ME MIA MATIA H ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ Γεγονότα και εξελίξεις στο διάστημα
ME MIA MATIA
H ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ
Γεγονότα και εξελίξεις στο διάστημα
11 Ιουνίου 2008 – 15 Αυγούστου 2008
Του Αντιστρατήγου ε.α. Χ. ΜΟΥΣΤΑΚΗ
Επιτίμου Διοικητού 1ης Στρατιάς
1. ΕΛΛΑΣ – ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
α. Κύπρος
Στην τετάρτη κατά σειρά συνάντησή τους, που πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουλίου 2008, οι κ.κ. Χριστόφιας και Ταλάτ, αποφάσισαν την έναρξη απ΄ευθείας διαπραγματεύσεων, στις 3 Σεπτεμβρίου, για τη συνολική επίλυση του Κυπριακού. (Η πρώτη έγινε στις 21 Μαρτίου 2008 κατά την οποία αποφασίστηκε η σύσταση ομάδων εργασίας και η διάνοιξη του οδοφράγματος στην οδό Λήδρας, η δεύτερη στις 23 MΜαΐου κατά την οποία υπήρξε συμφωνία για την έναρξη των συνομιλιών στο τέλος Ιουλίου, αλλά η κατάσταση περιπλέχθηκε, από τις διαφορετικές ερμηνείες που έδιναν οι δύο πλευρές, στο κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν, για τη βάση της λύσεως και η τρίτη την 1 Ιουλίου, κατά την οποία συμφώνησαν επί της αρχής στα θέματα της μιας κυριαρχίας, της μιας ιθαγένειας και της μιας διεθνούς προσωπικότητος ως βάση για τις συζητήσεις).
Οι συνομιλίες θα διεξαχθούν χωρίς επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα. Ο ρόλος του ΟΗΕ θα περιοριστεί στην προσφορά καλών υπηρεσιών, χωρίς ρυθμιστικό ρόλο στη διαδικασία και χωρίς δικαίωμα να υποβάλει δικό του σχέδιο ή προτάσεις. Η όποια λύση συμφωνηθεί θα τεθεί σε χωριστά δημοψηφίσματα.
Οι επιτροπές που είχαν συσταθεί με τη συμφωνία της 21 Μαρτίου θα διακόψουν τις εργασίες τους και θα συνέρχονται μόνον εάν οι δύο ηγέτες κρίνουν ότι χρειάζονται σε ειδικά θέματα τη βοήθειά τους. Στο διάστημα της λειτουργίας τους κατάφεραν να αμβλύνουν τις διαφωνίες στα εύκολα θέματα, όχι όμως και στα δύσκολα (διακυβέρνηση, περιουσίες, εγγυήσεις, εδαφικό).
Οι δύο ηγέτες αντιμετωπίζουν σοβαρές ενδοκοινοτικές αντιδράσεις. Ο κ. Χριστόφιας έχει απέναντί του το μεγαλύτερο μέρος του Μακαριακού ΔΗΚΟ, τους σοσιαλιστές της ΕΔΕΚ (Ομήρου), το Ευρωπαϊκό Κόμμα και τον κ. Λυσσαρίδη, αλλά τον στηρίζει το 75% των ελληνοκυπρίων που επικροτεί τους χειρισμούς του, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας «Πολίτης». Τα προβλήματα του κ. Ταλάτ είναι ακόμη σοβαρότερα, γιατί έχει απέναντί του, εκτός από τον Σερντάρ Ντεκτάς, και το στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας, που θεωρεί ότι το κυπριακό λύθηκε με την εισβολή του 1974 και ότι η συνέχιση του διαλόγου με τους ελληνοκυπρίους οδηγεί μόνο σε υποχωρήσεις.
Στις 28 Ιουλίου αφίχθη στην Κύπρο ο νέος ειδικός σύμβουλος του ΓΓ / ΟΗΕ για το Κυπριακό κ. Αλεξάντερ Ντάουνερ, ο οποίος είχε χωριστές συναντήσεις με τους δύο ηγέτες προκειμένου να ενημερωθεί για τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στις διαπραγματεύσεις.
Η αισία έκβαση των συνομιλιών δεν εξαρτάται ούτε από την καλή διάθεση, που φαίνεται να υπάρχει, των κ.κ. Χριστόφια και Ταλάτ, ούτε από την επιθυμία της διεθνούς κοινότητος, και κυρίως των ΗΠΑ, που επιθυμούν άμεση, ει δυνατόν, λύση. Τα πάντα θα εξαρτηθούν από την στάση του κ. Ερντογάν ο οποίος, σε δηλώσεις του, αμέσως μετά τη στρατιωτική παρέλαση στα κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου 2008, επανέλαβε τις αδιάλλακτες τουρκικές θέσεις για λύση «στη βάση του συνεταιρισμού δύο συνιστώντων κρατών», δηλαδή την περιβόητη «παρθενογέννεση» αλλά και από το κατά πόσον θα καμφθούν οι εμμονές του στρατιωτικού κατεστημένου. Η Τουρκία αναμένεται να ασκήσει, συνεπικουρούμενη από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες, ψυχολογική πίεση στους ελληνοκυπρίους με απειλές προκειμένου να βρίσκονται συνεχώς προ του διλήμματος «λύση τώρα ή διχοτόμηση» και να οδηγούνται σε συνεχείς παραχωρήσεις.
β. Σκοπιανό
Στο κενό έπεσε η προσπάθεια των ΗΠΑ να επιτύχουν λύση «express» μέχρι τις 9 Ιουλίου 2008, ώστε να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ ταυτόχρονα με την Αλβανία και Κροατία. Εντούτοις ο κ. Νίμιτς, συνεχίζοντας την προσπάθειά του, συναντήθηκε στις 13 Αυγούστου 2008 με τους διαπραγματευτές και προανήγγειλε την πρόθεσή του να επισκεφθεί τις δύο χώρες εντός του Αυγούστου.
Εκτιμάται ότι και η προσπάθεια αυτή θα αποτύχει λόγω της συνεχιζομένης αδιαλλαξίας του κ. Γκρουέφσκι που θα οδηγήσει την Ελλάδα στο βέτο.
Ο κ. Γκρουέφσκι αναγκάστηκε, υπό την πίεση των ΗΠΑ, να συμπεριλάβει το κόμμα του κ. Αχμέτι στην κυβέρνηση, παραχωρώντας του τη θέση του Αντιπροέδρου και πέντε Υπουργεία.
Ο κ. Γκρουέφσκι εξακολουθεί και μετά τον εκλογικό του θρίαμβο να παραμένει αδιάλλακτος και να χρησιμοποιεί υψηλούς εθνικιστικούς τόνους. Επιμένει στη γραμμή «Μακεδονία και μόνο Μακεδονία», και σε «μακεδονική ταυτότητα και γλώσσα». Επίσης στη δέσμευσή του, ότι αν προκύψει συμφωνία για αλλαγή ονόματος θα τεθεί σε δημοψήφισμα, παρόλο που η θέση της Ελλάδος είναι, ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία υπό την αίρεση δημοψηφίσματος και ότι δεν πρόκειται να δεχθεί σε επίσημο κείμενο αναφορά σε «μακεδονική εθνότητα και γλώσσα». Παράλληλα έθεσε και θέμα «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα, προφορικά στον κ. Νίμιτς και με επιστολές στον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο οποίος απάντησε ότι δεν υπήρξε ούτε υπάρχει «μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα», στον Πρόεδρο της ΕΕ κ. Μπαρόζο ο οποίος του απάντησε ότι «το όνομα δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές του», υπενθυμίζοντάς του ότι «προϋπόθεση για την ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ είναι η επίλυση του ονόματος», στον Γ.Γ. του ΟΗΕ κ. .Μπάκι Μουν, στο ΝΑΤΟ, στον ΟΑΣΕ και στα μέλη του ΣΑ/ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στις 11 Αυγούστου 2008, με επιστολή του προς τον Γ.Γ/ΟΗΕ, κατήγγειλε την Ελλάδα για παραβίαση της ενδιάμεσης συμφωνίας εξ αιτίας του βέτο.
