Blog

Γιατί οι ήρωες της Εποποιΐας του ’40 κλαίνε στο μνήμα τους

Ομιλία στο ΕΛΙΣΜΕ την 25^ην Οκτωβρίου 2023

 

 

Του Υποστρατήγου ε.α. Κωνσταντίνου Αργυροπούλου

 

Ας αρχίσουμε διερευνώντας ορισμένες πτυχές της ιστορίας μας με την προσδοκία, ότι ίσως ανακαλύψουμε σαν λαός, σαν φυλή και ειδικά σαν σκεπτόμενα άτομα κάτι που μας διαφεύγει και ως εκ τούτου μετά στενοχωρίας ίσως διαπιστώσουμε, ότι η δική μας συνδρομή στην πορεία της πατρίδας μας μάλλον χαρακτηρίζεται ως ήσσονος δυναμικής.

Εδώ οφείλω να σας διευκρινίσω, ότι το ιδιογνώρισμα εμού του ομιλητού είναι η παντελής απουσία πολιτικής ορθότητος. Οπότε εάν τις εξ υμών δυσαρεστείται απλά πιέζει το κομβίον της αποχωρήσεως.

Μέρος Πρώτον

Ξεκινάμε με την μεγάλη εικόνα. Την Ευρώπη της εποχής του ’40. Και ρωτάμε αριστερά-δεξιά: ποία είναι η λογικά υιοθετημένη αιτία που προκάλεσε τον Β’ΠΠ;

Απάντηση: η αιτία αποδίδεται στην επιθετική και επεκτατική πολιτική των Ναζί της Γερμανίας. Βέβαια μερικοί ίσως γελάσουν κάτω από τα μουστάκια τους. Δηλαδή οι σημερινοί Γερμανοί χωρίς ναζί το ίδιο δεν κάνουν; Με άλλη μέθοδο πιο ύπουλη;

Λοιπόν έχουμε και λέμε. Αρκετά γεγονότα κλειδιά συνέβαλαν στο ξέσπασμα του πολέμου. Δηλαδή. Η Συνθήκη των Βερσαλλιών. Οι ανεπιεικείς όροι, οι επιβληθέντες στην Γερμανία στο τέλος του Α’ Π. Π. δημιούργησαν στους Γερμανούς την αίσθηση ταπεινώσεως, πικρίας, δυσαρεσκείας, δυσφορίας, θυμού, εχθρότητας και μνησικακίας.

Οι προβλέψεις της Συνθήκης περιελάμβαναν εδαφικές απώλειες, στρατιωτικές απαγορεύσεις και αποζημιώσεις. Όλα αυτά συνέβαλαν σε οικονομικές δυσχέρειες, αμηχανία και πολιτική αστάθεια στην χώρα. Κάτω από την αρχηγία του Χίτλερ η Γερμανία ξεκίνησε μία εκστρατεία εδαφικής επεκτάσεως και στρατιωτικής επανασυγκροτήσεως. Αυτή η προσπάθεια συμπεριέλαβε την επαναστρατικοποίηση της Ρηνανίας και την προσάρτηση της Αυστρίας. Το γνωστό Anschluss τον Μάρτιο του 1938 με την εισβολή των Γερμανών στην Αυστρία.

Αυτή η πρώτη προσπάθεια ολοκληρώθηκε με την κατάληψη και κατοχή της Τσεχοσλοβακικής Σουδητίας.

Αυτές οι Γερμανικές ενέργειες κατεστρατήγησαν τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών και ήγειραν ανησυχία μεταξύ των λοιπών Ευρωπαϊκών δυνάμεων.

Εδώ ας διακόψουμε για λίγο την εξιστόρηση για να κάνουμε κάποιους απαραίτητους συνειρμούς. Τουτέστιν, οι Γερμανοί αδιαφόρησαν επί της υποχρεώσεώς των να εφαρμόσουν τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών επικαλούμενοι το ομόεθνον, το ομόφυλον και το ομόγλωσσον της Αυστρίας και της Σουδητίας. Τούτο συνετέλεσε στην διέγερση αλλά και την συνέγερση των λοιπών Ευρωπαίων, οι οποίοι άρχισαν να σκέπτονται τρόπους αντιδράσεως.

