ΤΟ KATEΣΤΡΕΨΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕ ΔΕΝ ΠΑΡΑΓΕΙ ΝΙΚΗ Αντιστρατήγου ε.α. Γ. ΚΟΡΑΚΗ
ΤΟ KATEΣΤΡΕΨΕ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕ ΔΕΝ ΠΑΡΑΓΕΙ ΝΙΚΗ
Αντιστρατήγου ε.α. Γ. ΚΟΡΑΚΗ
Μετά την 11ην Σεπτεμβρίου οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν την τρομοκρατία σαν στρατιωτικό πρόβλημα που απαιτεί λύση.
Στα δύο χρόνια που πέρασαν από τότε, εισέβαλαν κυνηγώντας τρομοκράτες σε δύο Ισλαμικά κράτη, στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, κάνοντας χρήση αυτοκρατορικής ισχύος για να διαμορφώσουν και πάλι τις εξελίξεις. Το τεχνολογικό προβάδισμα συνέτριψε κάθε αντίσταση, κάθε «φυσικό» εμπόδιο είτε αυτό λεγόταν Αφγανική ή Ιρακινή μορφολογία είτε Ισλαμικός ζηλωτισμός ή ριζοσπαστισμός.
Η ευκολία επικράτησης εναντίον των Ταλιμπάν τους άνοιξε την όρεξη για την άλλη σταυροφορία εναντίον του Ιράκ. Η ευκολία επιβολής της Αμερικανικής βούλησης αποθάρρυνε οποιοδήποτε αναθεωρητισμό στην άσκηση της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Η εισβολή όμως στα δύο Ισλαμικά κράτη θεωρήθηκε, από εκατομμύρια μουσουλμάνους, ως μια διαμάχη ανάμεσα στις ΗΠΑ και τον ισλαμικό κόσμο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιοποιήθηκαν σχετικά πρόσφατα οι ΗΠΑ αν και γνώριζαν εκ των προτέρων για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 δεν κατόρθωσαν να τις αποτρέψουν γιατί ήταν αφοσιωμένες στην ισχυροποίηση της προσπάθειάς των να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Από την άλλη πλευρά οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου δημιούργησαν το «ιδανικό πρόσχημα» για την επίθεση εναντίον του Αφγανιστάν, του Ιράκ και πιθανώς εναντίον άλλων κρατών παρειών.
Η επίθεση όμως στο Αφγανιστάν δεν διέλυσε την Αλ-Κάϊντα, Μπορεί τα στρατόπεδα εκπαίδευσης να καταστράφηκαν, η ηγεσία δεν αποκεφαλίσθηκε αλλά παραμένει άφαντος, τα μέλη διασκορπίστηκαν για να διασωθούν και τώρα φαίνεται ότι από νέα μετερίζια δραστηριοποιούνται οργανώνοντας τρομοκρατικά κτυπήματα. Τα πρόσφατα κτυπήματα έδειξαν ότι διατηρείται η επιχειρησιακή της ικανότητα στην περιοχή. Οι ΗΠΑ με τις ενέργειές των χάρισαν νέους οπαδούς στην Αλ-Κάϊντα και σήμερα δεν είναι πιο ασφαλείς από ότι ήταν πριν τον πόλεμο του Αφγανιστάν.
Η Αμερικανική ηγεσία πίστευε ότι με την ανατροπή του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ, το επίπεδο τρομοκρατίας θα μειωνότανε και θα διευκολύνετο η αναζήτηση λύσης και στο Παλαιστινιακό μέσω διαπραγματεύσεων. Οι πρόσφατες επιθέσεις στη Βαγδάτη (επίθεση εναντίον της Ιορδανικής Πρεσβείας και εναντίον του κτιρίου που εστεγάζοντο οι υπηρεσίες του ΟΗΕ) μας έδειξαν ότι στο μεταπολεμικό Ιράκ υπάρχουν προϋποθέσεις για μεγάλες τρομοκρατικές ενέργειες. Άλλωστε πρόσφατα ο Αμερικανός Διοικητής του Ιράκ Πωλ Μπρέμερ υποστήριξε ότι «αρκετές εκατοντάδες διεθνείς τρομοκράτες» έχουν εισχωρήσει στο Ιράκ. Είναι κοινή πεποίθηση πολλών ανθρώπων που ασχολούνται με την τρομοκρατία ότι διάφορες τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν συγκεντρωθεί στο Ιράκ. Οι διαφορές που μπορεί να έχουν μεταξύ τους οι τρομοκρατικές οργανώσεις δεν τους εμποδίζουν να συνεργασθούν κατά του «κοινού εχθρού» δηλαδή των ΗΠΑ.
Ο πόλεμος στο Ιράκ κατόρθωσε να δημιουργήσει αυτό που οι αντιτιθέμενοι στον πόλεμο εφοβούντο, να δημιουργήσει μια χαώδη κατάσταση ενώ το κράτος θα έχει καταρρεύσει, δηλαδή ιδανικές συνθήκες για τρομοκρατικές δραστηριότητες.