Το θέμα της «μακεδονικής μειονότητας και ταυτότητας τίθεται προκειμένου να αποτραπεί τυχόν προσπάθεια της Ελλάδος για απαγόρευσή τους με τη συμφωνία, αλλά και για να διευρυνθεί το αντικείμενο των διαπραγματεύσεων, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν μαζί με το θέμα της «μειονότητας» ως ανταλλάγματα για περαιτέρω υποχωρήσεις από την Ελλάδα.
Ως σημαντικές εξελίξεις υπέρ της Ελλάδος θεωρούνται η θέση του Παναμά που έπαυσε να αναγνωρίζει τα Σκόπια ως «Μακεδονία» και επανήλθε στο FYROM και οι δηλώσεις του εκπροσώπου του State Department ότι οι ενέργειες των Σκοπίων εμπεριέχουν αλυτρωτικές διαθέσεις αλλά και η γενικότερη δυσαρέσκεια που φαίνεται να επικρατεί στις ΗΠΑ για τη στάση του κ. Γκρουέφσκι.
Εκτιμάται ότι τα Σκόπια θα συνεχίσουν την αδιαλλαξία τους, γιατί πιστεύουν ότι θα καταφέρουν μακροπρόθεσμα να στρέψουν την Ευρώπη και τις ΗΠΑ εναντίον της Ελλάδος και θα την αναγκάσουν να υποχωρήσει όπως έγινε με τον όρο «Μακεδονία» στο όνομα, αλλά και γιατί ο κ. Γκρουέφσκι δεν ενδιαφέρεται για έντιμη λύση, αλλά μόνο για την εδραίωση της ηγεμονίας του στο εσωτερικό, θυσιάζοντας ακόμη και τα συμφέροντα της χώρας του. Η πολιτική όμως αυτή θα στραφεί εναντίον του, γιατί όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, οι χώρες της ΕΕ αλλά και οι ΗΠΑ τηρούν αποστάσεις, γεγονός που ευνοεί τη χώρα μας, η οποία είναι έτοιμη να θέσει βέτο και στην ΕΕ το Δεκέμβριο που θα συζητηθεί ο ορισμός ημερομηνίας για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΕ και Σκοπίων.
γ. Ελληνοτουρκικές Σχέσεις
Συνομιλίες σε καλό κλίμα είχαν ο Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγός κ. Γράψας και ο Α/ΓΕΣ κ. Βούλγαρης, που επισκέφθηκαν διαδοχικά την Τουρκία και είχαν συναντήσεις με τους ομολόγους τους.
Το μορατόριουμ στο Αιγαίο τηρείται μέχρι στιγμής σε ικανοποιητικό επίπεδο (μη εκτέλεση ασκήσεων στο Αιγαίο από 15 Ιουνίου έως 15 Σεπτεμβρίου κάθε έτος).
Στην 35η Σύνοδο των Υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης (ΟΙΔ), που έγινε στην πρωτεύουσα της Ουγκάντα, Καμπάλα (18-20 Ιουνίου), η Τουρκία πέτυχε να υπάρξει εκ νέου απόφαση με την οποία καλείται η Ελλάδα για μια ακόμη φορά να λάβει όλα τα μέτρα για τον σεβασμό των δικαιωμάτων και της ταυτότητος της «Τουρκικής» μουσουλμανικής μειονότητας στη Δ. Θράκη.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καταδίκασε, με ομόφωνη απόφασή του, την Τουρκία για παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας του Πατριαρχείου στο Ορφανοτροφείο Πριγκήπου, αναγνωρίζοντας έτσι το δικαίωμά του να διαθέτει κινητή και ακίνητη περιουσία, το οποίο όμως αρνείται η Τουρκία.
Στους συλληφθέντες για την οργάνωση Εργκένεκον περιλαμβάνονται δύο δημοσιογράφοι, ο νομικός σύμβουλος του περιοδικού «Γενί Μπατού Τράκια» και ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Άγκυρας Σινάν Αιγκιούν, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται επίσημες και ανεπίσημες οργανώσεις και σύλλογοι στη Δ. Θράκη. Οι συλλήψεις αυτές δημιουργούν υπόνοιες ότι τα πλοκάμια του παρακράτους εκτείνονται και στη χώρα μας.
δ. Ελληνοαμερικανικές Σχέσεις
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ που ψυχράνθηκαν μετά το βέτο στο Βουκουρέστι, επηρεάζονται αρνητικά και από άλλα θέματα, όπως η μη αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου, παρά τις πιέσεις της αμερικανικής κυβερνήσεως, η συνεργασία της Ελλάδος με τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα καθώς και τα εξοπλιστικά προγράμματα. Για το λόγο αυτό οι ΗΠΑ δείχνουν την ενόχλησή τους με ενέργειες που αντιστρατεύονται τα συμφέροντά μας όπως, η επιμονή τους να συμπεριληφθεί στο ψήφισμα του ΣΑ/ΟΗΕ για την ανανέωση της θητείας της UNFICYP αναφορά σε συνεταιρισμό δύο συνιστώντων κρατών στην Κύπρο, που δεν πέρασε λόγω της αντιδράσεως της Ρωσίας και η προσπάθειά τους να περιληφθεί στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου ΕΕ-ΗΠΑ η αναφορά ότι οι ΗΠΑ «έχουν αναγνωρίσει τη FYROM ως «Δημοκρατίας της Μακεδονίας» που απεκρούσθη από την Ελλάδα.
Αντιθέτως ευνοϊκή κρίνεται η στάση τους μέχρι στιγμής στα θέματα της «μακεδονικής ταυτότητος και γλώσσας» και της «μακεδονικής μειονότητος» στην Ελλάδα, που θέτει ο κ. Γκρουέφσκι. Αυτό όμως οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στο ότι η πολιτική του κ. Γκρουέφσκι ακυρώνει τους στόχους του κ. Μπους στα Βαλκάνια.
ε. Σχέσεις με Ρωσία
Όλο και πιο στενές γίνονται οι σχέσεις των δύο χωρών στον οικονομικό και επιχειρηματικό τομέα, όπως φάνηκε και στην πρόσφατη επίσκεψη Ελλήνων επιχειρηματιών στη Μόσχα που συνόδευαν τον Υφυπουργό κ. Δούκα. Η Ρωσία πρότεινε την κατασκευή εργοστασίου ασφαλούς πυρηνικής ενέργειας, που απερρίφθη άμεσα από τον κ. Δούκα, καθώς και τη συμμετοχή ρωσικών εταιρειών στις έρευνες για πετρέλαιο στο έδαφος της Μακεδονίας. Η συνεργασία έχει αναπτυχθεί και στους τομείς των κατασκευών, της ναυτιλίας, των τροφίμων και της επεκτάσεως των ελληνικών Τραπεζών.
στ. Σχέσεις με Ισραήλ
Από πολλά ΜΜΕ κατηγορήθηκε η Ελλάδα ότι η άσκηση «Ένδοξος Σπαρτιάτης», που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Ιουλίου στον εναέριο χώρο του Αιγαίου, με τη συμμετοχή της Ελληνικής και Ισραηλινής Αεροπορίας, ήταν μια προσομοίωση της πιθανής προσβολής των πυρηνικών εργοστασίων του Ιράν.
Η άσκηση αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας Ελλάδος-Ισραήλ, που υπεγράφη το 1994 και έχει επανειλημμένα εφαρμοστεί και ως εκ τούτου δεν μπορεί να έχει καμιά σχέση με το αποδιδόμενο σ΄αυτή σενάριο.
2. ΒΑΛΚΑΝΙΑ
α. Βουλγαρία
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πάγωσε το ποσό των 500 εκατομμυρίων ευρώ από τα κονδύλια της «Προενταξιακής Αρωγής», λόγω της αποτυχίας της χώρας να καταπολεμήσει τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα.
β. Σερβία
Στις 9 Ιουλίου, έξη εβδομάδες μετά τις εκλογές της 11 Μαίου 2008, ανέλαβε τα καθήκοντά της η νέα φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση συνεργασίας του Δημοκρατικού Κόμματος του κ. Τάντιτς και του Σοσιαλιστικού του κ. Ίβιτσα Ντάτσις, απογόνου του Μιλόσεβιτς. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο απερχόμενος Υπουργός Οικονομικών και Αντιπρόεδρος και Υπουργός Εσωτερικών ο κ. Ντάτσις.
