Ιωάννης Αναστασάκης*- LIBERAL: Ακιντζί: Ο επιδέξιος διαπραγματευτής των υπονόμων
Κατά την προεκλογική του εκστρατεία ο Ταγίπ Ερντογάν επισκέφτηκε την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας και παρουσίασε στο ευρύ κοινό το νέο υπερόπλο τουρκικής ανάπτυξης, το οπλισμένο επιθετικό αερόχημα (attack UAV) με το όνομα «Akinci». Η μετάφραση του ονόματος είναι: «raider = επιδρομέας», γεγονός που επισημαίνει τον επιθετικό προσανατολισμό του συγκεκριμένου όπλου που αναμένεται να πετάξει το 2020.
Για όσους παρακολουθούν την σημειολογία που αρέσκεται να χρησιμοποιεί η τουρκική ηγεσία, πιθανόν δεν είναι τυχαίο ότι στο αερόχημα αυτό δόθηκε το όνομα «Akinci», το οποίο είναι το ίδιο με το επίθετο του Μουσταφά Ακιντζί (Mustafa Akinci). Αυτός είναι στην πραγματικότητα το υπερόπλο που η τουρκική ηγεσία έχει ήδη εξαπολύσει για να επιτύχει την μέσω της Κύπρου συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου. Ο Ακιντζί είναι ο Πρόεδρος του τουρκοκυπριακού τομέα (ψευδοκράτους) μέχρι το 2020 που είναι οι επόμενες προγραμματισμένες προεδρικές εκλογές των τουρκοκυπρίων.
Για τις αναμενόμενες εξελίξεις στην περιοχή, είναι ενδιαφέρον να εξεταστούν τα ενδεχόμενα, αν ο Μουσταφά προτίθεται να εργαστεί εποικοδομητικά για το συμφέρον των συμπατριωτών του τουρκοκυπρίων ή για το συμφέρον της Τουρκίας ή και για το συμφέρον τρίτων δυνάμεων, όπως για παράδειγμα των βρετανών.
Ο διαπραγματευτής των υπονόμων
Κατά τη διάρκεια μιας περιφερειακής κλειστής συνάντησης διεθνών εμπειρογνωμόνων για θέματα διεθνούς ασφάλειας, ο γράφων ήταν αυτήκοος μάρτυρας της προσπάθειας Άγγλων ειδικών, να προωθήσουν τον Μουσταφά Ακιντζί με κολακευτικά σχόλια για την διαπραγματευτική του δεινότητα. Η προσπάθεια έλαβε χώρα σε χρόνο άσχετο με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό και ενώ το θέμα αυτό δεν περιλαμβανόταν στην ατζέντα της συγκεκριμένης συνάντησης. Ειδικότερα αναφέρθηκε ότι για την επίλυση του Κυπριακού: «ο καταλληλότερος τουρκοκύπριος διαπραγματευτής είναι ο Μουσταφά Ακιντζί και αυτή η κρίση στηρίζεται στην επιτυχή κατάληξη των συνομιλιών για το αποχετευτικό δίκτυο της Λευκωσίας». Η συζήτηση επί του θέματος δεν πήρε μεγάλη έκταση, αλλά η αναφορά στον Ακιντζί επισημάνθηκε ως μη τυχαία, από τους παρευρισκόμενους στην διεθνή αυτή συνάντηση. Πολλοί σχολίασαν ότι η εμβόλιμη παρέμβαση για τον Ακιντζί ήταν εμφανώς προσχεδιασμένη αλλά επίσης άσχετη και άκαιρη με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης, που είχαν σχέση με την παράνομη διακίνηση στρατιωτικού υλικού.
Για την ιστορία, μετά την τουρκική εισβολή στο νησί το 1974, οι διαπραγματεύσεις για το αποχετευτικό δίκτυο της Λευκωσίας ήταν, η πρώτη προσπάθεια επίσημων συνομιλιών των Ελληνοκυπρίων και των τουρκοκυπρίων, που κατέληξε μάλιστα σε συμφωνία. Το πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί ήταν ότι στην Λευκωσία το αποχετευτικό δίκτυο βρισκόταν υπό κατασκευή όταν η «πράσινη γραμμή» χώρισε τον Ελληνοκυπριακό από τον τουρκοκρατούμενο τομέα. Ένα μέρος μάλιστα των εγκαταστάσεων είχε καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς. Το δίκτυο δεν ήταν δυνατόν να λειτουργήσει ανεξάρτητα στους δύο τομείς της πόλης, εκτός αν επιτυγχάνετο μία συμφωνία για την ολοκλήρωση των εργασιών προς όφελος του συνόλου της πόλης της Λευκωσίας, δηλαδή τόσο του Ελληνοκυπριακού όσο και του τουρκοκυπριακού τομέα.
