Blog

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Λαυρέντζος Αναστάσιος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων-Συγγραφέας

Η Ελλάδα εκτός από το μείζον οικονομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει – το οποίο της δημιουργεί συνθήκες εσωτερικής ανθρωπιστικής κρίσης και θέτει εν κινδύνω την ύπαρξή της ως κυρίαρχου κράτους και ισότιμου μέλους της ΕΕ – βρίσκεται αντιμέτωπη και μια σειρά σοβαρών προκλήσεων, οι οποίες από μόνες τους θα ήταν αρκετές για να θέσουν την ύπαρξή της σε κίνδυνο. Πέραν των εξωτερικών απειλών (με κυρίαρχη εκείνη της Τουρκίας) υφίσταται μια εσωτερική κατάρρευση στο πολύ θεμελιώδες επίπεδο της ίδιας της πληθυσμιακής της υπόστασης, γεγονός το οποίο αναπόφευκτα θα έχει σοβαρές συνέπειες στη γεωπολιτική της φυσιογνωμία και συμπεριφορά. Πρόκειται για το συνδυασμένο αποτέλεσμα της επερχόμενης δημογραφικής συρρίκνωσης του ελληνικού πληθυσμού και της μεταναστευτικής πλημμυρίδας η οποία ήδη καταφθάνει από τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής και θα έχει διάρκεια δεκαετιών, δεδομένου ότι τροφοδοτείται από τις τεράστιες δημογραφικές και οικονομικές ανισότητες που επικρατούν σε πλανητική κλίμακα.

Σημεία προσοχής
1.    Ο ελληνικός πληθυσμός έχει εισέλθει στο τέταρτο στάδιο της διαδικασίας που είναι γνωστή ως δημογραφική μετάβαση, με υπογόνιμους δείκτες οι οποίοι τον εγκλωβίζουν στη λεγόμενη «παγίδα χαμηλής γονιμότητας». Αυτό σημαίνει ότι στο εξής η μείωση του ελληνικού πληθυσμού θα είναι ακατάπαυστη εάν δεν αυξηθεί σημαντικά η γονιμότητά του. Το παράδειγμα για το τί σημαίνει αυτό, μας το δίνει η Βουλγαρία, η οποία μέσα σε 25 χρόνια «έχασε» το 20% του πληθυσμού της και σήμερα είναι μια από τις ταχύτερα συρρικνούμενες δημογραφικά χώρες παγκοσμίως.
2.    Με τα σημερινά δεδομένα, σε ορίζοντα μιας γενεάς (έως το 2050) ο ελληνικός πληθυσμός θα είναι μειωμένος τουλάχιστον κατά δύο (2) εκατομμύρια και σημαντικά γηρασμένος (με το 1/3 των Ελλήνων να έχουν ηλικία άνω των 65 ετών).
3.    Το δημογραφικό έλλειμμα της Ελλάδας είναι τόσο μεγάλο ώστε είναι αδύνατον (α) να καλυφθεί μόνο με ίδιες δυνάμεις (π.χ. με μια εντυπωσιακή αύξηση της γονιμότητας) και (β) να αντιμετωπιστεί αποκλειστικά με μεταναστευτικές εισροές. Η πρώτη επιλογή οδηγεί σε «βουλγαροποίηση», ενώ η δεύτερη οδηγεί σε «λιβανοποίηση» της ελληνικής κοινωνίας. 
4.    Οι μεταναστευτικές ροές από την Ασία και την Αφρική προς την Ευρώπη θα είναι συνεχείς στις επόμενες δεκαετίες, διότι πηγάζουν από κολοσιαίας κλίμακας δημογραφικές και οικονομικές ανισοτήτες και κατά καιρούς θα υποδαυλίζονται από πολιτικές κρίσεις, οι οποίες θα προκύπτουν είτε από την εγγενή αστάθεια πολλών αφροασιατικών χωρών είτε από τις επεμβάσεις των μεγάλων δυνάμεων. 
5.    Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της ιδιότητάς της ως μέλους της ΕΕ θα γίνει μεταιχμιακός χώρος στο πλαίσιο της σοβούσας σύγκρουσης πολιτισμών και θρησκειών που θα χαρακτηρίσει τον 21ο αιώνα.
6.    Στη βάση των παραπάνω κρίσιμων διαπιστώσεων, απαιτείται η εκπόνηση και η εφαρμογή μιας μακρόπνοης πληθυσμιακής στρατηγικής, η οποία σε συνδυασμό με ένα σχέδιο οικονομικής και πολιτικής ανασύνταξης θα μπορέσουν ίσως να αποτρέψουν τις επερχόμενες εξελίξεις.