Στις 21 Ιουλίου 2008 συνελήφθη ο καταζητούμενος πρώην ηγέτης των Σερβοβοσνίων κ. Ράντοβαν Κάρατζιτς και παρεδόθη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, ενώπιον του οποίου εμφανίστηκε στις 31 Ιουλίου 2008 Του απαγγέλθηκαν 11 κατηγορίες μεταξύ των οποίων και αυτές της γενοκτονίας (με διαταγή του σφαγιάστηκαν 8.000 μουσουλμάνοι άντρες και αγόρια στη Σρεμπρένιτσα) και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, οι οποίες θα επισύρουν την ποινή των ισοβίων δεσμών, εάν καταδικαστεί. Αρνήθηκε να απαντήσει αν είναι ένοχος ή αθώος και ζήτησε προθεσμία 30 ημερών. Η επόμενη εμφάνισή του στο δικαστήριο θα γίνει στις 29 Αυγούστου 2008. Ο κ. Κάρατζιτς που κατεζητείτο επί 13 χρόνια, ζούσε μεταμφιεσμένος στο Βελιγράδι και εργαζόταν ως γιατρός με το ψευδώνυμο Ντράγκαν Ντάμπιτς και πλαστή ταυτότητα.
Κατόπιν αυτών των εξελίξεων η ΕΕ διεμήνυσε στη Σερβία ότι θα στηρίξει την ευρωπαϊκή της προοπτική και ότι η αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξή της. Ύστερα από αυτό η Σερβία θα καταθέσει στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 αίτηση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και ευελπιστεί ότι θα είναι έτοιμη για πλήρη ένταξη το 2012. Σε ένδειξη μάλιστα καλής θελήσεως αποφάσισε την επιστροφή των Πρέσβεων που είχαν ανακληθεί από τις 20 χώρες της ΕΕ που αναγνώρισαν το Κοσσυφοπέδιο, όχι όμως και των ΗΠΑ.
Στις 15 Ιουνίου 2008 τέθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα του νεοσύστατου κράτους του Κοσσυφοπεδίου και στις 30 Ιουλίου 2008 εκδόθηκαν τα πρώτα διαβατήρια, ενώ στις 28 Ιουλίου 2008, επέτειο της μάχης του Κοσσυφοπεδίου το 1389, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάλυση του μεσαιωνικού κράτους της Σερβίας από τους Οθωμανούς, οι σερβοβόσνιοι προχώρησαν στη συγκρότηση Βουλής με έδρα τη Μητροβίτσα. Την ενέργεια κατέκρινε το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά την επικρότησαν το Σοσιαλιστικό Κόμμα που συμμετέχει στην κυβέρνηση και τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως.
Η ανάπτυξη στο Κοσσυφοπέδιο της πολιτικής αποστολής της ΕΕ (Eulex) καθυστερεί λόγω των αντιρρήσεων Ρωσίας και Σερβίας, που αμφισβητούν τη νομιμότητά της, επειδή δεν έχει εγκριθεί από το ΣΑ/ΟΗΕ. Κατόπιν αυτού ο ΓΓ/ΟΗΕ κ. Μπαν Κι Μουν παρέτεινε την αποστολή της UNIMK ως επόπτη και φορέα της διεθνούς πολιτικής μέχρι νέας αποφάσεως του ΣΑ/ΟΗΕ.
Η νέα κυβέρνηση θα προωθήσει με κάθε κόστος την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, χωρίς όμως να αποδεχθεί επισήμως την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, δεδομένου μάλιστα ότι αυτό δεν αποτελεί πλέον προϋπόθεση για την ένταξή της. Θα αμβλύνει όμως σταδιακά την πολιτική της στο Κοσσυφοπέδιο και κατά πάσαν πιθανότητα θα υποχωρήσει στο θέμα της Eulex αν εξασφαλίσει και κάποια επιρροή στις ενέργειές της όπως υπεσχέθη ο κ. Μπαν Κι Μουν και δεν θα καταθέσει προσφυγή στο νέο Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ για την ακύρωση της ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Όσο όμως πλησιάζει προς τη Δύση, τόσο θα απομακρύνεται πολιτικά από τη Ρωσία η οποία θα προσπαθήσει να την προσαρτήσει ενεργειακά.
3. ΤΟΥΡΚΙΑ
α. Εσωτερική Κατάσταση
Στις 30 Ιουλίου 2008 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας αποφάσισε να μην προχωρήσει σε απαγόρευση του κυβερνώντος κόμματος και να περικόψει μόνον κατά το ήμισυ τη χρηματοδότησή του. Έξι από τα έντεκα μέλη του σώματος τάχθηκαν υπέρ της προτάσεως να τεθεί εκτός νόμου το ΑΚΡ, ένα κατά και τέσσερα υπέρ της περικοπής της χρηματοδοτήσεως, κρίνοντας ότι το ΑΚΡ είναι κέντρο δραστηριοτήτων κατά της εκκοσμήκευσης, αλλά όχι τόσο σοβαρών, ώστε να δικαιολογείται η απαγόρευσή του, για την οποία ο συσχετισμός έπρεπε να ήταν 7-4. Ο Πρόεδρος του δικαστηρίου, στον οποίο ανήκει η αρνητική ψήφος τόνισε : «η ετυμηγορία μας πρέπει να θεωρηθεί προειδοποίηση και μάλιστα σοβαρή προς το ΑΚΡ το οποίο να κάνει την αναγκαία ανάλυση και να εξαγάγει το δίδαγμα».
Η απόφαση έγινε δεκτή με ανακούφιση από την πλειοψηφία της τουρκικής κοινής γνώμης. Οι αναλυτές όμως επισημαίνουν ότι τα δέκα από τα έντεκα μέλη του δικαστηρίου δέχτηκαν τον ισχυρισμό του εισαγγελέα ότι το ΑΚΡ αποτελεί «Κέντρο δραστηριοτήτων κατά των κοσμικών θεμελίων του κράτους» και ότι η απόφαση δεν του παρέχει το ελεύθερο να αμφισβητήσει τις θεμελιώδεις πολιτειακές αρχές της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Ερντογάν θα επισπεύσει τις αλλαγές στους κόλπους του ΑΚΡ, θα προβεί σε κυβερνητικό ανασχηματισμό και θα προωθήσει τη συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία θα ανατεθεί σε «επιτροπή συμβιβασμού» όπως δήλωσε ο Αντιπρόεδρος του ΑΚΡ κ. Μπεκίρ Μποζντάγκ.
Η απόφαση του Δικαστηρίου ή είναι προϊόν συμβιβασμού μεταξύ κ. Ερντογάν και Κεμαλιστών προκειμένου να προστατευθεί η εικόνα του στρατού, που θα επλήτετο σοβαρά από τις αποκαλύψεις για την οργάνωση «Εργκενεκόν» ή οφείλεται στο γεγονός ότι οι δικαστές έλαβαν υπόψη τους ότι η απαγόρευση του ΑΚΡ θα έπληττε το διεθνές κύρος της χώρας και θα προκαλούσε σωρεία προβλημάτων στο εσωτερικό. Θα ανεστέλετο η ευρωπαϊκή πορεία και θα απεμακρύνοντο οι ξένοι επενδυτές σε μια στιγμή που η οικονομία έχει αρχίσει να βρίσκει το βηματισμό της. Η δεύτερη εκδοχή είναι η πλέον πιθανή.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Γενικού Εισαγγελέα Κωνσταντινουπόλεως κ. Αϊκούζ Εντζίν, στις 14 Ιουλίου 2008, παραπέμπονται σε δίκη 84 μέλη της οργανώσεως «Εργκένεκον» από τα οποία τα 74 έχουν συλληφθεί με την κατηγορία «σύσταση παρανόμου οργανώσεως και σχεδιασμός ανατροπής της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης με βίαια μέσα». Στη φονική λίστα της παρακρατικής οργανώσεως ήταν και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος.
Σε τρομοκρατική επίθεση στο φυλάκιο της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Άγκυρα στις 9 Ιουλίου 2008, σκοτώθηκαν τρεις φρουροί και τρεις τρομοκράτες. Οι αρχές αποδίδουν την ευθύνη στον ισλαμιστικό κλάδο της Αλ Κάϊντα στην Τουρκία.
