Blog

Οι Προϋποθέσεις ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ

 

Tου Δρ. Μάριου – Παναγιώτη Ευθυμιόπουλου

                       

Σύμφωνα με την απόφαση 817 του 1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε και της ενδιάμεσης συμφωνίας της 13 Σεπτεμβρίου 1995, η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) διαπραγματεύονται, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του Ο.Η.Ε καθώς και του ειδικού διαμεσολαβητή της, σε μια από κοινού και αμοιβαία αποδεκτή λύση του ζητήματος, περί του ονόματος του δεύτερου με έδρα την πρωτεύουσα τους τα Σκόπια.

 

Όπως είναι γνωστό η διαπραγμάτευση για την ονομασία του νεοσύστατου κράτους αποτελεί αγκάθι στην μελλοντική εξέλιξη και συνεργασία του τόσο με την Ε.Ε όσο και το ΝΑΤΟ.

 

Ωστόσο, ακόμη και η συμφωνία σε μια κοινά αποδεκτή λύση στην ονομασία του κράτους αυτού, δεν μπορεί να αποτελέσει εγγύηση πως η ΠΓΔΜ έχει ολοκληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της ώστε να γίνει άμεσα μέλος τόσο της Ε.Ε όσο και του ΝΑΤΟ.

 

Αναφορικά με το ΝΑΤΟ, και από την μεριά των Σκοπίων, επιδιώκεται πολιτικά να οριστεί η προσπάθεια κοινής αποδεκτής λύσης στην ονομασία ως ένα από τα στοιχεία που συμπληρώνουν τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε να συμμετάσχει ως σύμμαχο μέλος στην Βόρειο-Ατλαντική Συμμαχία.

 

Οι πρόσφατες εξελίξεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ρίγα το Νοέμβριο του 2006 και της αναφοράς για πιθανή προοπτική ανανέωσης και αναβάθμισης της συνεργασίας της ΠΓΔΜ από έτερο μέλος στο λεγόμενο Membership Action Plan (ΜΑΡ) του ΝΑΤΟ, σε ένα πλήρες σχήμα συνεργασίας ως Σύμμαχο μέλος, αποτελεί το μόνιμο πολιτικό και στρατιωτικό στήριγμα του κράτους. Πιθανολογείται πως αποτελεί άγραφη εγγύηση του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ για δρομολόγηση πλήρης συνεργασίας με την Συμμαχία στο εγγύς μέλλον αλλά και αναγνώρισης του συλλογικά από παγκόσμιο Οργανισμό διεθνούς βεληνεκούς, (όπως λανθασμένα αποκαλεί η Τουρκία και μόνο), με την συνταγματική της ονομασία.

 

Στο άρθρο 10 της Συμμαχίας σύμφωνα με την Συνθήκη του ΝΑΤΟ του 1949 αναφέρεται πως τα μέλη της Συμμαχίας δικαιούνται να προτείνουν την συνεργασία νέων κρατών με τον Οργανισμό. Ωστόσο το 1949, δεν είχαν οριστεί και καταστεί σαφείς οι όροι που πρέπει να πληρούν τα κράτη ώστε να γίνουν μέλη.

 

Σήμερα στην Συμμαχία θεωρείται πως οι άγραφοι πολιτικοί όροι είναι ξεκάθαροι. Κανένα απολύτως μέλος δεν παίρνει άγραφη εγγύηση πως η συνεργασία σε πρόγραμμα, ουσιαστικά «απεξάρτησης» από το σύντομο και όχι με ειρηνικούς τρόπους, παρελθόν του, αποτελεί εγγύηση μελλοντικής αναβάθμισης της συνεργασίας.