Βιβλιογραφία
1.    Κοτζαμάνης Β., Η δημογραφική πρόκληση, γεγονότα και διακυβεύματα, Παν/μιακες Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος 2009
2.    Κονδύλης Π., Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο, Εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1992
3.    Κονδύλης Π., Από τον 20ο στον 21ο αιώνα, Εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1998
4.    Τριανταφύλλου Σ., Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ενσωμάτωση, αφομοίωση, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2015
5.    Λυγερός Στ. – Μελάς Κ., Μετά τον Ερντογάν τί;, Εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2013
6.    Όψεις μετανάστευσης και μεταναστευτικής πολιτικής στην Ελλάδα σήμερα, Βαρουξή Χ., Σαρρής Ν., Φραγκίσκου Α., Τσιγκάνου Ι., Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 2009 http://www.ekke.gr/open_books/EKKE_BOOK_10.pdf
7.    Περιοδικό ΑΡΔΗΝ τ. 77, Οκτώβριος-Νοέμβριος 2009, τ. 89, Μάρτιος-Μάιος 2012, τ. 100, Απρίλιος-Ιούνιος 2015

Π2. Επίσημες Διαδικτυακές πηγές:
1.    United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, Population Estimates and Projection Section: World Population Prospects: the 2012 Revision, ιστοσελίδα: http://esa.un.org/wpp/
2.    Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), http://ec.europa.eu/eurostat
3.    Παγκόσμια Τράπεζα http://www.worldbank.org/ και http://data.worldbank.org/
4.    Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), http://www.statistics.gr/
5.    Βουλγαρική Στατιστική Υπηρεσία (Republic of Bulgaria – National Statistical Institute/ национален статистически институт), http://www.nsi.bg
6.    Αλβανική Στατιστική Υπηρεσία (Republika e Shqipërisë – Instituti I Statistikave), http://www.instat.gov.al/en/Home.aspx
7.    Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία (Turkish Statistical Institute – TurkStat), http://www.turkstat.gov.tr
8.    Ρουμανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (Institutul National de Statistica – Romania), http://www.insse.ro/cms/en
9.    ΠΓΔΜ-Σκόπια, Κρατικό Γραφείο Στατιστικών (State Statistical Office), http://www.stat.gov.mk/Default_en.aspx
10.    Γερμανία: Ομοσπονδιακό Γραφείο Στατιστικών (Destatis) – Statistisches Bundesamt, https://www.destatis.de/EN
11.    Max Planck Institute for Demographic Research, http://www.demogr.mpg.de/en/
12.    FRONTEX, http ://www.frontex.europa.eu
13.    CIA World Factbook, Ενότητα στην ιστοσελίδα της CIA η οποία παρέχει πληροφορίες ανά χώρα για θέματα διοίκησης, οικονομίας, δημογραφίας, γεωγραφίας, κ.λπ., https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html
14.    Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (The UN Refugee Agency – UNHCR), http://www.unhcr.org
15.    Demographic Research, http://www.demographic-research.org
16.    Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Υπηρεσία Ασύλου, http://asylo.gov.gr
17.    Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής, http://www.firstreception.gov.gr
18.    Ελληνική Αστυνομία, http://www.astynomia.gr
19.    Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες και τους εξόριστους (European Council on Refugees and Exiles – ECRE),  http://www.ecre.org
20.    Eur-Lex, Ιστοσελίδα στην οποία γίνεται σύνοψη της νομοθεσίας της ΕΕ, http://eur-lex.europa.eu/browse/summaries.html
21.    Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμ. Μηχανικών Χωροταξίας και Πολεοδομίας/ Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων, http://www.e-demography.gr
22.    Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων, http://www.ldsa.gr/
23.    ΟΟΣΑ (δεδομένα), http://data.oecd.org
24.    European Commission Migration and Home Affairs, http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/index_en.htm
25.    Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, http://www.ektepn.gr
26.    United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, International Migration, http://www.un.org/en/development/desa/population/index.shtml
27.    Γερμανικό Υπουργείο Εσωτερικών (Bundesministerium des Innern) http://www.bmi.bund.de/DE/Home/startseite_node.html