Από δύο εκρήξεις στην Κωνσταντινούπολη το βράδυ της 27 Ιουλίου 2008 σκοτώθηκαν 17 άτομα και τραυματίστηκαν άλλα 140. Οι αρχές και ο κ. Ερντογάν αποδίδουν την ευθύνης το ΡΚΚ, το οποίο όμως το αρνείται.
Την 1η Αυγούστου έγιναν αλλαγές στην στρατιωτική ηγεσία. Για τη θέση του Αρχηγού των ΕΔ εξελέξη ο μέχρι τώρα Αρχηγός του Στρατού Στρατηγός Μπασμπούγ, ο οποίος είναι σκληρός Κεμαλικός και θεωρείται από πολλούς ως ο αρχιτέκτονας της φημολογουμένης συμφωνίας του Στρατού με τον κ. Ερντογάν που κατέληξε στην ευνοϊκή για το ΑΚΡ απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
β. Κουρδικό
Συνεχίζονται οι από αέρος προσβολές στόχων του ΡΚΚ στο Β. Ιράκ, με την υποστήριξη των Αμερικανών που τους παρέχουν πληροφορίες για τα κρησφύγετά τους, οι οποίες συλλέγονται από αμερικανικά αεροσκάφη και δορυφόρους.
4. EYΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
Το 53,4% των Ιρλανδών ψήφισαν ΟΧΙ στο δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 12 Ιουνίου 2008 για τη Συνθήκη της Λισαβώνας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες στις 19 Ιουνίου 2008, ανέβαλε τη συζήτηση για την αντιμετώπιση της κρίσεως μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2008, οπότε θα πραγματοποιηθεί έκτακτο συμβούλιο κορυφής στο οποίο η Ιρλανδία θα παρουσιάσει έκθεση για τα αίτια της καταψηφίσεως της συνθήκης και θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την αντιμετώπιση της καταστάσεως.
Σύμφωνα με έγκυρους αναλυτές, από την ανάλυση των συζητήσεων των 27 στο περιθώριο του Συμβουλίου, προκύπτει το συμπέρασμα ότι υπάρχουν τρεις προοπτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η πρώτη είναι να τεθεί στο περιθώριο η συνθήκη της Λισαβώνος και να γίνουν ορισμένες τροποποιήσεις στην υφισταμένη Συνθήκη της Νίκαιας, η δεύτερη να γίνουν κάποιες τροποποιήσεις που να ικανοποιούν τους Ιρλανδούς και να γίνει νέο δημοψήφισμα και η τρίτη να προχωρήσουν οι 26 στην εφαρμογή της συνθήκης, αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα στην Ιρλανδία να ακολουθήσει όποτε και αν επικυρώσει τη συνθήκη. Ως πιθανότερη προοπτική εκτιμάται η πρώτη, εκτός και αν από τις προτάσεις της Ιρλανδίας προκύψει η βεβαιότητα ότι το αποτέλεσμα του νέου δημοψηφίσματος θα είναι θετικό, οπότε θα προτιμηθεί η δεύτερη.
Εν τω μεταξύ Βρετανία και Ελλάδα επικύρωσαν την Συνθήκη. Υπάρχει όμως αβεβαιότητα ως προς την Τσεχία και την Πολωνία που έχει επικυρωθεί από τη Βουλή, αλλά ο Πρόεδρος δεν την υπογράφει ισχυριζόμενος ότι η συνθήκη δεν ισχύει μετά το ΟΧΙ των Ιρλανδών.
Την 1 Ιουλίου 2008 η Γαλλία ανέλαβε την προεδρία της ΕΕ. Οι προτεραιότητες που έθεσε ο κ. Σαρκοζί είναι :
- Η λύση στο πρόβλημα που προέκυψε από την καταψήφιση της Συνθήκης από τους Ιρλανδούς μέχρι τον Οκτώβριο ή το Δεκέμβριο το αργότερο. Απείλησε όμως ότι χωρίς Συνθήκη δεν θα υπάρξει διεύρυνση και ότι βλέπει ως εσχάτη λύση την Ευρώπη των «δύο ταχυτήτων».
- Η αντιμετώπιση των κλιματιστικών αλλαγών.
- Η αναχαίτιση της λαθρομετανάστευσης.
- Η πρόληψη της πείνας στην ίδια την Ευρώπη.
Στις 13 Ιουλίου 2008 πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι η πρώτη Σύνοδος της Μεσογειακής Ενώσεως (UPM) με τη συμμετοχή των ηγετών και των 43 χωρών που συμμετέχουν στην Ένωση. Απουσίαζε μόνο ο Πρόεδρος της Λιβύης κ. Καντάφι, του οποίου η χώρα μετέχει ως παρατηρητής. Στόχος της Ενώσεως θα είναι η σύσφιξη των σχέσεων και της συνεργασίας σε οικονομικό, ενεργειακό, περιβαλλοντολογικό και πολιτιστικό επίπεδο της ΕΕ με τις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου. Η πρώτη προεδρία ανετέθη στους κ.κ. Σαρκοζί και Χόσνι Μουμπάρακ, που θα είναι συμπρόεδροι.
Ως επιτυχία του κ. Σαρκοζί πιστώνεται η αποκατάσταση των σχέσεων της Συρίας με τη Δύση με αντάλλαγμα ο Πρόεδρος κ. Άσαντ να αποκαταστήσει τις σχέσεις με το Λίβανο και να αναλάβει προσπάθεια να πείσει τον κ. Αχμεντινεζάντ να σταματήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η οποία όμως απέτυχε. Επίσης η συνάντηση του κ. Όλμερτ με τον κ. Αμπάς στον οποίο υπεσχέθη ότι θα απελευθερώσει 150 κρατουμένους μέχρι το τέλος Αυγούστου.
Στις 27 Ιουνίου 2008 πραγματοποιήθηκε στην πόλη Κόντι-Μανσίισκ της Ρωσίας η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Ρωσίας, κατά την οποία κηρύχθηκε η έναρξη των διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση μιας νέας «στρατηγικής σύμπραξης» που θα αντικαταστήσει αυτήν που ισχύει από το 1997, που υπεγράφη από μια αποδυναμωμένη Ρωσία. Οι διαπραγματεύσεις θα διαρκέσουν ένα σχεδόν χρόνο και η νέα συμφωνία θα επικυρωθεί από τα 27 κράτη της ΕΕ πριν τεθεί σε ισχύ.
5. O.H.E.
Σύμφωνα με ανακοίνωση, στις 17 Ιουνίου 2008, της Υπάτης Αρμοστίας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες ο αριθμός των εκτοπισμένων ατόμων σε όλο τον κόσμο έφτασε κατά τη διάρκεια του 2007 τα 67 εκατομμύρια. Το Ιράκ και το Αφγανιστάν συνεχίζουν να είναι στην κορυφή του καταλόγου των χωρών προέλευσης, ενώ η Ελλάδα είναι η έκτη χώρα στον κατάλογο υποδοχής.
6. ΝΑΤΟ
Στις 17 Ιουνίου ο κ. Σαρκοζί, ανακοινώνοντας το νέο αμυντικό δόγμα της Γαλλίας, αναφέρθηκε στην επιστροφή της χώρας του στο στρατιωτικό σκέλος της συμμαχίας με τρεις όμως όρους : Πρώτον, ότι η Γαλλία θα διατηρήσει το δικαίωμα της επιλογής για τη συμμετοχή των δυνάμεών της στις επιχειρήσεις της Συμμαχίας, δεύτερον, ότι καμία Γαλλική Μονάδα δεν θα τεθεί υπό Νατοϊκή διοίκηση εν καιρώ ειρήνης και τρίτον, ότι η Γαλλία θα διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο του πυρηνικού της οπλοστασίου.
7. Η.Π.Α.
Ο κ. Ομπάμα προηγείται στις δημοσκοπήσεις του κ. Μακέϊν και έχει κερδίσει την προτίμηση των Ευρωπαίων. Οι θέσεις του σε ζητήματα όπως οι κλιματικές αλλαγές, η αποπυρηνικοποίηση και η συλλογικότητα στη λήψη αποφάσεων συγκλίνουν με αυτές των περισσοτέρων ευρωπαίων ηγετών.
