Blog

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΡΕΓΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΑΣ ΝΑΥΤΙΚΟ

 

 

Του Μαρτζούκου Βασιλείου

Σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επιλογής φρεγατών (Φ/Γ) για το Πολεμικό μας Ναυτικό. Εάν η εν λόγω διαδικασία ήταν απότοκη των προβλέψεων μίας εθνικής στρατηγικής και όχι ανακλαστική αντίδραση σε τουρκικές απειλές, πιέσεις και πρωτοβουλίες,  θα έπρεπε αυτή να έχει συμβεί τουλάχιστον προ οκταετίας. Μετά την αδράνεια και αμέλεια πολλών διαδοχικά κυβερνήσεων, έστω και τώρα ο Κος Πρωθυπουργός ορθώς αποφάσισε να εξοπλίσει  τις ΕΔ με τις μονάδες, τα συστήματα και τα μέσα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα. Η επιλογή πολεμικών πλοίων κρούσεως δεν είναι εύκολη, δεδομένου του υψηλού κόστους αλλά και της μακρόχρονης επενδύσεως που γίνεται (περί τα 40 έτη). Βασικές παράμετροι της επιλογής είναι οι ακόλουθες:

1. Επιχειρησιακά κριτήρια: Το πλοίο που θα επιλεγεί θα πρέπει να αντεπεξέρχεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις των αποστολών του ΠΝ, έναντι των τρεχουσών αλλά και μελλοντικών δυνατοτήτων της απειλής, εντός του γεωγραφικού περιβάλλοντος του αναμενομένου θεάτρου επιχειρήσεων. Θα πρέπει η τεχνολογία του πλοίου να επιτρέπει κατάλληλες αναβαθμίσεις και προσθήκες στην διάρκεια του μακρού της βίου. Θα πρέπει πέραν του κόστους αγοράς να εκτιμηθεί το συνολικό κόστος του κύκλου ζωής του πλοίου, η πρόσβαση σε υλικά υποστηρίξεως, η αξιοπιστία των εταιρειών και χωρών προελεύσεως αυτών, η εκ μέρους τους αποδέσμευση όπλων και αισθητήρων υψηλής αποτελεσματικότητος, η συμβατότητα των συστημάτων και υλικού με αυτά των συμμαχιών μας κ.λπ.. 
2. Πολιτικά κριτήρια: Οι κυβερνήσεις συνδέουν τις δαπανηρές αγορές αμυντικού υλικού με πολιτικές/διπλωματικές σκοπιμότητες. Η επιλογή εταιρειών και χωρών ενδεχομένως να αποβλέπει σε ενδυνάμωση συμμαχικών δεσμών με συγκεκριμένη χώρα, σε αποφυγή προκλήσεως δυσαρέσκειας σε έτερη χώρα, στον συμψηφισμό της επιλογής με άλλες εγχώριες επενδύσεις εκ μέρους της επιλεγείσης χώρας, την αποφυγή επιλογής χώρας που αντιτίθεται σε ημέτερες συμμαχίες ή συνεργάζεται στενά με τον αντίπαλο κ.λπ..
3. Αναπτυξιακά Κριτήρια: Η τελική επιλογή σχετίζεται και με τον βαθμό συμβολής της στην ανάπτυξη της χώρας, την αύξηση των θέσεων εργασίας, την τεχνογνωσία, την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και την εθνική αυτάρκεια. Ενδεικτικά κριτήρια είναι η ναυπήγηση πολεμικών πλοίων στην Ελλάδα, η συμπαραγωγή μονάδων, συστημάτων, όπλων, μηχανημάτων και υλικών, η ανάπτυξη σχετικών υποδομών, η πρόσβαση σε υλικό υψηλής τεχνολογίας, η εγχώρια πιστοποίηση συντηρήσεως και ελέγχου, η πώληση ή παροχή υπηρεσιών σε τρίτες χώρες, η διατήρηση γραμμών παραγωγής κ.λπ..

Οι ανωτέρω βασικές παράμετροι επιλογής θα πρέπει να εναρμονίζονται κατάλληλα προς μεγιστοποίηση του οφέλους. Εάν εν τούτοις υπάρχουν αντιθετικές τάσεις μεταξύ τους, είναι σαφές ότι τα επιχειρησιακά κριτήρια θα πρέπει να υπερισχύουν, αφού ο βασικός λόγος αγοράς μίας πολεμικής μονάδος είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση του αντιπάλου. Δίχως αυτή την προϋπόθεση, τα χρήματα των φορολογουμένων συμπολιτών μας απλώς δαπανώνται άσκοπα. Στο σημείο αυτό ο ρόλος των στρατιωτικών επιτελείων θα πρέπει να είναι καταλυτικός. Οι «εκπτώσεις» στις επιχειρησιακές δυνατότητες μίας ναυτικής μονάδος κρούσεως, λόγω των άλλων παραμέτρων – κριτηρίων θα πρέπει να αποτελούν σπανίζουσα περίπτωση και πάντως αυτές δεν θα πρέπει να αφορούν σε κύριες δυνατότητες της μονάδος. Σε αντίθετη περίπτωση οι στρατιωτικές ηγεσίες, ως επιχειρησιακά και τεχνικά αρμόδιες, οφείλουν να διαχωρίζουν την θέση τους με δεοντολογικό αλλά και σαφή τρόπο ακόμη και εάν αυτό οδηγεί σε παραίτηση.  