Επικεφαλής της τουρκοκυπριακής αντιπροσωπείας ήταν ο Μουσταφά Ακιντζί και της Ελληνοκυπριακής ήταν ο τότε Δήμαρχος Λευκωσίας Λ. Δημητριάδης. Οι συνομιλίες άρχισαν το 1978, οι εργασίες κατασκευής και αποπεράτωσης του δικτύου ξανάρχισαν το 1980 και το τελικό τρίτο στάδιο του έργου ολοκληρώθηκε το 1995. Επισημαίνεται ότι η χρηματοδότηση του όλου έργου έγινε με χρήματα από την Διεθνή Τράπεζα (World Bank), την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (European Economic Community) και τους Ελληνοκυπρίους. Η πρώτη αυτή επιτυχημένη κατάληξη συνομιλιών μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που έλαβε χώρα μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή της Β. Κύπρου, θεωρείτε διεθνώς από πολιτικούς και διπλωματικούς κύκλους, ως μία ισχυρή ένδειξη της αποτελεσματικότητας που μπορεί να επιτευχθεί με συνεννόηση, για την επίλυση ζωτικών θεμάτων.
Δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη η προσπάθεια προβολής και καταξίωσης του Μουσταφά Ακιντζί από διεθνείς εμπειρογνώμονες, κυρίως άγγλους και η προώθησή του ως τον καταλληλότερο και πλέον επιδέξιο συνομιλητή για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος. Στο πλαίσιο του επιχειρηματικού ανταγωνισμού των εταιρειών στην Ανατολική Μεσόγειο, η αγγλικών συμφερόντων ομάδα British Petroleum και Shell, διαγκωνίζεται με την Αμερικανο-ευρωπαϊκών κυρίως συμφερόντων Exxon, Total, Eni. Οι εταιρείες αυτές, μέσα από τη διαδικασία των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού αλλά και το μέλλον των Βρετανικών Βάσεων στο νησί, επιδιώκουν να αποκτήσουν ερείσματα και προνομιακή μεταχείριση.
Τουρκοκύπριος Πατριώτης;
Υπάρχουν έντονες «αποχρώσες ενδείξεις» ότι ο Ακιντζί, στην αρχή τουλάχιστον της πολιτικής του καριέρας, αντέδρασε σε ζητήματα που δημιουργήθηκαν στη Βόρεια Κύπρο ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής και στρατιωτικής κατοχής στο νησί. Συγκεκριμένα αντέδρασε για το γεγονός ότι οι τουρκοκύπριοι που υπηρετούν ως αξιωματικοί στο στρατό, έχουν καταληκτικό βαθμό αυτόν του Συνταγματάρχη, αποκλειόμενης της προαγωγής τους σε στρατηγούς. Επιπλέον αυτού, ο Ακιντζί αντέδρασε στο γεγονός ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι στον τουρκοκυπριακό τομέα πληρώνονται απευθείας από την Κεντρική Τουρκική κυβέρνηση και ακόμα ότι ο Αρχηγός της Πυροσβεστικής στην κατεχόμενη Βόρεια Κύπρο ορίζεται με απόφαση του Τούρκου στρατιωτικού Διοικητή. Δήλωσε δημόσια ότι θα έπρεπε ο Αρχηγός να είναι τουρκοκύπριος και να επιλέγεται από τους τουρκοκύπριους. Για τις δηλώσεις του αυτές ο Ακιντζί αντιμετώπισε πολιτικές διώξεις από το Τουρκοκατοχικό κατεστημένο.