Η Βουλή ενέκρινε κονδύλια 161,8 δις δολαρίων για τους πολέμους και 4 δις για την ασφάλεια των Πρεσβειών στο εξωτερικό.
8. ΡΩΣΙΑ
Τρεις σχεδόν μήνες από την άνοδο του κ. Μεντβέντεφ στην Προεδρία, δεν έχει καταστεί σαφές ποιος είναι το αφεντικό στη Ρωσία. Όλοι όμως συμφωνούν ότι ακολουθεί τη γραμμή Πούτιν με πιο ήπιους τόνους. Ορισμένοι εκτιμούν ότι αποτελεί μια πιο προοδευτική επιλογή και άλλοι ότι είναι άνθρωπος των μηχανισμών και μαριονέτα του Πούτιν.
Η ένταση στις σχέσεις της Ρωσίας με την Ουκρανία, λόγω της φιλοδυτικής στάσεως της ηγεσίας της συνεχίζεται. Η Ρωσία ζήτησε από την Ουκρανία να σταματήσει τις έρευνες για πετρέλαιο στη Μαύρη Θάλασσα, λόγω της υφισταμένης διενέξεως για τα χωρικά ύδατα στα στενά του Κερτς και η Ουκρανία έθεσε θέμα απομακρύνσεως του Ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας από την Κριμαία. Επίσης ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβερνήσεως κ. Ιβανόφ δήλωσε στις 14 Ιουλίου 2008 ότι τυχόν ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα προκαλέσει ρήξη στους δεσμούς των στρατιωτικών βιομηχανιών των δύο χωρών και θα οδηγήσει στην εισαγωγή περιορισμών στις κινήσεις των Ρώσων. Αν συμβεί αυτό θα αποτελέσει μεγάλο οικονομικό πλήγμα για την Ουκρανία γιατί τα εκατομμύρια Ρώσων τουριστών, που πλημμυρίζουν την Κριμαία θα στραφούν αλλού. Ο Πρόεδρος κ. Γιουσένκο, για να αποφορτίσει την ένταση, απέκλεισε την εγκατάσταση στρατιωτικών Βάσεων στη χώρα, ανεξαρτήτως προελεύσεως, ενώ η Πρωθυπουργός κ. Τιμονέσκο, που ήταν υπέρ της εντάξεως στο ΝΑΤΟ, ξεκαθάρισε ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με δημοψήφισμα. Πρόσφατη δημοσκόπηση έδειξε ότι τα 2/3 των Ουκρανών είναι εναντίον της εντάξεως στο ΝΑΤΟ.
Ως αντανάκλαση του πολιτικού προβλήματος ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία ερμηνεύεται και η διαμάχη που ξέσπασε ανάμεσα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Πατριάρχη Μόσχας κ. Αλέξιο, λόγω της αποδοχής από τον κ. Βαρθολομαίο της προσκλήσεως του Προέδρου κ. Γιουσένσκο να προεξάρχει στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 1.020 χρόνια από τον εκχριστιανισμό των Ρώς. Τελικά η διαμάχη έληξε, χωρίς δυσάρεστες συνέπειες, με το συλλείτουργο που πραγματοποίησαν οι δύο Πατριάρχες στις 27 Ιουλίου 2008 στο Κίεβο.
Με τη χρησιμοποίηση της εκκλησίας, η Ρωσία προσπαθεί να ελέγξει την Ουκρανία δια του Πατριαρχείου της Μόσχας, ενώ η Ουκρανία επιδιώκει το αντίθετο με την υπαγωγής της Ουκρανικής Εκκλησίας στο Φανάρι.
Η ίδια ένταση ίσχυε και στις σχέσεις της με τη Γεωργία μέχρι τις 8 Αυγούστου 2008, που τα γεωργιανά στρατεύματα εισέβαλαν στη Ν. Οσετία. Η Ρωσία αντέδρασε αμέσως με αποστολή στρατευμάτων για να εκδιώξουν τους εισβολείς και με αεροπορικούς βομβαρδισμούς στρατιωτικών Βάσεων στη Γεωργία. Από τις συγκρούσεις και τους βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν 2.200 άμαχοι, 13 Ρώσοι στρατιώτες και 180 Γεωργιανοί και τραυματίστηκαν χιλιάδες. Προκλήθηκαν τεράστιες ζημιές, ενώ η πρωτεύουσα Τοχίνβαλι καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς.
Το απόγευμα της 10 Αυγούστου 2008, το ΥΠΕΞ της Γεωργίας ανακοίνωσε ότι η χώρα του διακόπτει τις επιχειρήσεις και αποσύρει τα στρατεύματα και ότι είναι έτοιμη για διαπραγματεύσεις. Η Ρωσία δεν αποδέχθηκε την εκεχειρία και συνέχισε τις επιχειρήσεις μέχρι τις 12 Αυγούστου που απωθήθηκαν όλα τα Γεωργιανά στρατεύματα από τη Ν. Οσετία.
Στις 13 Αυγούστου 2008 οι δύο χώρες αποδέχθηκαν το προκαταρκτικό Σχέδιο Ειρηνεύσεως της ΕΕ που παρουσίασε ο κ. Σαρκοζί ως προεδρεύων της ΕΕ αλλά και από τις δύο πλευρές γίνονται συνεχείς καταγγελίες για παραβίαση των όρων της εκεχειρίας.
Η ευθύνη ανήκει στον Πρόεδρο της Γεωργίας κ. Σαακασβίλι, ο οποίος, προκειμένου να ανακτήσει τον έλεγχο της Ν.Οσετίας, προσπάθησε να παρασύρει τη Δύση και το ΝΑΤΟ σε ενεργό υποστήριξή του. Δυστυχώς η πρωτοβουλία του απέτυχε με τραγικές συνέπειες για τη χώρα του. Οι προστάτες του αρνήθηκαν να επέμβουν δυναμικά και η Ρωσία δεν πρόκειται να υποχωρήσει αν δεν ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς της με τη Γεωργία.
Η κρίση στον Καύκασο κινδυνεύει να οδηγήσει τη Δύση και τη Ρωσία σε έναν πραγματικό νέο ψυχρό πόλεμο και τα πάντα θα κριθούν κατά το προσεχές διάστημα από τα αποτελέσματα της διπλωματικής σύγκρουσης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Εκτιμάται όμως ότι η ψυχρότητα στις σχέσεις τους θα διαρκέσει αρκετά, αλλά δεν θα επανέλθουν σε ένα νέο ψυχρό πόλεμο γιατί η Δύση θα συμβιβαστεί και τελικά θα αναγνωρίσει το ρόλο και την επιρροή που διεκδικεί η Ρωσία στις διεθνείς εξελίξεις. Σ΄αυτό θα συμβάλει και η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από την Ρωσία.
΄Ενταση στις ψυχροπολεμικές σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ προκάλεσε και η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Τσεχίας για την εγκατάσταση ραντάρ της αντιπυραυλικής ασπίδας στο έδαφός της. Εκείνο όμως που εξενεύρισε περισσότερο τους Ρώσους είναι οι πληροφορίες ότι οι ΗΠΑ άρχισαν επαφές με τη Λιθουανία, ως εναλλακτική λύση στην περίπτωση αρνήσεως των Πολωνών, οι οποίοι ζητούν υπερβολικά ανταλλάγματα. Ο Πρόεδρος κ. Μπεντβέντεφ δήλωσε ότι η Ρωσία θα σκεφτεί τα ανταποδοτικά μέτρα που θα λάβει, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών διευκρίνισε ότι «η Ρωσία θα υποχρεωθεί να αντιδράσει όχι με διπλωματικές αλλά με στρατιωτικο-τεχνικές μεθόδους». Ως άμεση μάλιστα αντίδραση θεωρούνται τα τεχνικά προβλήματα που παρουσίασε ο ρωσικός αγωγός που μεταφέρει πετρέλαιο στην Τσεχία, με αποτέλεσμα να μειωθεί κατά 40% η παροχή.
9. ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
α. Παλαιστινιακό
Από τα ξημερώματα της 19 Ιουνίου 2008 τέθηκε σε ισχύ η κατάπαυση πυρός που συμφωνήθηκε με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, η οποία τηρείται μέχρι τώρα, εκτός μιας περιπτώσεως στις 25 Ιουνίου 2008, κατά την οποία εκτοξεύτηκε μεγάλος αριθμός ρουκετών από την οργάνωση Τζιχάντ, κατά του Νοτίου Ισραήλ, ύστερα όμως από τη δολοφονία ανωτάτου στελέχους της στη Δυτική Όχθη, για την οποία δεν ισχύει η κατάπαυση πυρός.
Στις 29 Ιουνίου 2008 οι ισραηλινές δυνάμεις επέτρεψαν την αποστολή 600.000 λίτρων πετρελαίου για το ηλεκτρικό εργοστάσιο στη Λωρίδα της Γάζας.
Στις 24 Ιουνίου 2008 πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο συνέδριο, για το παλαιστινιακό, στο οποίο συμμετείχαν αντιπρόσωποι από 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κ. Κοντολίζας Ράϊς, της ΥΠΕΞ του Ισραήλ κ. Τζίπι Λίβνι και του Παλαιστινίου Πρωθυπουργού κ. Σαλάμ Φαγιάντ. Το συνέδριο αποφάσισε να διατεθούν 242 εκατομμύρια δολάρια για ενίσχυση των Παλαιστινίων και έστειλε το μήνυμα ότι η διεθνής κοινότητα υποστηρίζει την οικοδόμηση ενός παλαιστινιακού κράτους.
Ο κ. Σαρκοζί με δηλώσεις του κατά την επίσκεψή του στη Μ. Ανατολή, τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους και ζήτησε από το Ισραήλ να σταματήσει το πρόγραμμα εποικισμών. Επίσης χαρακτήρισε τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση.
Στις 10 Ιουνίου 2008 ο εξόριστος στη Συρία ηγέτης της Χαμάς δήλωσε ότι η οργάνωση είναι έτοιμη για απ’ ευθείας διάλογο με την Φατάχ υπό αραβική ομπρέλα και άνευ όρων. Κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος και ο Πρόεδρος κ. Αμπάς είχε δηλώσει νωρίτερα ότι «ο μοναδικός τρόπος επίλυσης των προβλημάτων είναι η άμεση έναρξη διαλόγου μεταξύ Χαμάς και Φατάχ».
Για να υπάρξει ένας τέτοιος διάλογος, που πράγματι είναι ο μοναδικός τρόπος για την επίλυση του προβλήματος, θα πρέπει να το επιτρέψουν οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν είναι διατεθειμένες να το πράξουν στο άμεσο μέλλον.
Ο Πρόεδρος του Ισραήλ κ. Ολμέρτ απέκλεισε με δηλώσεις του στις 29 Ιουλίου 2008, το ενδεχόμενο επιτεύξεως ειρηνευτικής συμφωνίας με τους Παλαιστινίους εντός του 2008 παρόλο που έχουν βρει τη χρυσή τομή στα θέματα ασφαλείας και συνόρων, όχι όμως και στη διαφορά για το καθεστώς της Ιερουσαλήμ.
β. Ισραήλ
Στις 16 Ιουλίου 2008 πραγματοποιήθηκε η ανταλλαγή μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ των σωρών των δύο Ισραηλινών στρατιωτών, των οποίων η αιχμαλωσία από τη Χεζμπολάχ πυροδότησε τον πόλεμο στο Λίβανο το 2006, με πέντε μαχητές κρατουμένους στο Ισραήλ, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Λιβανέζος Σαμίρ Καντάρ, που είχε σκοτώσει το 1979 στη Νουχαρίγια, εν ψυχρώ, ένα Ισραηλινό και την τετράχρονη κόρη του. Το Ισραήλ παρέδωσε και τις σωρούς 200 μαχητών.
Η ανταλλαγή αυτή αποτελεί στρατηγική νίκη της Χεζμπολάχ γιατί με την αιχμαλωσία των δύο στρατιωτών πέτυχε τον στόχο της, έστω και με καθυστέρηση δύο ετών, που ήταν η απελευθέρωση κρατουμένων από το Ισραήλ, αναβαθμίστηκε το κύρος της και κατέστη ο διαπραγματευτικός εταίρος του Ισραήλ αντί της Λιβανικής κυβερνήσεως.
Το τίμημα που πλήρωσε το Ισραήλ για να πάρει τις σωρούς των δύο στρατιωτών κρίνεται υπερβολικό για τους ξένους όχι όμως και για τους Ισραηλινούς, για τους οποίους ισχύει ο άγραφος νόμος ότι η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να φέρνει πίσω στην πατρίδα κάθε στρατιώτη, ζωντανό ή νεκρό, με οποιοδήποτε τίμημα και γι΄αυτό πιέζουν την κυβέρνηση να πράξει το ίδιο και για τον δεκανέα Γκιλάντ Σαλίτ, που έχει αιχμαλωτιστεί από τη Χαμάς.
Στις 24 Ιουλίου 2008 Ισραήλ και Συρία άρχισαν τον τέταρτο γύρο διαπραγματεύσεων που διεξάγονται, με τη μεσολάβηση της Τουρκίας στην Άγκυρα. Οι διαπραγματεύσεις είχαν διακοπεί πριν από οκτώ χρόνια και ξανάρχισαν στις 21 Μαίου 2008, κατόπιν επιτυχούς διαμεσολαβήσεως του κ. Ερντογάν.
Ο Πρόεδρος κ. Ολμέρτ, ο οποίος υποβάλλεται σε εξαντλητική ανάκριση και αναμένεται να του ασκηθεί ποινική δίωξη για οικονομικές ατασθαλίες, ανακοίνωσε στις 30 Ιουλίου 2008 ότι δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος για την ηγεσία του κόμματος στις εσωκομματικές εκλογές της 17 Σεπτεμβρίου 2008. Ως επικρατέστερη διάδοχός του θεωρείται η ΥΠΕΞ κ. Τζίπι Λίβνι.
γ. Ιράκ
Η βία συνεχίζεται σε όλη τη χώρα με μπαράζ τρομοκρατικών επιθέσεων από τις οποίες σκοτώθηκαν εκατοντάδες άτομα.
Ιρακινές δυνάμεις συνεπικουρούμενες και από αμερικανικά στρατεύματα, πραγματοποίησαν ευρείας κλίμακας επιχειρήσεις στις 19 Ιουνίου 2008 κατά σιιτών μαχητών στη νότια πόλη της Αμάρας και στις 29 Ιουλίου 2008 κατά ανταρτών στην επαρχία Ντιγιάλο. Οχυρό της Αλ Κάϊντα.
Οι αμερικανικές και πολωνικές δυνάμεις παρέδωσαν στον Ιρακινό Στρατό, στις 16 Ιουλίου 2008, τον έλεγχο της επαρχίας Καντσίγια, νότια της Βαγδάτης, η οποία μέχρι πρότινος απετέλεσε θέατρο συγκρούσεων ανάμεσα σε αντιμαχόμενες σιιτικές φατρίες. Η επαρχία αυτή είναι η 10η, σε σύνολο 18, που παραδίδεται στην κυβέρνηση Μαλίκι, γεγονός που επιβεβαιώνει τη βελτίωση της καταστάσεως της χώρας από πλευράς ασφαλείας.
Η κυβέρνηση Μπους πιέζει το Ιράκ να υπογράψει συμφωνία που θα ρυθμίζει την αμερικανική παρουσία στη χώρα και μετά την 31 Δεκεμβρίου 2008 που εκπνέει η εντολή του ΟΗΕ. Αυτή προβλέπει τη διατήρηση 58 Βάσεων, τον πλήρη έλεγχο του ιρακινού εναερίου χώρου, το δικαίωμα διεξαγωγής επιχειρήσεων σε όλη την έκταση του Ιράκ χωρίς έγκριση της κυβερνήσεώς του και την ποινική ασυλία, όχι μόνο για τους Αμερικανούς στρατιωτικούς, αλλά και για το προσωπικό των ιδιωτικών εταιρειών μισθοφόρων.
