ΗΓΕΜΩΝ Του Στρατηγού ε.α. Δ. Σκαρβέλη Επιτίμου Α/ΓΕΕΘΑ – Ακαδημαϊκού
ΗΓΕΜΩΝ Του Στρατηγού ε.α. Δ. Σκαρβέλη Επιτίμου Α/ΓΕΕΘΑ – Ακαδημαϊκού
Η οικονομική κρίση η οποία ενέσκυψε τα τελευταία χρόνια, όχι μόνον ελληνική, αλλά ευρωπαϊκή και παγκόσμια, έφερε στην επιφάνεια το θέμα των «πολιτικών ηγετών», από πλευράς προσόντων και ικανοτήτων και γενικά επάρκειας αντιμετώπισης της.Ούτως ειπείν, έχει τεθεί θέμα «ηγε – μόνος» και «ηγεμόνευσης» και επιβάλλεται μία έρευνα σε πρωτότυπες εργασίες και κείμενα.Ιδιαίτερα γνωστή με τον τίτλο «Ηγεμών» είναι η εργασία του Νικολό Μακιαβέλι, του Ιταλού πολιτικού στοχαστή, η οποία εγράφη περί το 1513.Πολύ λίγο γνωστή, η και καθόλου, είναι η περί του ηγεμόνος επιστολή του Πατριάρχου Φωτίου (810-893 μ.Χ) προς τον Βόρι της Βουλγαρίας Μιχαήλ, Βούλγαρο άρχοντα, με θέμα «Τι έστιν έργον Άρχοντος». Οι εποχές των ανωτέρω διαφέρουν κατά επτά αιώνες, όπως διαφέρουν και οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες εγράφησαν τα δύο κείμενα.Ανεξαρτήτως αυτού , εκείνο που έχει σημασία είναι πως έβλεπαν και οι δύο τον ηγεμόνα και τη συμπεριφορά του.Διατυπώνονται απόψεις διαμετρικά αντίθετες, οι οποίες εγγίζουν τα άκρα.Ο Μακιαβέλι δεν διστάζει να υιοθε τήσει ακόμα και συμπεριφορά του ηγεμόνος προς τους ηγεμονευομένους, ωσάν να επρόκειτο για ζώα (κτηνώδη συμπεριφορά, τυραννική), αν τουτο επέβαλε το καλό του κράτους ( όλοι οι ηγεμόνες για το καλό του κράτους πράττουν), ενώ ο Φώτιος παραινεί τον ηγεμόνα Μιχαήλ με πνευματικότητα, στη βάση της ηθικής (πολιτική ηθική) και της χριστιανικής διδασκαλίας.Τον προτρέπει να έχει υπομονή, ταπεινοφροσύνη, να προσεύχεται και να είναι δίκαιος. Ο Μακιαβέλι είναι φανερόν ότι τάσσεται υπέρ του σκοπού (πολιτικού), ο οποίος αγιάζει τα προς επίτευξή του μέσα, όποια και αν είναι αυτά, όσο σκληρά και απάνθρωπα και αν είναι.Ο Φώτιος είναι ανθρώπινος, συμπονετικός και θέλει τον ηγεμόνα προστάτη και συμπαράστη των υπηκόων του. Μία –νομίζω- καταχώρηση παραινέσεων του Φωτίου προς τον Ηγεμόνα, οι οποίες θα άξιζε να προσεχθούν ιδιαίτερα σήμερα, λόγω απαξίωσης της πολιτικής και των πολιτικών, αλλά ακόμα και λόγω των επικείμενων, εκλογών έχει ως εξής, «να περιφρονείς τον πλούτο, να βοηθάς τους πτωχούς- υπερόπτης πλούτου, πενίας επίκουρος» «να τιμάς την αλήθεια, να μη συμβιβάζεσαι με το ψέμα-αλήθειαν τιμών, ψεύδη μη σπενδόμενος». «να μην είσαι φαντασμένος, αλλά πολύ ταπεινόφρων-οιήσεως μείζων. ταπεινοφροσύνης ελαττούμενος» «να είσαι πρότυπο και παράδειγμα κάθε αρετής και ευσέβειας όχι μόνο στους υπηκόους σου…. -είης μοι πάσης αρετής και ευσεβείας, ου τοις υπό σε μόνον υπογραμμός και παράδειγμα…» « να είσαι σταθερός στις απόψεις σου, σίγουρος στις υποσχέσεις σου – γνώμην ευσταθής, ταις υποσχέσεσι βέβαιος» «να είσαι γρήγορος στην αναζήτηση του δικαίου και στην αμερόληπτη απονομή του- ταχύς θηρεύσαι το δίκαιον, αδέκαστος διανείμαι» «ποτέ μη προδώσεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που σε εμπιστεύτηκαν…-μηδενί μηδέποτε πιστεύσαντί σοι άπιστος οφθείης…» «μη χαριστείς σε καμία παρανομία, ακόμη και στους φίλους σου-μηδέν παράνομον μηδέ φίλοις χαρίζου…» Ανεκτίμητες οι παραινέσεις του Φωτίου και τελειώνουμε με τη ρήση του « η ευτυχία των υπηκόων διαλαλεί την υψίστη σύνεση και δικαιοσύνη της εξουσίας-η ευδαιμονία των υπεξουσίων άκραν ανακηρύττει σύνεσιν και δικαιοσύνην της εξουσίας». Άραγε, διδάσκεται κάπου ο Ηγεμόνας του Μεγάλου Φωτίου? Πολύτιμη παρακαταθήκη πολιτικού ήθους και πολιτικής ευπρεπείας, φοβούμε ότι παραμένει στα αζήτητα της ελληνικής παιδείας.Ίσως διότι αυτή έπαυσε να είναι πραγματική παίδευση (παιδεία, μόρφωση) και έγινε εκπαίδευση (γνωστική, επαγγελματική) για βιοπορισμό.Έτσι όμως, δεν οικοδομούμε «καλούς κ΄αγαθούς» πολίτες, από τους οποίους θα προέλθουν και οι πολιτικοί ηγέτες. Η αρχαία ελληνική γραμματεία και τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας πρέπει να εισαχθούν στα σχολεία (ύστερα από επιλογή) και οι νέοι να έλθουν σε επαφή με αυτές τις πηγές ανεκτίμητου πλούτου και να γνωρίσουν και να εμβαθύνουν στους προγονικούς θησαυρούς.Παιδεία για τον άνθρωπον και την προαγωγή του σε πνευματικότητα, αρετή και συμπεριφορά. Πηγή, «Ο ΗΓΕΜΩΝ» Φωτίου, εκδόσεις «ΑΡΜΟΣ».