Blog

ΟΥΚΡΑΝΙΑ: ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

05 Μαρτίου 2022

https://www.liberal.gr/world/oukrania-ta-prota-epicheirisiaka-sumperasmata/436313

 

Τα βλέμματα όλου του πλανήτη το τελευταίο δεκαήμερο είναι στραμμένα στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία γεγονός που σίγουρα θα επιφέρει σημαντικές μεταβολές στην παγκόσμια ισορροπία και θα επηρεάσει εμπλεκόμενες και μη δυνάμεις. Ειδικότερα οι στρατιωτικοί αναλυτές προσπαθούν, με τις λιγοστές μέχρι τώρα πληροφορίες και μέσα στη σύγχυση της σκόπιμης παραπληροφόρησης, να εξαγάγουν τα πρώτα συμπεράσματα σχετικά με τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων.

Υπό αυτές τις συνθήκες είναι φυσικό να υπάρχουν αντικρουόμενες προσεγγίσεις. Το μοναδικό σημείο συμφωνίας φαίνεται ότι είναι η γενική εκτίμηση περί αποτυχίας των προβλέψεων του ρωσικού σχεδιασμού της εισβολής. Είναι αλήθεια ότι οι ψυχολογικές επιχειρήσεις της Μόσχας είχαν δημιουργήσει υψηλές προσδοκίες για μια ταχύτατη -εντός 48 ωρών- κατάρρευση της οργανωμένης ουκρανικής αντίστασης. Το πολυπροβληθέν από τους Ρώσους  «δόγμα Gerasimov» καίτοι εφαρμόστηκε σε μεγάλο μέρος των χαρακτηριστικών του, εντούτοις δεν συνοδεύθηκε με τη σφοδρότητα των περιγραφών του και τα αποτελέσματα ήταν αισθητά χαμηλότερα των προσδοκιών. Σίγουρα καταδείχθηκε εκ μέρους της Μόσχας -ειδικά τις πρώτες ημέρες- μια αυτοσυγκράτηση για περιορισμό των απωλειών αμφοτέρων των πλευρών και μείωση των διεθνών αντιδράσεων. Αναμφίβολα όμως οι ρωσικές εκτιμήσεις απέτυχαν ως προς το μέγεθος της αντίστασης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, τη στάση του ουκρανικού λαού και το σθένος της κυβέρνησης του Κιέβου και ίδιου του Προέδρου Zelenskiy.

Εκτιμάται επίσης ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν διακρίθηκαν  για τον πετυχημένο συντονισμό πυρών υποστηρίξεως και των τακτικών κινήσεων των μονάδων ελιγμού. Η αδυναμία αυτή υπήρξε έντονη και κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στη Γεωργία το 2008. Έντονη απορία προκαλεί η περιορισμένη παρουσία της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας και ειδικά η απουσία της από τις υψηλού ρίσκου απωλειών συμμετοχή της σε αποστολές εγγύς υποστήριξης των μαχομένων τμημάτων. Μπορούμε να πούμε ότι η ρωσική αεροπορία περιορίστηκε σε ορισμένες αποστολές καταστολής αεράμυνας τις πρώτες ημέρες και σε αριθμό προσβολών στρατηγικών στόχων καθώς και τρομοκράτησης του ουκρανικού πληθυσμού. Η απουσία της καλύφθηκε σε κάποιο βαθμό από τη χρήση πυρών πυροβολικού, ρουκετών και κατευθυνομένων βλημάτων. Ως αιτίες (μη πλήρως πειστικές) της διακριτικής απουσίας ενδεχομένως να είναι η αποφυγή απωλειών στα δυσαναπλήρωτα πτητικά μέσα και πληρώματα και η αποφυγή δημιουργίας αλγεινών εντυπώσεων ανηλεών αεροπορικών βομβαρδισμών. Πιθανή όμως και η χαμηλή διαθεσιμότητα πυρομαχικών ακριβείας με τα αντίστοιχα σκοπευτικά συστήματα που θα καθιστούν περισσότερο αποτελεσματικά και λιγότερο ευπρόσβλητα τα ρωσικά αεροσκάφη σε αποστολές εγγύς υποστήριξης.

Αναφέρονται επίσης δυσκολίες στη διοικητική μέριμνα (ανεφοδιασμός σε  τρόφιμα-καύσιμα-πυρομαχικά, αναπληρώσεις) του ρωσικού στρατού. Σε αυτά τα προβλήματα αποδίδεται και η επί πενθήμερο αδικαιολόγητη καθήλωση της τεράστιας μηχανοκίνητης φάλαγγας λίγα χιλιόμετρα βορείως του Κιέβου. Από στρατιωτική άποψη δεν φαίνεται λογική αυτή η εκτίμηση για την ακινητοποίηση που μάλλον θα πρέπει να αποδοθεί περισσότερο σε ρωσική απόφαση αποφυγής κατά μέτωπο επίθεσης στην πρωτεύουσα. Εντύπωση προκαλεί και η επί πενθήμερο συσσώρευση πολυάριθμων οχημάτων, σε σχηματισμούς φαλάγγων, άνευ μέτρων προστασίας. Η εικόνα αυτή καταδεικνύει παντελή άγνοια της πολεμικής τέχνης (μάλλον δύσκολο) ή πλήρη βεβαιότητα για την αδυναμία ουκρανικής προσβολής των φαλάγγων.

Από μεμονωμένες τηλεοπτικές εικόνες που προβάλλονται από δυτικά μέσα ενημερώσεως και αφορούν κυρίως αποτελέσματα προσβολών ρωσικών τμημάτων φαίνεται μια μάλλον παραμέληση στοιχειωδών μέτρων ασφαλείας ειδικά κατά την είσοδο τους σε αστικά περιβάλλοντα. Επισημαίνεται ότι το αστικό περιβάλλον είναι ίσως το δυσκολότερο πεδίο μάχης για έναν στρατό και απαιτείται ειδική εκπαίδευση και ειδικός εξοπλισμός και τακτικές. Να αναφερθεί ότι απουσιάζουν εικόνες βαρέως εξοπλισμένων και οργανωμένων μονάδων του ουκρανικού στρατού ενώ προβάλλονται εικόνες ολιγομελών ομάδων στρατιωτών πλαισιωμένων από εθελοντές (λαϊκή άμυνα).

Επίσης στα δυτικά μέσα ενημέρωσης εμφανίζονται δημοσιεύματα για το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης -αλλά και ηθικό- των Ρώσων κληρωτών οπλιτών. Ενδεχομένως ορθή η εκτίμηση αλλά πιθανόν και να υπερπροβάλλεται για λόγους ηθικού και προπαγάνδας. Καίτοι είναι απολύτως καταδικαστέα η ρωσική εισβολή -και μάλιστα η Ελλάδα ορθώς έχει ταχθεί ένθερμα και εμπράκτως στο πλευρό των συμμάχων- πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι εικόνες από το πολεμικά μέτωπα που λαμβάνουμε προέρχονται, στην πλειονότητα τους, από δυτικά μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν την ουκρανική πλευρά.

Παρά τις όποιες αδυναμίες των ρωσικών στρατευμάτων, από στρατιωτική άποψη, η επικράτηση της Μόσχας είναι μάλλον βέβαιη στα πεδία των μαχών. Σε όλα τα πολεμικά μέτωπα και ειδικά στο νότιο, η ρωσική  πρόοδος είναι αδιάλειπτη, καίτοι αργή και προσεκτική. Επίσης δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η κατάληψη μιας χώρας μεγέθους αναλόγου της Γαλλίας δεν πραγματοποιείται σε ολιγοήμερο διάστημα ακόμη και ιδανικές συνθήκες.

Τις στιγμές αυτές, σταδιακά δημιουργείται μια λαβίδα που θα αποκόψει την Ουκρανία σε δύο τμήματα, δυτικά και ανατολικά του Δνείπερου. Με την συνένωση αυτής της λαβίδος τα ουκρανικά τμήματα ανατολικά του ποταμού θα εγκλωβιστούν. Είναι ενδεχόμενο της επόμενες ημέρες καθώς οι λαβίδες πλησιάζουν να ενωθούν, να παρατηρηθεί μια σταδιακή αποσύνθεση των περικυκλωμένων ουκρανικών δυνάμεων. Αυτό δεν μειώνει με τίποτα την ηρωική αντίσταση του ολιγάριθμου και καταφανώς υστερούντος σε εξοπλισμό ουκρανικού στρατού αλλά είναι το αποτέλεσμα της περικύκλωσης, εξάντλησης και αντίληψης της ματαιότητας μιας άνευ λόγου θυσίας. Εκτιμάται ότι η οργανωμένη αντίσταση θα συνεχιστεί στην αντίπερα όχθη του Δνείπερου -ίσως με λιγότερη ένταση- ενώ θα ενταθεί σε όλη την κατεχόμενη επικράτεια ο ανταρτοπόλεμος.

Μια ρωσική νίκη στα πεδία των μαχών, αναμενόμενη σε μεγάλο βαθμό, δεν συνεπάγεται και την επιτυχία των σχεδίων του Putin. Αντίθετα τα μεγαλύτερα προβλήματα θα αρχίσουν από τη στιγμή εκείνη που η Ρωσία θα κληθεί να διαχειριστεί τις κατακτηθείσες περιοχές ενάντια στη θέληση του περήφανου ουκρανικού λαού και έχοντας χάσει στα όμματα τους οποιαδήποτε φυλετική και ιστορική συμπάθεια. Οι πραγματικά στρατηγικές ικανότητες του Προέδρου Putin θα αναδειχθούν αν στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθούσουν την εκεχειρία (αργά ή γρήγορα), κατορθώσει να επιβάλλει βιώσιμες συνθήκες ειρήνευσης που θα εξυπηρετούν τους ρωσικούς στόχους της ουκρανικής ουδετεροποίησης, της μερικής αυτονόμησης των ρωσόφωνων περιοχών ίσως και της αναγνώρισης της απόσχισης της Κριμαίας, αποφεύγοντας έναν αδιέξοδο και κοστοβόρο πόλεμο φθοράς και τις επώδυνες οικονομικές κυρώσεις. Η επιτυχία αυτών των στόχων θα επιβεβαιώσει και την παραμονή του στην εξουσία, αντίθετα η αποτυχία μάλλον θα συμπαρασύρει και τον ίδιο. Κατά συνέπεια να αναμένουμε ότι η αναμέτρηση θα είναι αδυσώπητη και με διάρκεια.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Αντιστράτηγος (εα)

• Διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• E-mail: rafaelmarippo@yahoo.gr