Blog

Η νομιμοφάνεια ενός «αμυντικού πολέμου» των Τούρκων

Από  09/10/2022 | 06:20

Γράφει ο Δρ. Κων/νος Αποστόλου-Κατσαρός*

Η Τουρκία με τις επιστολές της στον ΟΗΕ επιχειρεί να οικοδομήσει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα και ως εκ τούτου, την δήθεν νομιμότητα στη χρήση βίας κατά της Ελλάδας, αντιγράφοντας την πρακτική που εφάρμοσαν οι ΗΠΑ στο Ιράκ παλαιότερα. Το ερώτημα είναι αν και κατά πόσο το ελληνικό πολιτικό σύστημα το έχει αντιληφθεί;

Χρονολόγιο του τουρκικού αφηγήματος

-13 Ιουλίου 2021: Ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Feridun Sinirlioğlu, παρέδωσε επιστολή (A/75/961-S/2021/651) στον ΓΓ του ΟΗΕ, Antonio Guterres,  σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα παραβιάζοντας το καθεστώς αποστρατιωτικοποιήσεως των νήσων απειλεί την ασφάλεια της Τουρκίας. «Η συνεχιζόμενη εσκεμμένη και επίμονη ουσιαστική παραβίαση των διατάξεων αποστρατικοποίησης των Συνθηκών Ειρήνης της Λωζάννης και του Παρισιού, οι οποίες είναι απαραίτητες για την επίτευξη του αντικειμένου και του σκοπού τους, αποτελεί σοβαρή απειλή για την ασφάλεια της Τουρκίας, αλλά και  για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή», αναφέρεται συγκεκριμένα στην επιστολή.

-17 Σεπτεμβρίου 2022: Ο Feridun Sinirlioğlu παρέδωσε νέα επιστολή (Α/77/354-S/2022/703) στον ΟΗΕ με την οποία η Τουρκία αμφισβητεί τις θαλάσσιες ζώνες των «στρατιωτικοποιημένων» νησιών αλλά και τα σύνορα που καθορίστηκαν με τις Συνθήκες της Λωζάννης και των Παρισίων, εφόσον η Ελλάδα έχει προβεί σε στρατιωτικοποίηση. Η επιστολή αναφέρει ότι «η Τουρκία, [ως] άμεσα ζημιωθέν κράτος, δικαιούται, στο πλαίσιο της έννομης σχέσεως μεταξύ της Ελλάδας και της ιδίας, να αμφισβητήσει τη δυνατότητα του κυριαρχικού τίτλου της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας (και των συναφών θαλάσσιων δικαιωμάτων ) επί των νησιών». Στην ίδια λογική και ο ΥΠΑΜ Χουλουσί Ακάρ επέμεινε (02/10/2022) ότι «η στρατιωτικοποίηση νησιών σημαίνει ότι η Ελλάδα βγαίνει από τις συνθήκες Λωζάνης και Παρισίων». «Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα Δωδεκάνησα που παραχωρήθηκαν με τη συνθήκη των Παρισιών και όσα νησιά παραχωρήθηκαν με τη Λωζάνη αμφισβητούνται», δηλαδή εγείρει ανοικτά ζήτημα αλλαγής συνόρων.

-29 Σεπτεμβρίου 2022: Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου, συνέδεσε την στρατιωτικοποίηση των νήσων με το δικαίωμα της αυτοάμυνας της Τουρκίας δηλώνοντας ότι, η Τουρκία θα πάρει όλα τα αναγκαία μέτρα καθώς η Ελλάδα εξοπλίζει τα νησιά.

Το παράδειγμα των ΗΠΑ στο Ιράκ

Το 2003, στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η αμερικανική κυβέρνηση εξέφρασε την καινοφανή για τα τότε δεδομένα, θεωρία περί νομιμότητας της προληπτικής χρήσης βίας ως εκδήλωση του δικαιώματος αυτοάμυνας του Άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Η νέα αυτή θεωρία αναλύθηκε εκτενώς στην Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας των ΗΠΑ («THE NATIONAL SECURITY STRATEGY-Sept. 2002»). Στην ίδια λογική, βασίζεται και η Τουρκία με τις επιστολές στον ΟΗΕ και τις δημόσιες τοποθετήσεις αξιωματούχων, αφού επιχειρεί να στήσει το νομιμοφανές πλαίσιο, βάσει του οποίου είναι «δικαιολογημένη» μια προληπτική εχθρική κίνηση -οιασδήποτε μορφής- έναντι της Ελλάδας.

Η νομιμοποίηση της επέμβασης είναι προϋπόθεση υψίστης σημασίας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής όπως εξηγεί στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος» ο Αχμέτ Νταβούτογλου. Εκεί αναφέρει ότι, «η Τουρκία για θέματα ελληνοτουρκικού ενδιαφέροντος, αλλά και ευρύτερης εξωτερικής πολιτικής, πρέπει να επιζητεί τη δυνατότητα επέμβασης εντός ενός νομικού πλαισίου. Εντυπωσιακό παράδειγμα αυτού είναι το ότι η επέμβαση στην Κύπρο κατέστη δυνατόν να νομιμοποιηθεί, μέσα από αυτή την πρακτική».

Η ελληνική «αφασία»

Το παράδοξο βέβαια είναι ότι ούτε οι απαράδεκτες, υβριστικές και απειλητικές, πολεμικές ιαχές των Τούρκων φαίνεται να ανησυχούν τις ελληνικές πολιτικές ελίτ, ούτε και οι προαναφερθείσες διαπιστώσεις που παραπέμπουν σε προπαρασκευαστικές ενέργειες. Στις 5 Οκτωβρίου 2022 ο Ν. Δένδιας μάλιστα ξεκαθάριζε: «Αν με ρωτάτε τι μπορεί να με ξυπνήσει το βράδυ σαν εφιάλτης – γιατί κάθε βράδυ διαβάζω για τις τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά – είναι η διάλυση της Ευρώπης. Αν καταφέρει η Ευρώπη να μείνει ενωμένη, τότε είμαι αισιόδοξος για το μέλλον».

Το ερώτημα βέβαια είναι, πού οφείλεται η επίδειξη «στρατηγικής ηρεμίας» -αν όχι  «στρατηγικής σύγχυσης»- έναντι των επιθετικών και ρεβιζιονιστικών πολιτικών του επίβουλου γείτονα; Γνωρίζουν κάτι το οποίο δεν μπορούν να μας γνωστοποιήσουν; Πολλά μπορούμε να υποθέσουμε αλλά δεν είναι της παρούσης… Σοφότερο θα ήταν να βλέπαμε τις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε να μην επανελήφθη ένα νέο ’74 -ή χειρότερο- όπου η στρατιωτική ηγεσία έμαθε για τον Αττίλα την ώρα που αναπαυόταν, αφού προηγουμένως κάποιοι φρόντισαν να τους καθησυχάσουν… Γιατί όπως διαπίστωνε και ο Περικλής Γιαννόπουλος:

«Ελληνική φυλή, μεγαλύτερος εχθρός σου είναι ο εαυτός σου»!

*Ειδικός τεχνικός σύμβουλος. Διετέλεσε λέκτορας και επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον της Βρετανίας, από το οποίο κατέχει διδακτορικό και μεταπτυχιακό τίτλο.