δ. Ιράν
Ο Πρόεδρος Αχμεντινεζάντ εξακολουθεί να τηρεί αδιάλλακτη στάση ως προς το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του και να απειλεί με αντίποινα ΗΠΑ και Ισραήλ σε περίπτωση που επιτεθούν στη χώρα του. Σε μια μάλιστα επίδειξης ισχύος οι Ιρακινές Ένοπλες Δυνάμεις προέβησαν στις 9 Ιουλίου 2008 στην επιτυχημένη δοκιμή βαλλιστικών πυραύλων μέσου και μεγάλου βεληνεκούς, προκαλώντας τις αντιδράσεις ΗΠΑ και Ισραήλ.
Η ΕΕ αποφάσισε, στις 23 Ιουνίου 2008, νέες κυρώσεις σε βάρος του Ιράν, εξ αιτίας του πυρηνικού του προγράμματος. Η απόφαση αυτή αναμένεται να προκαλέσει την αναστολή της λειτουργίας της Τραπέζης «Μέλι», της μεγαλύτερης του Ιράν, σε ευρωπαϊκές χώρες.
Στις 19 Ιουλίου 2008 συναντήθηκαν στην Ελβετία οι Ιρανοί και οι εκπρόσωποι των έξη «μεγάλων δυνάμεων» (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία και Κίνα) και συζήτησαν για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Οι εκπρόσωποι των «μεγάλων δυνάμεων» ζήτησαν από το Ιράν να δεσμευτεί ότι δεν θα αυξήσει τις 3.000 συσκευές φυγοκέντρισης που χρησιμοποιεί για τον εμπλουτισμό του ουρανίου, ως αντάλλαγμα για την μη επιβολή νέων κυρώσεων και του έδωσαν προθεσμία δύο εβδομάδων για να απαντήσει χωρίς τις παρελκυστικές τακτικές των περασμένων γύρων διαπραγματεύσεως.
Το Ιράν έδωσε και πάλι ασαφή απάντηση στις 5 Αυγούστου 2008, και γι΄αυτό το ΣΑ/ΟΗΕ εξετάζει την επιβολή νέων κυρώσεων. Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλες χώρες, προσανατολίζονται να επιβάλουν και αυστηρές κυρώσεις, ξεχωριστές από αυτές του ΟΗΕ, για να ξεπεράσουν τις αντιδράσεις της Ρωσίας και της Κίνας.
Εν τω μεταξύ ο Πρόεδρος της Συρίας κ. Άσαντ που προσπάθησε να πείσει τον κ. Αχμεντινεζάντ να κάνει πίσω, μετά την παράκληση του κ. Σαρκοζί, δήλωσε, ύστερα από τη συνάντηση που είχε μαζί του, ότι το Ιράν δεν θα υποχωρήσει ούτε στο παραμικρό.
Επέμβαση στο Ιράν δεν φαίνεται πιθανή. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα την αποφύγουν γιατί οι επιπτώσεις σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στον οικονομικό και ενεργειακό τομέα, θα είναι τεράστιες και θα επισύρουν την οργή των λαών που θα τις υποστούν. Αργά ή γρήγορα ο κ. Αχμεντινεζάντ θα συμβιβαστεί, αφού πρώτα εξασφαλίσει πολύ περισσότερα απ΄όσα του προσφέρονται σήμερα και αναγνωριστεί στο Ιράν ρόλος περιφερειακής δυνάμεως στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Όσο πιο γρήγορα το κατανοήσουν οι ΗΠΑ και σταματήσουν τις απειλές, τόσο πιο γρήγορα θα δοθεί λύση στο πρόβλημα.
10. ΑΠΩ ΑΝΑΤΟΛΗ
α. Αφγανιστάν
Ο κλεφτοπόλεμος των Ταλιμπάν συνεχίζεται με τεράστιες απώλειες για τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Ο Ιούνιος ήταν ο πιο φονικός μήνας του 2008. Το 40% των απωλειών του έτους μέχρι τώρα συνέβησαν το μήνα αυτό.
Οι επιχειρήσεις εναντίον των Ταλιμπάν δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα, γιατί, σύμφωνα με δηλώσεις του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ Ναυάρχου κ. Μάϊκλ Μάλεν, οι δυνάμεις δεν επαρκούν αλλά και δεν είναι δυνατή η ενίσχυσή τους λόγω της καταστάσεως στο Ιράκ.
Οι Αμερικανοί αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Βάση Ουανάτ στο ΒΑ Αφγανιστάν, ύστερα από επίθεση των Ταλιμπάν, στις 13 Ιουλίου, που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν εννέα Αμερικανοί στρατιώτες.
Οι καλλιέργειες οπίου καλύπτουν το 93% της παγκόσμιας ζήτησης. Ο συνολικός τζίρος το 2007 ανήλθε στο 1 δις δολάρια από τα οποία οι Ταλιμπάν εισέπραξαν το 10%. Με αυτά χρηματοδοτούν τον αγώνα τους εναντίον του ΝΑΤΟ και αναπτύσσουν επιχειρήσεις στις οποίες απασχολούν τον εξαθλιωμένο πληθυσμό, κατά τα πρότυπα της Χεζμπολάχ στο Λίβανο.
Η Αφγανική κυβέρνηση με ανακοίνωσή της στις 15 Ιουλίου 2007 κατηγόρησε το Πακιστάν ότι συνεργάζεται με τους Ταλιμπάν.
Στις 8 Ιουλίου 2008 εκδηλώθηκε επίθεση καμικάζι στην Ινδική Πρεσβεία στην Καμπούλ από την οποία σκοτώθηκαν 41 άτομα.
β. Πακιστάν
Ένταση προκλήθηκε στις σχέσεις ΗΠΑ και Πακιστάν για την επιδρομή, στις 11 Ιουνίου 2008, αμερικανικών βομβαρδιστικών στην περιοχή Μοχμάντ από την οποία σκοτώθηκαν 11 Πακιστανοί στρατιώτες.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα χορηγήσουν 230 εκατ. δολάρια για τον εκσυγχρονισμό των α/φ F-16 του Πακιστάν, ενώ ταυτόχρονα το προειδοποίησαν να διακόψει τη συνεργασία με τους Ταλιμπάν.
Ο Αρχηγός του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος κ. Αλί Ζαρνταρί, σύζυγος της φονευθείσης Μπεναζίρ Μπούτο, ξεκίνησε τη διαδικασία αποπομπής του Προέδρου κ. Μουσάραφ και την επαναφορά των δικαστών που είχε απολύσει
Η ενέργεια αυτή θα εντείνει την πολιτική αστάθεια στη χώρα, χωρίς να αποκλείεται πραξικόπημα εκ μέρους του κ. Μουσάραφ ή και παραίτησή του, εάν εξασφαλίσει ασυλία.
γ. Κίνα
Η ολυμπιακή φλόγα πέρασε και από τη Λάσα χωρίς προβλήματα, αλλά οι αστυνομικοί και οι στρατιώτες ήταν περισσότεροι από τους θεατές.
Ο κ. Σαρκοζί παρέστη τελικά στην τελετή ενάρξεως των Ολυμπιακών Αγώνων παρόλο που είχε κηρυχθεί ως ανεπιθύμητο πρόσωπο από το 88% των Κινέζων, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδος «China Daily» για τις δηλώσεις του ότι η παρουσία του σ’ αυτή θα εξαρτηθεί από την έκβαση των συνομιλιών μεταξύ του Πεκίνου και του Δαλάϊ Λάμα.
Οι Βρετανικές Υπηρεσίες Πληροφοριών προειδοποιούν τους επισκέπτες να προστατεύσουν τα «ευαίσθητα» δεδομένα των φορητών υπολογιστών τους γιατί το Πεκίνο θα προσπαθήσει να συλλέξει πολύτιμα στοιχεία από τους επισκέπτες.
Λόγω της ατμοσφαιρικής ρυπάνσεως και του προβλήματος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ενδιαφέρον των πολιτών του κόσμου είναι μειωμένο για τους αγώνες της Κίνας σε σύγκριση με αυτούς της Αθήνας του 2004. Σύμφωνα με γκάλοπ του Ινστιτούτου Sport + Markt μόνο το 52% των Βρετανών ενδιαφέρεται για τους αγώνες του Πεκίνου έναντι του 78% για τους αγώνες της Αθήνας. Ανάλογη είναι η μείωση και στις άλλες χώρες. Στη Γερμανία περιορίζεται στο 58%, στη Γαλλία στο 45%, στην Ιταλία στο 56% και στην Ισπανία στο 40%.