 

Η συνεργασία των Σκοπίων στο ΜΑΡ δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω παρά μια πολιτική και στρατιωτική βοήθεια των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδος για την αναβάθμιση και ανανέωση των υποδομών ασφάλειας ώστε να υπάρξει σταδιακή πολιτική, στρατιωτική και οικονομική ανάπτυξη των δυνάμεων των Σκοπίων Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν 1) να συνεισφέρουν τα μέγιστα στις υποχρεώσεις του ΝΑΤΟ ως μέλη 2) να υπάρξει με συνοπτικές διαδικασίες σταθερότητα και ανάπτυξη σε επίπεδο κοινωνικό και νομικό-πολιτικό στην ευρύτερη περιοχή της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης.

 

Συνεπώς, οι όροι που πρέπει να τηρήσουν τα Σκόπια προκειμένου να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ είναι και τεχνοκρατικοί και όχι μόνο, βασισμένοι σε όρους που αφορούν το διεθνές δίκαιο. Να σεβαστούν την ιστορία και τον πολιτισμό, να λάβουν υπόψη της πολιτικής και τις προϋποθέσεις της καλής γειτονίας. Επιπλέον να εξετάσουν θέματα που αφορούν την ασφάλεια, την σταθερότητα, την πολιτικής της ανάπτυξης (πληρώντας τους όρους του Ευρωπαϊκού κεκτημένου) και της ρήτρας της οικονομικής προσφοράς και του έμψυχου και υλικού στρατιωτικού δυναμικού στην Συμμαχία.

 

Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ στα Σκόπια διαφέρει από άλλες. Η συμμετοχή του, ήτο αποτέλεσμα πρότασης των Σκοπίων για την παροχή βοήθειας για την αποτροπή αποσταθεροποίησής της κατά το 1999-2000. Μετέπειτα, τον Ιούνιο του 2001, ο τότε πρόεδρος Boris Trajkovski ζήτησε την συνδρομή της Συμμαχίας για την αποστρατικοποίηση του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού και την πλήρη παράδοση των όπλων από τις διάφορες εθνικό-Αλβανικές ομάδες εντός των συνόρων του κράτους . Το αποτέλεσμα αυτού, ήταν η συμφωνία της Οχρίδας στις 13 Αυγούστου 2001 και την πρώτη συμμετοχή Νατοϊκών δυνάμεων με την κωδική ονομασία Operation Essential Harvest . Η επιχείρηση των 30 αυτών ημερών, περιελάμβανε την περισυλλογή 3875 όπλων και 397.600 άλλων όπλα συμπεριλαμβανομένου, εκρηκτικά και νάρκες όπως αναφέρει το βιβλίο του ΝΑΤΟ .

 

Το Σεπτέμβριο του 2001, η ΠΓΔΜ αναγκάστηκε να συμμορφωθεί με την πρόταση για την συμμετοχή δυνάμεων της Συμμαχίας για την προστασία των απεσταλμένων της Ε.Ε και του ΟΑΣΕ, που είχαν ως κύριο σκοπό την επιτήρηση των όρων της Συμφωνίας της Οχρίδας. Η επιχείρηση αυτή με κωδική ονομασία Amber Fox περιείχε την συμμετοχή 700 στρατιωτών υπό Γερμανική διοίκηση όπως έγινε αργότερα γνωστό συμβάλλοντας στους τότε ήδη 300 στρατιώτες του ΝΑΤΟ στην περιοχή .

 

Ωστόσο, η επιχείρηση αυτή δεν ήταν επιτυχής καθώς δεν ολοκληρώθηκε ποτέ αλλά αναβαθμίστηκε στην επιχείρηση Operation Allied Harmony . Η επιχείρηση αυτή είχε ως σκοπό την πλήρη πλέον παροχή προστασίας στην χώρα, δεδομένων των ιστορικών εξελίξεων της περιόδου αυτής, όπου η χώρα όδευε προς μια πλήρη αποσταθεροποίηση.