Οι δυνάμεις κατοχής που βρίσκονται στο Ιράκ με τη λήξη των εχθροπραξιών δεν επιτίθενται. Μολονότι παραμένουν στα απρόσιτα καταφύγια που τους εξασφαλίζουν η τεχνολογική υπεροχή και η απόλυτη κυριαρχία του αέρα εν τούτοις όμως δεν περνά ημέρα που να μην στείλουν πίσω φέρετρα. Οι καθημερινές επιθέσεις εναντίον των δυνάμεων κατοχής συνεχίζονται.
Η πολιτική του «κατέστρεψε και κατάκτησε» που ακολουθούν οι ΗΠΑ δεν παράγει νίκη. Αυτό θα έπρεπε να το έχουν διδαχθεί από το Ισραήλ και ιδιαίτερα από τον Αριέλ Σαρόν που η παρόμοια πολιτική που ακολουθεί δεν του εξασφάλισε νίκες ούτε στο Λίβανο ούτε στα Παλαιστινιακά εδάφη.
Η Αμερικανική Κυβέρνηση πίστευε, ξεκινώντας τον πόλεμο εναντίον του Ιράκ όπως το ξεκίνησε ότι καταστρέφοντας το καθεστώς του Σαντάμ Χουσείν θα κατέστρεφε τις δυνάμεις της «αδικίας» και αυτό το γεγονός θα απελευθέρωνε τις δυνάμεις της ελευθερίας και δημοκρατίας. Αυτό όμως αποδείχθηκε ουτοπία. Η δημοκρατία δεν εισάγεται, η δημοκρατία αυτοαναπτύσσεται, ακολουθεί τους δικούς της κανόνες και δεν επιβάλλεται. Πλανάται η Αμερικανική ηγεσία που πιστεύει ότι η καταστροφή παράγει δημιουργία. Την κατάρρευση των δομών μιας κοινωνίας διαδέχεται το χάος όπου «ψαρεύει» η τρομοκρατία. Διάβασα πρόσφατα ότι ο πρώην Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον πίστευε ότι τον είχε στείλει ο Θεός για να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε έναν καλύτερο κόσμο και ότι ο Άλαν Γκρίνσμπαν ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας είχε την άποψη ότι εάν κατέρρεε ο κομμουνισμός θα ακολουθούσε «αυτομάτως ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς». Οι διοικούντες σήμερα την υπερδύναμη φαίνεται ότι είναι πιστοί οπαδοί του Γούντροου και Γκρίνσμπαν.
Ένα μήνα αφότου ο Πρόεδρος των ΗΠΑ διακήρυξε πως «οι συνθήκες στο μεγαλύτερο μέρος του Ιράκ γίνονται ολοένα και καλύτερες» και πως η ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων «πραγματοποιεί σημαντικά βήματα προόδου» η αυταπάτη της βελτίωσης έχει πλέον διαλυθεί. Είναι προφανές ότι το βάρος της ήττας του ριζοσπαστικού Ισλαμισμού το φέρουν οι μετριοπαθείς μουσουλμάνοι. Η κατοχή όμως του Ιράκ καθιστά πιο δύσκολη την επιλογή των μετριοπαθών μουσουλμάνων και την ανάληψη πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση του περιορισμού των ριζοσπαστικών αντιλήψεων στον μουσουλμανικό κόσμο.
Η παρούσα στρατηγική των ΗΠΑ στο Ιράκ και οι προοπτικές
Αξιολογώντας τα γεγονότα της περιόδου προπαρασκευής και εισβολής στο Ιράκ μέχρι και σήμερα νομίζω ότι ένας ελεύθερος σχολιαστής αβίαστα θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχε στρατηγική. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας όπου σ΄αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η εισβολή στο Ιράκ, χρησιμοποιείται ως προκάλυμμα για να επιτευχθούν οι ευρύτεροι στρατηγικοί γεωπολιτικοί στόχοι των ΗΠΑ που είχαν σχεδιάσει τον στρατιωτικό έλεγχο της περιοχής του Κόλπου είτε βρισκόταν στην εξουσία ο Σαντάμ Χουσείν ή όχι.
Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν δείξει μέχρι στιγμής τουλάχιστον καμία πρόθεση ότι προτίθενται να εκχωρήσουν έστω και μέρος του ελέγχου των επί του Ιράκ στον ΟΗΕ.
Περίπτωση αποχώρησης από το Ιράκ δεν αντιμετωπίζεται, αυτό άλλωστε θα ήταν και το χειρότερο από όλα. Αν και η παρουσία των Αμερικανών στο Ιράκ παρέχει στα Ισλαμικά κινήματα το έναυσμα να στρατολογούν νέους οπαδούς, η στρατιωτική απαγκίστρωση θα απετέλει στρατηγικό λάθος που δεν είναι διατιθεμένη η υπερδύναμη να αναγνωρίσει.
