Blog

H ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ : ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ Ή ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ;

Του Αντιστρατήγου ε.α. Δ. Λακαφώση

 

            Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που άρχισε να συζητείται στο αμερικανικό Κογκρέσο η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, κυρίως το 1915 στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Ανατολικής Τουρκίας. Το θέμα μέχρι σήμερα συζητείται και ξανασυζητείται ετησίως και πάντα αναβάλλεται η απόφαση. Άλλα «λόμπυ» στις ΗΠΑ επιμένουν στην επαναφορά της συζήτησης. Ενώ, άλλα θέλουν να καθυστερήσουν να ληφθεί απόφαση.
Αυτό αναμένεται να γίνει και πάλι, μάλιστα τώρα, που, ίσως φαινομενικά, προβάλλεται ως αιτιολογικό η αναμονή πιθανού συμβιβασμού πράγματι, πρόσφατα παρατηρούνται σημάδια προσέγγισης. Ο Τούρκος Πρόεδρος παρακολούθησε διεξαγωγή ποδοσφαιρικού αγώνα Αρμενίας-Τουρκίας, στο Ερεβάν, το Σεπτέμβριο 2008, μετά από πρόσκληση του Προέδρου της Αρμενίας. Επίσης, έγιναν και εκατέρωθεν συναντήσεις Πρωθυπουργών και Υπουργών Εξωτερικών, χωρίς ποτέ να αγγίζεται η ουσία.
Η ιστορία έχει διδάξει ότι η απλούστευση τέτοιων σοβαρών εθνικών θεμάτων δεν αποδίδει πάντα. Ο αρμενικός λαός της διασποράς διατηρεί άσβεστη τη μνήμη και έχει στήσει μνημεία γενοκτονίας σε όλο τον κόσμο. Αλλά και το ουσιαστικότερο, στο Σύνταγμα της Αρμενίας αναφέρεται ως εθνικός στόχος η αναγνώριση της γενοκτονίας. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία δεν αποδέχεται τον όρο της γενοκτονίας και ισχυρίζεται ότι υπήρξαν αναμενόμενες γι΄αυτές τις περιπτώσεις εκατέρωθεν απώλειες Αρμενίων και Τούρκων (300.000 – 500.000 Αρμενίων) στον εμφύλιο, όταν οι Αρμένιοι πήραν πήραν  τα όπλα για ανεξαρτησία της Ανατολικής Ανατολίας και συμπορεύθηκαν με τα ρωσικά στρατεύματα κατοχής.
Σήμερα, θα βρεθεί κοινό έδαφος συνεννόησης; Η Τουρκία είναι διατιθεμένη να αμαυρώσει την εικόνα των δήθεν «οθωμανικών ηρώων» αυτής της πράξης, όπου διδάσκεται στα σχολεία; Είναι έτοιμη να αναλάβει την ιστορική ευθύνη και τις συνέπειες όπως έκανε η Γερμανία με το ολοκαύτωμα των Εβραίων; Αυτό δίδει αξιοπρέπεια στους Αρμενίους, βασικό ηθικό στοιχείο για τυχόν υποχωρήσεις.
Αλλά, γιατί σήμερα προβάλλονται θετικά σημεία προσέγγισης; Η Αρμενία βλέπει να διευκολύνεται καλύτερα το εξωτερικό εμπόριο με ανοικτά, τα κλειστά σήμερα, σύνορα με την Τουρκία. Εξάλλου, ίσως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτελέσει το αρχικό βήμα για προσέγγιση και των σοβαρών θεμάτων. Η, δε, Τουρκία βλέπει να έχει παντού και πάντα μπροστά της το πρόβλημα της γενοκτονίας.
Εξίσου σημαντικό, οι ΗΠΑ πιέζουν για συμφιλίωση για δικούς της λόγους. Η Αρμενία αποτελεί συμφερότερο διάδρομο υδρογονανθράκων μέσω Καυκάσου προς τη Δύση από την περιοχή της Κασπίας θάλασσας. Αλλά, και η πιθανή ευόδωση αμερικανικής προσπάθειας ενισχύει την αμερικανο-τουρκική συμμαχία. Η αμερικανική βάση στο Ιντσιρλίκ στην Ανατολική Τουρκία, εξυπηρετεί την άσκηση της αμερικανικής επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της Μ.Ανατολής την οποία προσέγγιση έχουν ανάγκη οι ΗΠΑ περισσότερο σήμερα.
Εάν οι προσπάθειες συμφιλίωσης αποτύχουν, πράγμα πιθανόν, τότε το αμερικανικό Κογκρέσο δεν φαίνεται να έχει άλλη επιλογή από το να πάρει τελικά απόφαση για την γενοκτονία των Αρμενίων, απόφαση που δεν μπορεί να απέχει από τη μόνιμη πραγματικότητα. Διαφορετικά, οι ιστορικές ερινύες θα κατατρέχουν πάντα αυτούς που τώρα αποφασίζουν και δεν θα τους απολυτρώνει όποια άλλη αναγνώρισή τους, όπως αυτή του Darfur του Σουδάν σήμερα.