 

Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα: Α) της πολυδάπανης συμμετοχής του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ τα τόσα χρόνια Β) την αναβάθμιση της παραπάνω αναφερθείσας επιχείρησης υπό την διοίκηση πλέον της Ε.Ε και όχι του ΝΑΤΟ Γ) την ανάγκης παροχής βοήθειας σταθερότητας και ασφάλειας του κράτους αλλά και προστασίας άλλων φορέων διεθνών οργανισμών, το ΝΑΤΟ αποφάσισε την έναρξη της συμμετοχής και συνεργασίας της ΠΓΔΜ στο ΜΑΡ. Στο στρατιωτικό-πολιτικό διοικητικό κέντρο που δημιουργήθηκε συμμετέχει σήμερα ανθρώπινο δυναμικό τόσο στρατιωτικό όσο και πολιτικό για την παροχή βοήθειας, σε όλα τα επίπεδα: 1)στρατιωτικό 2)πολιτικό 3)Συμβουλευτικό-κυβερνητικό 4)κατασκευαστικό.

 

Έχοντας υπόψην τα παραπάνω δεδομένα συνεπάγεται ότι: 1)το ΝΑΤΟ μέσω της παροχής βοήθειας στην ΠΓΔΜ αναγκάστηκε να προτείνει την ένταξή της στο ΜΑΡ, ώστε να έχει περαιτέρω συμμετοχή σε πιο ουσιαστικό επίπεδο και να επιτευχθούν οι όροι σταθερότητας της περιοχής και όχι οι όροι σύγκλισης στην διαλειτουργικότητα των Σύμμαχων κρατών 2) Η ΠΓΔΜ ζήτησε την παροχή βοήθειας από το ΝΑΤΟ. Όχι τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας την ένταξη της χώρας αυτής στους κύκλους της, σύμφωνα με το άρθρο 10 της Συνθήκης της Συμμαχίας του 1949 3) Εφόσον η Συμμαχία ελέγχει την κάθε περίπτωση σε ξεχωριστή βάση, ίσως να είναι δικαιότερο προς τα νέα μέλη, που εξασφάλισαν δικαιολογημένα την ένταξή τους μέσα από τακτικές, συνεχείς και χρόνιες  προσπάθειες, να ενταχθεί η χώρα πρώτα σε νέο πρόγραμμα όπως αυτό του PfP, ώστε να οριστούν και νέες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές διαρθρωτικές αλλαγές. Ακόμη να εξεταστεί αλλά και η πολιτική της στρατιωτικής διαλειτουργικότητας, που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη και σταθερότητα της περιοχής και μετέπειτα να εξεταστεί σύμφωνα και με τους όρους της έκθεσης αξιολόγησης (Planning & Review Process ) για πιθανή έγκριση πρότασης ένταξης της ως πλήρες μέλος στο ΝΑΤΟ.

 

Συνεπώς, γίνεται σαφές πως  για να εξασφαλιστεί το μέλλον της ΠΓΔΜ ως ισότιμο μέλος στο ΝΑΤΟ: 1) Πρέπει να συμπληρώσει τους σαφείς όρους μετασχηματισμού 2) Πρέπει εκ νέου να αξιολογηθεί για τις κοινωνικές, πολιτικές, νομικές και στρατιωτικές πολιτικές της διαλειτουργικότητας 3) Να μην συγχέει  την εύρεση κοινής και αποδεκτής λύσης της ονομασίας της, ως το στοιχείο που θα ολοκληρώσει τους όρους ένταξής της στο ΝΑΤΟ. 4) Να σεβαστεί την πολιτιστική, πολιτισμική και πνευματική κληρονομιά και την ιστορική πραγματικότητα της Ελλάδος 5) Να προσδιορίσει την προσφορά της σε οικονομικό, υλικό και ανθρώπινο δυναμικό στην περαιτέρω συμβολή της στο ΝΑΤΟ. Τηρουμένων όλων των ανωτέρων προϋποθέσεων, τότε μόνο η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, θα μπορεί να αποτελέσει θέμα σοβαρών πολιτικών συζητήσεων.