Το ερώτημα είναι εάν συνεχίζει μέχρι σήμερα να είναι ένας τουρκοκύπριος πατριώτης ή αν έχει προσαρμοστεί σε γενικότερες επιδιώξεις και συμφέροντα. Αξίζει να επισημανθούν γεγονότα και δηλώσεις που σηματοδοτούν ή προκαθορίζουν τις επικείμενες εξελίξεις:
Στις 23-11-2017 ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης, σε εκδήλωση που διοργανώθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όταν ρωτήθηκε για τον Μουσταφά Ακιντζί, απάντησε: «Είναι ένας τουρκοκύπριος πατριώτης που φαίνεται ότι ενδιαφέρεται για το καλό της Κύπρου. Αυτό φάνηκε και στο αρχικό στάδιο των συνομιλιών του Κραν Μοντανά, όπου οι συνομιλίες πήγαιναν ικανοποιητικά, μέχρι το σημείο που μεσολάβησε η Τουρκία και τις κατέστρεψε».
Στις 18-02-2018 ο Μουσταφά Ακιντζί σε δήλωσή του στο CNN-Turk είπε: «Αν η Ελληνοκυπριακή πλευρά δεν είναι έτοιμη για λύση του Κυπριακού, τότε πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία με τους Τουρκοκύπριους για το θέμα του φυσικού αερίου». Η δήλωση αυτή είναι «στο μάτι του ταύρου» δηλαδή στο ψητό, δημοσιοποιώντας τις ενδόμυχες επιδιώξεις που είναι η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.
Στις 01-03-2018 ο Ακιντζί σε πολυκαναλικό τηλεοπτικό μήνυμά του δήλωσε: «Οι Τουρκοκύπριοι δεν επιθυμούν να προσαρτηθούν τα κατεχόμενα και να γίνουν η 82η επαρχία της Τουρκίας, όπως δεν επιθυμούν να γίνουν μειονότητα των Ελληνοκυπρίων. … Οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να ελέγχουν όλες τις δομές τους».
Στις 16-04-2018 προγραμματίστηκε δείπνο μεταξύ Ακιντζί και Προέδρου Αναστασιάδη, για ανεπίσημη συζήτηση με σκοπό την μετά από εννέα μήνες επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων με απώτερο σκοπό την εξεύρεση λύσης μέσα στο 2018. Συγκεκριμένα γι’ αυτή τη συνάντηση γράφτηκε: «επίλυση μέσα στο 2018 ή χορός με τον μαρμαρωμένο βασιλιά».
Στις 12-06-2018 ο Ακιντζί παραβρέθηκε στην τελετή για το άνοιγμα του αγωγού φυσικού αερίου που μέσω Τουρκίας διοχετεύει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη. Συμμετείχε μάλιστα στην φωτογραφία που διανεμήθηκε στον τύπο, σαν να ήταν μέλος της επίσημης Τουρκικής αντιπροσωπίας.
Στις 14-07-2018 ο Ακιντζί, υπογράφοντας ως Πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου, στέλνει επιστολή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με αφορμή τη συζήτηση για την ανανέωση της Ειρηνευτικής Δύναμης ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Σε αυτή την επιστολή υποστηρίζει ότι: «Είναι νόμιμη η Τουρκική εισβολή στο νησί και ότι η τουρκική παρουσία δεν πρέπει να θεωρείται ως έκφραση επιθετικότητας, αλλά ως μέσο πρόληψης βίας κατά των Τουρκοκυπρίων».
Στις 20-07-2018 ο Ακιντζί κάνοντας δηλώσεις για την επέτειο της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ανέφερε ότι: «Ήταν μία σωτήρια επέμβαση, που άνοιξε το δρόμο για την επιστροφή του εκλεγμένου ηγέτη της Ελληνοκυπριακής κοινότητας και ανατροπή της χούντας στην Ελλάδα».
Συμπερασματικά φαίνεται ότι τους τελευταίους μήνες ο Μουσταφά Ακιντζί πλευρίζει πολιτικά την Τουρκία, αποστασιοποιούμενος από αμιγώς τουρκοκυπριακές απόψεις του παρελθόντος. Ίσως αυτό να οφείλεται στο αποτέλεσμα των πρόσφατων Προεδρικών εκλογών και της παντοδυναμίας Ερντογάν. Ίσως πάλι να είναι προϊόν οικονομικών συμφερόντων ή ένας πολιτικός ελιγμός επιβίωσης. Οψόμεθα.
* Ο αντιπτέραρχος (Ι)εα Ιωάννης Αναστασάκης είναι εμπειρογνώμονας/ στρατηγικός αναλυτής, που ασχολείται με την Περιφερειακή Ασφάλεια για την Οικονομική Ανάπτυξη, με επίκεντρο τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή. Regional Observatory: Security for Economic Development – (ROSED).