Έχει ορθώς διατυπωθεί κατ’ επανάληψη ότι  κύρια δυνατότητα της νέας ελληνικής Φ/Γ θα πρέπει να αποτελεί η αεράμυνα περιοχής, στοιχείο που λείπει από το ΠΝ. Η κάλυψη μεγάλης περιοχής συμβάλλει στην αεράμυνα της χώρας και προστατεύει τις υπόλοιπες μονάδες του Στόλου. Η εναέρια τουρκική απειλή (αεροσκάφη, drones, πύραυλοι από ξηρά θάλασσα και αέρα κ.λπ.) είναι υπαρκτή, μεγιστοποιείται στην ΝΑ Μεσόγειο και δύναται να εκδηλώσει μαζικές επιθέσεις από δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. Η έννοια της  αεράμυνας περιοχής μίας Φ/Γ συνοψίζεται στα ακόλουθα κύρια χαρακτηριστικά, τα οποία δεν επιδέχονται «εκπτώσεων» δίχως τον κίνδυνο «θανάσιμου τραυματισμού» της έννοιας αυτής:

• Ραντάρ μεγάλης εμβέλειας εντοπισμού και εγκλωβισμού.
• Δυνατότητα ταυτόχρονης εμπλοκής με πολλαπλούς εναέριους στόχους (π.χ. υπάρχουν σύγχρονες Φ/Γ που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα 16 στόχους).
• Μεγάλη εμβέλεια αλλά και αξιοπιστία των όπλων κατά εναερίων στόχων (υπάρχουν σήμερα λίαν αξιόπιστα όπλα με εμβέλεια πολύ πέραν των 100 χλμ.).

Μία ιδιαίτερα ακριβή Φ/Γ με δυνατότητες αεράμυνας περιοχής είναι δυνατόν να προσβληθεί από υποβρύχια (Υ/Β) ή μονάδες επιφανείας ή και από την ξηρά, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την αυτοπροστασία της από τις εν λόγω απειλές. Ένα σταθερό αξιόπιστο sonar (ενδεχομένως σε συνδυασμό με καθαιρούμενο μεταβλητού βάθους), τορπίλες (Τ/Λ) κατά Υ/Β, αντίμετρα κατά Τ/Λ, ισχυροί και αξιόπιστοι πύραυλοι, αποτελεσματικά πυροβόλα μεγάλης εμβέλειας, όπλα και αντίμετρα κατά πλοίων και στόχων ξηράς, καθώς  και ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο αποτελούν επίσης βασικές δυνατότητες της Φ/Γ. Τυχόν «συμψηφισμοί» ή «παραλείψεις» στους τομείς αυτούς καθιστούν την Φ/Γ ευάλωτη και την επιβιωσιμότητά της επισφαλή. Τέλος ο αξιόπιστος, απρόσκοπτος και διαρκής πλους της Φ/Γ, δίχως μηχανικές βλάβες, αποτελεί μία ακόμη ουσιώδη προϋπόθεση.

Οι ανωτέρω απόψεις είναι αυτονόητες και γνωστές στα εθνικά κέντρα λήψεως αποφάσεων, τα οποία θεωρείται ότι διαθέτουν τόσο την κρίση όσο και την βούληση να επιλέξουν τις νέες Φ/Γ, οι οποίες θα υπηρετήσουν τα Εθνικά μας Συμφέροντα κατά τον  βέλτιστο τρόπο κατά τις επερχόμενες δεκαετίες.   

 

      ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΑΝΤΙΝΑΥΑΡΧΟΥ Ε.Α. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΜΑΡΤΖΟΥΚΟΥ Π.Ν. ΚΑΙ ΕΠΙΤΙΜΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΟΥ ΤΗΣ Σ.Ν.Δ..

 

Φοίτησε στην Σχολή Ναυτικών Δοκίμων από το 1971 έως το 1975. Αποστρατεύθηκε το 2006. Κατά την 15ετή θαλασσία υπηρεσία του, μεταξύ άλλων διετέλεσε Κυβερνήτης της Πυραυλακάτου «ΜΠΛΕΣΣΑΣ» και της Φρεγάτας «ΕΛΛΗ», Διοικητής 1ης Μοίρας Φρεγατών, Αρχιεπιστολεύς Στόλου και Διοικητής Φρεγατών. Κατά την 11ετή υπηρεσία του σε θέσεις ξηράς, μεταξύ άλλων, υπηρέτησε ως Υπασπιστής της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας (1990 – 1992), Διευθυντής Σπουδών στην Ναυτική Σχολή Πολέμου, Ναυτικός Ακόλουθος Βόννης, Διευθυντής Α1 του Γ.Ε.Ν., Διοικητής του Ναυστάθμου Κρήτης και Διοικητής της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων.

Έχει λάβει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Μηχανολογία Όπλων από το Naval Postgraduate School του Monterey των Η.Π.Α. και είναι απόφοιτος του Naval War College των Η.Π.Α.. Κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στις «Διεθνεις Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές» του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2012 έως το 2020, διετέλεσε Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.). Σήμερα είναι Αντιπρόεδρος του ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ., εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης στην ΣΕΘΑ και στρατιωτικός αναλυτής στον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA.