Blog

Η πρόταση της κυβέρνησης στην Κομισιόν για να φθάσει στην ευρωπαϊκή αγορά το αέριο του «Λεβιάθαν»

Η πρόταση της Αθήνας, σε συνεργασία με τη Λευκωσία, για την ένταξη στα «Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος» (PCI) του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας συμπεριελήφθη οριστικά στα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με εξουσιοδοτική πράξη που αυτή εξέδωσε στις 14 Οκτωβρίου. «Το Βήμα» παρουσιάζει σήμερα για πρώτη φορά τον σχετικό, επίσημο, χάρτη που κατέθεσε η ελληνική κυβέρνηση στην Κομισιόν, συμπεριλαμβανομένων όλων των εναλλακτικών οδών ώστε το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου να φθάσει στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ουσιαστικά, όπως δείχνει και ο σχετικός χάρτης, ο αγωγός που θα εκκινεί από το ισραηλινό κοίτασμα «Λεβιάθαν)) θα περνά από την Κύπρο και από εκεί στην Ανατολική Κρήτη. Στη συνέχεια προτείνονται τρεις εναλλακτικές: α) πορεία προς την Πελοπόννησο και από εκεί σύνδεση με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP), β), πορεία προς τη Βόρεια Ελλάδα και από εκεί προς τη Βουλγαρία (μέσω του αγωγού IGB ή της διασύνδεσης του Σιδηροκάστρου) και γ) προς τη Ρεβυθούσα, όπου υπάρχει ο σταθμός LNG.
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ), «η ένταξη του συγκεκριμένου έργον στα PCI προσφέρει τρία πλεονεκτήματα: ταχύτερη διαδικασία αδειοδότησης, δυνατότητα υποβολής αιτήματος για χρηματοδότηση στην ΕΕ και ευκολότερη πρόσβαση σε ιδιωτική χρηματοδότηση από τη στιγμή που το έργο αποκτά ευρωπαϊκή διάσταση και η αδειοδοτική διαδικασία θα είναι ευέλικτη».
Το επόμενο κρίσιμο στάδιο θα είναι η έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Κεντρικό ρόλο στη διαδικασία των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας διαδραματίζουν ο αρμόδιος επίτροπος Γκύντερ Ετινγκερ {σ.σ.: δεν αποκλείεται να βρεθεί τελικά στην Αθήνα στις αρχές Δεκεμβρίου) και ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν Φίλιπ Λόου.

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα
Όπως είχε επισημάνει και κατά την υπογραφή του τριμερούς μνημονίου ενεργειακής συνεργασίας Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας ο κ. Γ. Μανιάτης, η πρόταση που τελικά κατατέθηκε αποτελεί συγκερασμό δύο παράλληλων αγωγών: του «East Med» που είχε προτείνει η ΔΕΠΑ και του «Trans-Med» που είχε προτείνει το υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου. Είχε μάλιστα προσθέσει ότι ο αγωγός δεν είναι σε καμία περίπτωση ανταγωνιστικός, αλλά συμπληρωματικός των σχεδίων για κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG) στο Βασιλικό της Κύπρου – καθώς μάλιστα οι εξαγώγιμες ποσότητες υπολογίζονται σε 16-18 δισ. κυβικά μέτρα. Άλλωστε δεξαμενόπλοια LNG θα μπορούσαν μελλοντικά να μεταφέρουν αέριο προς τον σταθμό της Ρεβυθούσας.
Πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν το παρασκήνιο παραδέχονται ότι το έργο του αγωγού δεν είναι εύκολο για τεχνικούς, οικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι το «κλειδί» για το τι τελικά θα γίνει το κρατάει το Ισραήλ, το οποίο προς το παρόν αποφεύγει να δεσμευθεί.
Η πρόσφατη απόφαση του ισραηλινού Ανωτάτου Δικαστηρίου με την οποία δεν θα απαιτείται τελικά η έγκριση της Κνεσέτ για τις εξαγωγές αερίου από το «Λεβιάθαν» (σε ποσοστό ως 40%, σύμφωνα με το πόρισμα της Επιτροπής Τζέμαχ) ήταν ένα καλό νέο. Ωστόσο έγκυροι αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ δεν θα βιαστεί. Εταιρείες που εμπλέκονται στο θέμα των υδρογονανθράκων όπως η Delek έχουν εκφραστεί στο παρελθόν θετικά για την κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία, μια ενεργειακή αγορά τόσο μεγάλη που ουδείς μπορεί να αγνοήσει.
Στην πρόσφατη επίσκεψη του Αντ. Σαμαρά στο Ισραήλ, ο Βενιαμίν Νετανιάχου φέρεται να τόνισε ότι όσο είναι αυτός πρωθυπουργός, το ισραηλινό αέριο δεν θα πάει στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερvtoγάν. Καθώς όμως η κατασκευή των υποδομών θα πάρει χρόνο, πολλά θα μπορούσαν να μεταβληθούν ως τότε. Επιπλέον οι ίδιοι αναλυτές πιστεύουν πως «όταν διακυβεύονται τόσο μεγάλα συμφέροντα, το Ισραήλ δεν μπορεί να αγνοήσει τον πιθανό “κίνδυνο χώρας “. Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και στην Κύπρο υπάρχουν η οικονομική κρίση και το Κυπριακό». Την επιρροή γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών στην επιλογή των οδών εξαγωγής υδρογονανθράκων επισημαίνει με σαφήνεια και η έγκυρη αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών για την Ενέργεια (US Energy Information Administration) σε πρόσφατη αναθεωρημένη έκθεση της για την Ανατολική Μεσόγειο (15.8.2013).
Φυσικά θα υπάρξει και ανταγωνισμός. Ήδη προς την κατεύθυνση αυτή ενεργοποιείται η Ιταλία που έχει σαφή οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου λόγω της παρουσίας της Eni τόσο στην Αίγυπτο όσο και στην Κύπρο. Σε πρόσφατη μελέτη της μάλιστα η ιταλική εταιρεία ουσιαστικά ‘ακύρωσε’ τον αγωγό λόγω οικονομικής μη βιωσιμότητας, λέγοντας ότι θα πρέπει να ανακαλυφθούν πολύ πλούσια κοιτάσματα και μι-λ(όντας για ανάγκη επενδύσεων 20 δισ. δολαρίων για την υποθαλάσσια σύνδεση Κύπρου – Κρήτης.
Η Eni τάσσεται, λένε ενημερωμένες πηγές, υπέρ του LNG είτε στην Κύπρο είτε στην υγροποίηση της στις δικές της εγκαταστάσεις στην Αίγυπτο. Η Λευκωσία επίσης προωθεί τον LNG και διπλωματικές πηγές από το νησί μιλούν για πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την κατασκευή τερματικού σταθμού στο Βασιλικό. Αναβαθμισμένος εμφανίζεται στο πλαίσιο αυτό ο ρόλος, του γαλλικού κολοσσού Total. Παράλληλα η Λευκωσία, μετά τα αποτελέσματα της πρώτης επιβεβαιωτικής γεώτρησης της Noble Energy mo Οικόπεδο 12 που έδειξαν μικρότερο κοίτασμα, κινείται τόσο προς την ισραηλινή όσο και προς την αιγυπτιακή πλευρά με σκοπό να διασφαλίσει εκ των προτέρων επιπλέον ποσότητες αερίου που θα καθιστούσαν τον τερματικό LNG οικονομικά βιώσιμο.