Η κατοχή του Ιράκ μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλο πολιτικό πρόβλημα για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ και να του στοιχίσει ακόμη και την επόμενη προεδρική θητεία.
Ποιες είναι οι διαφαινόμενες πιθανές λύσεις
Γι΄αυτούς που δημιούργησαν αυτή την κατάσταση μια ενστικτώδης αντίδραση στην αποτυχία τους θα ήταν η αναζήτηση της πολυπόθητης νίκης πραγματοποιώντας νέες επιθέσεις και εισβολές άλλου.
Μια άλλη πιθανότητα είναι να εντοπίσουν και εξοντώσουν τον Σαντάμ και στη συνέχεια να απομακρυνθούν από την περιοχή διακηρύσσοντας ότι ο Ιρακινός λαός έδειξε ότι δεν αξίζει τις προσπάθειες των Αμερικανών για ένα καλύτερο μέλλον. Σήμερα αυτό πιθανώς να φαντάζει ως φανταστικό. Τίποτε όμως δεν μπορεί να αποκλεισθεί όσο θα πλησιάζει η ώρα της κάλπης.
Η πλειοψηφούσα άποψη επιτάσσει την ανάπτυξη περισσοτέρων στρατευμάτων και ειδικών. Αν και η στρατιωτική αξιολόγηση του προβλήματος ενισχύει την άποψη αυτή εν τούτοις όμως η πολιτική συγκυρία το καταρρίπτει αφού το ποσοστό της κοινής γνώμης που θεωρεί τον πόλεμο αυτό εσφαλμένο συνεχώς αυξάνεται. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ γνωρίζει πολύ καλά ότι το να ξεκινάς και να συνεχίζεις έναν πόλεμο που θεωρείται εσφαλμένος δεν αυξάνει τις πιθανότητες επανεκλογής του.
Η μόνη λύση είναι η ανάμειξη της διεθνούς κοινότητας. Η ανάμειξη όμως, όπως την επιδιώκουν οι ΗΠΑ με το σχέδιο ψηφίσματος που έχουν καταθέσει δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη βάση του. Μπορεί να υπάρξει στρατιωτική συμμετοχή περιορισμένη από χώρες της «νέας Ευρώπης». Η στρατιωτική ενδυνάμωση δεν είναι θέμα αριθμών. Απαιτείται η κατάλληλη ενίσχυση π.χ. ενίσχυση της στρατιωτικής αστυνομίας, απαιτούνται ειδικοί στις πολιτικές υποθέσεις και στελέχη που να ξέρουν πώς να προχωρούν σε νεωτερισμούς. Το στρατιωτικό δυναμικό των χωρών της «νέας Ευρώπης» δεν μπορεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη που χρειάζονται οι ΗΠΑ στο Ιράκ. Δεν έχουν εμπειρίες, οργάνωση, μέσα για τέτοιες αποστολές. Η τυχόν ανάμειξή των θα εξυπηρετεί προσχήματα και δεν θα αγγίζει την ουσία του προβλήματος.
Αυτή η συμμετοχή δεν μπορεί να αναπτύξει τη δυναμική που απαιτείται. Το πρόβλημα θα διαιωνισθεί και η αιματοχυσία θα συνεχισθεί. Η διεθνής ανάμειξη θα φέρει αποτελέσματα όταν θα είναι «καθαρή», όταν τα ηνία περιέλθουν στον ΟΗΕ, τότε δημιουργούνται σοβαρές προϋποθέσεις για σταθεροποίηση της περιοχής. Οι ΗΠΑ οφείλουν να ενισχύσουν σοβαρά την εκεί παρουσία τους με ότι αυτό συνεπάγεται (οικονομική επιβάρυνση, αντίθετη η κοινή γνώμη) ή να κάνουν τους αναγκαίους συμβιβασμούς ώστε η λύση της βοήθειας του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας να είναι «καθαρή». Οφείλουν να αναγνωρίσουν την αλαζονεία τους. Η τίμια εξήγηση συνιστά λεβεντιά. Η ταπείνωση λειτουργοί διασπαστικά. Δεν μπορείς πρώτα να ταπεινώνεις τον σύμμαχό σου και στη συνέχεια όταν αντιμετωπίζεις δυνάμεις να προχωρήσεις να ζητάς τη βοήθειά του. Ο Πρόεδρος του Χάρβαρντ Λάρι Σάμερς είπε ότι στην παγκόσμια ιστορία κανείς δεν έχει πλύνει νοικιασμένο αυτοκίνητο. Οι περισσότεροι Ιρακινοί νοιώθουν σήμερα ότι νοίκιαζαν την πατρίδα τους πρώτα από τον Σαντάμ και σήμερα από τους Αμερικανούς. Αν δεν είναι ιδιοκτήτες στην πατρίδα τους η νοοτροπία δεν αλλάζει και η αντίσταση θα συνεχίζεται. Κάθε επιλογή για την ηγεσία των ΗΠΑ μοιάζει να είναι δυσοίωνη. Θα ίδωμεν.