Στις 11 Ιουνίου 2008 άρχισαν εκ νέου οι συνομιλίες μεταξύ Κίνας και Ταϊβάν, που είχαν διακοπεί πριν 10 χρόνια, οι οποίες κατέληξαν σε συμφωνία για την έναρξη τακτικών αεροπορικών πτήσεων μεταξύ τους από 4 Ιουλίου.
Το γεγονός αυτό είναι ιστορικής σημασίας δεδομένου του ψυχροπολεμικού κλίματος που επικρατεί μεταξύ τους.
Το πολιτικό μέλλον της Ταϊβάν είναι αβέβαιο. Η Κίνα προτείνει ένα καθεστώς ημιαυτονομίας, αλλά η πλειοψηφία των Ταϊβανών διστάζει να το αποδεχτεί.
δ. Κορέα
Στις 26 Ιουλίου 2008 ο κ. Μπους ανακοίνωσε την άρση ορισμένων κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στην Β. Κορέα εξ’ αιτίας του πυρηνικού της προγράμματος, αφαιρώντας την έτσι από τη μαύρη λίστα των κρατών που υποθάλπουν την τρομοκρατία.
Η κ. Κοντολίζα Ράϊς όμως δήλωσε ότι το πρώτο βήμα της Β. Κορέας θεωρείται ανεπαρκές και περιμένει το φάκελλο με όλα τα στοιχεία για τις πυρηνικές της δραστηριότητες.
Κατόπιν αυτού η Β. Κορέα, στις 29 Ιουνίου 2008, ανατίναξε τον πύργο ψύξης του πυρηνικού της αντιδραστήρα σε μια συμβολική κίνηση καλής θελήσεως προς τις ΗΠΑ.
11. ΑΦΡΙΚΗ
α. Ζιμπάμπουε
Παρά τη διεθνή κατακραυγή για το κλίμα βίας και τρομοκρατίας που είχε επικρατήσει στη χώρα και την απόσυρση της υποψηφιότητος του αρχηγού της αντιπολιτεύσεως, ο Μουγκάμπε προχώρησε στο δεύτερο γύρο των εκλογών στις 27 Ιουνίου 2008, τις οποίες κέρδισε με 82% χωρίς αντίπαλο.
ΗΠΑ και ΕΕ χαρακτήρισαν τις εκλογές φάρσα και η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις, περιλαμβάνοντας τον Μουγκάμπε και 172 συνεργάτες του σε μαύρη λίστα. Επίσης και τέσσερις επιχειρήσεις που τον στηρίζουν οικονομικά.
Η Αφρικανική Ένωση τάχθηκε κατά των κυρώσεων και συνέστησε το σχηματισμό κυβερνήσεως εθνικής ενότητος.
Στις 21 Ιουλίου 2008 ο κ. Μουγκάμπε και ο ηγέτης της αντιπολιτεύσεως κ. Τσβανγκιράκ υπέγραψαν πρωτόκολλο συμφωνίας για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του νοτιοαφρικανού Προέδρου κ. Τάμπο Μπέκι, οι οποίες συνεχίζονται.
β. Σουδάν
Την έκδοση εντάλματος σύλληψης κατά του Προέδρου του Σουδάν Ομάρ Αλ Μπασίρ, με την κατηγορία της γενοκτονίας στο Νταρφούρ, ζήτησε στις 14 Ιουλίου 2008 ο Εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή προκάλεσε την αντίδραση του Σουδάν και του Αραβικού Συνδέσμου, εκπρόσωπος του οποίου τη χαρακτήρισε ως πλήγμα στην ειρηνευτική διαδικασία.
Ο ΟΗΕ για προληπτικούς λόγους απέσυρε όλο το μη αναγκαίο προσωπικό της ειρηνευτικής δυνάμεως στο Νταρφούρ, αφήνοντας μόνο τα ένοπλα τμήματα.
12. ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ
α. Κολομβία
Στις 3 Ιουλίου 2008 ο Κολομβιανός Στρατός, με μια επιχείρηση αστραπή, απελευθέρωσε την κα Μπεντακούρ, που εκρατείτο επί 6 χρόνια στη ζούγκλα, από το μαρξιστικό κίνημα FARC, μαζί με 14 ακόμη αιχμαλώτους.
Ο Πρόεδρος κ. Αλβάρο Ουρίμπε ζήτησε από το Κογκρέσο την προκήρυξη νέων εκλογών, ύστερα από απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που κήρυξε τη διαδικασία αμφισβητήσιμη. Ο κ. Ουρίμπε του οποίου η δημοτικότητα ξεπέρασε το 80% μετά την απελευθέρωση της κας Μπεντακούρ, αναμένεται να κερδίσει με μεγάλη άνεση και τη νέα εκλογική αναμέτρηση.
β. Βενεζουέλα
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Μόσχα, ο Πρόεδρος κ. Τσάβες, υπέγραψε σημαντικές συμφωνίες στον τομέα της ενεργείας, που δίνουν το δικαίωμα, σε ρωσικές εταιρείες εκμεταλλεύσεως των πετρελαίων και του φυσικού αερίου της χώρας.
Ο κ. Τσάβες ζήτησε από το FARC, το οποίο είχε υποστηρίξει στο παρελθόν την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων που φτάνουν τους 700.
γ. Κούβα
Η ΕΕ αποφάσισε την άρση των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στην Κούβα το 2008 και αφορούσαν στην απαγόρευση επισκέψεων από υψηλόβαθμους αξιωματούχους των χωρών της ΕΕ.
Ο Φιντέλ Κάστρο, με άρθρο του, ζήτησε από το FARC την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων χωρίς όρους.
δ. Βολιβία
Ο Πρόεδρος κ. Μοράλες κέρδισε το δημοψήφισμα, που διεξήχθη στις 10 Αυγούστου 2008, με 63,5%, αλλά οι ψηφοφόροι στις τρεις πιο ανεπτυγμένες επαρχίες τον κατεψήφισαν. Αυτό δείχνει ότι ο διχασμός στη χώρα θα συνεχιστεί και όλα θα εξαρτηθούν από τον διάλογο στον οποίο ο κ. Μοράλες έχει καλέσει τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως.
Μετά την αριστερή στροφή και της Παραγουάης, μόνο η Κολομβία παραμένει, στο νότιο ημισφαίριο της αμερικανικής ηπείρου, στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ.
13. ΔΙΕΘΝΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πενταγώνου η Αλ Κάϊντα, εξ αιτίας της αδράνειας του Πακιστανού Προέδρου κ. Μουσάραφ, αλλά και της επικεντρώσεως του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στο Ιράκ από τα τέλη του 2008, κατόρθωσε να δημιουργήσει νέα στρατόπεδα εκπαιδεύσεως στο ΒΑ Πακιστάν, τα οποία είναι μικρότερα σε σύγκριση με αυτά του Αφγανιστάν πριν το 2001 και διάσπαρτα στα δύσβατα όρη της περιοχής αυτής. Επίσης ότι σε αυτά εκπαιδεύονται περισσότεροι από 2000 Άραβες και Πακιστανοί ισλαμιστές.
Σε δημοσίευμα της εφημερίδος «Times» αναφέρεται ότι, σύμφωνα με πηγές των Αμερικανικών και Βρετανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών, βρετανικές και αμερικανικές ειδικές δυνάμεις, υπό την καθοδήγηση των Αμερικανών, διεξάγουν επιχειρήσεις στο ΒΑ Πακιστάν με στόχο τη σύλληψη του Μπιν Λάντεν.
Η τυχόν σύλληψη του Μπιν Λάντεν θα βελτιώσει την εικόνα του κ. Μπους και θα συμβάλει θετικά στην υστεροφημία του, η οποία φαίνεται να είναι το μόνο που τον απασχολεί αυτή την περίοδο και γι΄αυτό αναμένεται να ενταθούν οι προσπάθειες προς την κατεύθυνση αυτή.