξής ολέθρια λάθη:

1. Εκδήλωσαν την επίθεση παραμονές της χειμερινής περιόδου, με αποτέλεσμα την μειωμένη απόδοση τόσο της αεροπορίας, όσο και των αρμάτων μάχης.
2. Δεν προικοδότησε δια αναλόγων δυνάμεων την κυρία προσπάθεια στην Ήπειρο, διαθέτοντας από τις δέκα Μεραρχίες μόνο τις πέντε.
3. Οι Ιταλικές δυνάμεις ενισχυόμενες είχαν κατά την έναρξη των επιχειρήσεων 10 Μεραρχίες Πεζικού, 1 Θωρακισμένη Μεραρχία, 1 Μεραρχία Ιππικού, 4 Συντάγματα Βερσαλιέρων και 8 Τάγματα Αλβανών. Το Ελληνικό Α’ Σώμα Στρατού 3 Μεραρχίες Πεζικού.
4. Υπέστη η Ιταλική ηγεσία και τα στρατεύματα της μεγάλο αιφνιδιασμό λόγω της εκπληκτικής αντίστασης των ελληνικών δυνάμεων, καθόσον η πεποίθηση και το κλίμα αισιοδοξίας που διακατείχε τους πάντες ήταν ότι επρόκειτο για ένα υγιή περίπατο και σε 2-3 εβδομάδες θα ήταν στην Αθήνα.

Δ. Ολέθριο σφάλμα για την Ιταλική διοίκηση ήταν η ακαμψία του σχεδίου επιχειρήσεων, εν αντιθέσει προς τα ελληνικά σχέδια, που ήταν εύκαμπτα, αναπροσαρμόσιμα στις  απαιτήσεις  του αγώνα και εφαρμόσθηκαν με μεγάλη επιτυχία. Επέμεινε η ιταλική διοίκηση στην κυρία κατεύθυνση, στον κεντρικό άξονα  Καλπάκι-Ιωάννινα και δεν εκμεταλλεύτηκε την επιτυχία δευτερευουσών κατευθύνσεων, με αποτέλεσμα την συνεχή φθορά και τελικά την ήττα. Ο Νότιος παραθαλάσσιος άξονας σημείωνε επιτυχία και προήλαυνε, ο δε Βόρειος άξονας σημείωσε διάσπαση με την Μεραρχία Τζούλια στην περιοχή του Μετσόβου, με αποτέλεσμα να επέμβει αποφασιστικά η Μεραρχία Ιππικού και να σημειώσει αρχές Νοεμβρίου την πρώτη νίκη  κατά του άξονα στην Ευρώπη και αυτή ήταν Ελληνική.

Ε. Οι επιτεθέμενες Ιταλικές δυνάμεις  προσπάθησαν να διασπάσουν την τοποθεσία Καλπακίου σε σχηματισμούς μάλλον παρελάσεως παρά επιθέσεως, καθιστάμενες έτσι άριστος στόχος του εξαιρετικού Ελληνικού πυροβολικού, με την εκπληκτική του ευστοχία και αποτελεσματικά πυρά.

Στ. Αποδεικνύεται περίτρανα ότι δεν αρκεί μόνο η υλική ισχύς για να καταβληθεί ένα Έθνος, που εγείρεται σύσσωμον και αποφασίζει εθελοντικά να εξασφαλίσει την ελευθερία του.

Ζ. Τέλος θα πρέπει να καταρριφθεί ο μύθος ότι οι Ιταλοί δεν πολέμησαν γενναία και για αυτό νίκησε ο ελληνικός στρατός. Αντιθέτως, τόσο οι Ιταλοί, όσο  και οι Έλληνες πολέμησαν γενναία, έδωσαν σκληρότατες  μάχες, η δε  μάχη στο ύψωμα 731 ήταν οι σύγχρονες Θερμοπύλες του Ελληνισμού και αυτό το αποδεικνύει ο μεγάλος αριθμός νεκρών και τραυματιών και από τις δύο πλευρές.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Με αφορμή την επέτειο του ΟΧΙ και του έπους του 1940, ας ατενίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον. Με αισιοδοξία και αγάπη προς την πατρίδα οι αβεβαιότητες να γίνονται ευκαιρίες. Ας φανούμε υπεύθυνοι συνεχιστές των ηρωικών  προγόνων μας. Μας συντροφεύουν οι αόρατες σκιές των ηρώων μας , οι συνολικά σε όλο τον αγώνα 13.936 νεκροί και οι  41.217 τραυματίες και εξαφανισθέντες. Και υφίσταται 85 χρόνια μετά η επιτακτική ανάγκη, να βρούμε όλους τους 7.989 νεκρούς μας  που έπεσαν στην Βόρειο Ήπειρο, όπου  ελάχιστοι είναι σήμερα ενταφιασμένοι σε  μόνο δύο οργανωμένα Ελληνικά Στρατιωτικά Κοιμητήρια  που υπάρχουν στους Βουλιαράτες και την Κλεισσούρα και να τους τιμήσουμε όπως επιβάλλει η ηθική κάθε  λαού, αλλά και η Ελληνική παράδοση.   85 χρόνια και ακόμη χιλιάδες ήρωες είναι θαμμένοι σε ομαδικούς τάφους, σε πολλά σημεία στην Βόρειο Ήπειρο και αποτελεί ΥΒΡΙΝ της σύγχρονης Ελλάδος. Και να θυμηθούμε  την ναυμαχία των Αργινουσών στο τέλος του Πελοπονησιακού πολέμου (406 π.Χ.), όταν οι Αθηναίοι εκτέλεσαν τους νικητές στρατηγούς  που άφησαν τους ναυαγούς αβοήθητους  και δεν περισυνέλεξαν τους νεκρούς λόγω θαλασσοταραχής.  Ως Ηπειρώτης  και ως Έλληνας δεν μπορώ να δεχτώ την δικαιολογία, ότι δεν μας επίτρεψε τόσα χρόνια η Αλβανία.

Το έπος του 1940 δεν τελείωσε με τη λήξη του πολέμου. Μας άφησε ως κληρονομιά το πνεύμα της εθνικής αντίστασης. Αυτή η κληρονομιά μάς θυμίζει τη δύναμη της ενότητας και του ηρωισμού, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, όπως είδαμε να γίνεται το 1940, όταν όλοι Έλληνες, ανεξαρτήτου ιδεολογίας , επαγγέλματος, πνευματικής καλλιέργειας βρέθηκαν μαζί, δίπλα – δίπλα στα οχυρωματικά έργα, αλλά και στις ηρωικές εφόδους στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου πολεμώντας αγαπημένοι και μονιασμένοι για την πατρίδα.

Η ελευθερία δεν είναι δεδομένη. Είναι κάτι που πρέπει να διεκδικούμε και να προστατεύουμε συνεχώς.

Τιμούμε  σήμερα, όχι μόνο τους ήρωες του παρελθόντος, αλλά και την κληρονομιά που μας άφησαν. Ας ανανεώσουμε την υπόσχεσή μας να διαφυλάξουμε την ελευθερία και την αξιοπρέπεια, όπως αυτοί που πολέμησαν με τόση ανδρεία το 1940.

Θα τελειώσω με δύο παραδείγματα για την ελληνική ψυχή:

Σύμφωνα με το πρωτοσέλιδο της τότε εφημερίδας «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ», στον πόλεμο του 1940 είχε καταταγεί ο μικρότερος δεκανέας του κόσμου, ο 13χρονος Αναστάσιος Χαραλαμπόπουλος. Ο μικρός βρέθηκε μέσα στο χώρο των αποσκευών σε ένα τρένο που έφτασε στην Κοζάνη μεταφέροντας στρατιώτες. Δήλωσε τότε ότι ήθελε να πάει στον πόλεμο μαζί με τον πατέρα του, που βρισκόταν στο τρένο. Τελικά ο πατέρας τον πήρε στο λόχο του και πολέμησε στην πρώτη γραμμή όταν ο ελληνικός στρατός μπήκε στην Κορυτσά.

Θα ήθελα να τελειώσω με το γράμμα μιας Ελληνίδα μάννας του 1940, που έστειλε στον πρωθυπουργό της χώρας, που αποδεικνύει όλα τα παραπάνω και να σας κάνω να αισθανθείτε συγκίνηση και εθνική υπερηφάνεια:

«Προς τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως κ. Αλ. Κορυζήν

Ο υιός μου Ευάγγελος Ιωάννου Ιωαννίδης απωλέσθη εις τας επιχειρήσεις της Κλεισούρας. Παρήγγειλα εις τους τέσσαρας ήδη υπηρετούντας Χρήστον, Κώσταν, Γεώργιον και Νίκον Ιωάννου Ιωαννίδην να εκδικηθώσιν τον θάνατον του αδελφού των.

Κρατώ εις εφεδρείαν άλλους τέσσαρας Πάνον, Αθανάσιον, Γρηγόριον και Μενέλαον Ιωάννου Ιωαννίδην, κλάσεων 1917 και νεωτέρων.

Παρακαλώ κληθώσιν ονομαστικώς και ούτοι εις πάσαν περίπτωσιν ανάγκης της πατρίδας ή τυχόν απωλείας ετέρου τέκνου μου προς εκδίκησιν εχθρού.

Γνωρίσατε βασιλέα μας ότι ύστατον επιφώνημά μου θέλει είναι: Ζήτω η Πατρίς!

Ελένη Ιωάννου Ιωαννίδου, Κυπαρισσία 2 Φεβρουαρίου 1941»

Η Ελένη Ιωαννίδου έχει τιμηθεί από την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Αττικής και το Δήμο Κυπαρισσίας, υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, όπου ανακηρύχθηκε «σύμβολο της Ελληνίδας μητέρας του Έπους του 1940» και το 2009 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματός της, Σας ευχαριστώ πολύ.

Ζήτω το έπος του 1940,

Ζήτω οι Ένοπλες Δυνάμεις μας

 Ζήτω η Ελλάδα!