Και ερχόμαστε στην περίπτωση των Τούρκων. Από το 1974 μέχρι σήμερα οι Τούρκοι αδιαφορούν για τις αποφάσεις του ΣΑ/ΗΕ για να αποσύρουν τα στρατεύματά τους από την Κύπρο. Και δεν είναι μόνον αυτό. Ο Ερντογάν στην Γενική Συνέλευση των ΗΕ τον περασμένο μήνα ζήτησε από την παγκόσμια κοινότητα να νομιμοποιήσει την παράνομη στρατιωτική κατοχή στο βόρειο τμήμα της Κύπρου. Το παράδοξον σ’αυτή την τροπή των γεωπολιτικών πραγμάτων είναι, ότι ουδείς φαίνεται να ανησυχεί και κυρίως η ΕΕ, η οποία ουδόλως αντιδρά στο γεγονός, ότι μία χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής κοινότητος διατελεί υπό ξένη στρατιωτική κατοχή.

Επανερχόμεθα στην ιστορία.

Μετά από αυτή την αντίθετη με την Συνθήκη των Βερσαλλιών συμπεριφορά των Γερμανών κάποιες δυτικές δημοκρατίες, ιδίως η Βρεταννική και η Γαλλική -όλως περιέργως- εφήρμοσαν πολιτική κατευνασμού έναντι των επεκτατικών ενεργειών της Γερμανίας. Άρχισαν μία πολιτική παραχωρήσεων προς τον Χίτλερ, σε μια προσπάθεια να αποφύγουν την σύγκρουση μαζί του προς χάριν της ειρήνης. Το παράδειγμα στην προκειμένη περίπτωση απαντά στην Συμφωνία του Μονάχου το 1938, που επέτρεπε στην Γερμανία να προσαρτήσει την Σουδητία.

Αυτό το προς χάριν της ειρήνης θα σας το θυμίσω αργότερα για να σας στενοχωρήσω λίγο, επειδή είμαι χαιρέκακος παρατηρώντας, ότι είστε πρόσχαροι.

Πάμε πάλιν σε συνειρμούς. Τί σας λέει η πολιτική κατευνασμού του αντιπάλου και η επαγομένη πολιτική παραχωρήσεων; Η σχολή κατευνασμού και παραχωρήσεων είναι ένα σκουλήκι που τρέφεται μέσα σε ασθενείς οργανισμούς. Αυτή η σχολή μας διδάσκει, ότι το θηρίο θεριεύει ακόμη περισσότερο απέναντι στην ατολμία, στην συστολή, στην ορρωδία. Αυτό το φαινόμενο οι «ορθολογιστές» μας το σερβίρουν σαν ψυχραιμία. Ουδέν ψευδέστερον! Είναι η ανημποριά. Είναι η έλλειψις επαρκούς σκληράς ισχύος και η συνεπαγομένη ασθενής βούληση να ιδωθεί η πραγματικότητα στις αληθινές της διαστάσεις. Ας σκεφθούμε επί του προκειμένου το ci vis pacem para bellum. Το θηρίο φοβάται μόνον το ισοδύναμο θηρίο, όχι το άκακο σκιουράκι, που τρώει βελανίδια κοιτάζοντας ένα γύρω με φόβο. Μοιάζει με το δημώδες άσμα που έλεγε «με φόβο τρώμε το ψωμί με φόβο το μασούμε».

Πίσω στην ιστορία.

Το 1939, η Γερμανία και η Σοβιετική Ένωση υπέγραψαν το Σύμφωνο Molotov-Ribbentrop. Ένα Σύμφωνο μη επιθέσεως που περιείχε ένα μυστικό πρωτόκολλο προβλέπον διαίρεση της Ανατολικής Ευρώπης σε σφαίρες επιρροής. Αυτή η Συμφωνία άνοιξε τον δρόμο στους Γερμανούς να εισβάλλουν στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939.

Αυτή η εισβολή σηματοδότησε την έναρξη του Β’ΠΠ και προκάλεσε και την αντίδραση Βρεταννίας και Γαλλίας με το να κηρύξουν με την σειρά τους τον πόλεμο κατά της Γερμανίας. Όσο για την Συμφωνία μη επιθέσεως με την Σοβιετική Ένωση, αυτή δεν ετηρήθη με την εφαρμογή του Γερμανικού σχεδίου «Μπαρμπαρόσα».

Συνειρμός: μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδος το 1830 έχουν συνυπογραφεί μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας 27 Συμφωνίες. Ε… λοιπόν ουδεμία εξ αυτών ετηρήθη κατά τις προβλέψεις υπαιτιότητι της Τουρκίας. Οι ενδιαφερόμενοι ας το ψάξουν δια του λόγου το αληθές.

Παγκοσμιοποίηση της συγκρούσεως. Πολύ μοδάτος ο όρος παγκοσμιοποίηση!

Όπως προχωρούσαν οι πολεμικές δράσεις στον Ευρωπαϊκό χώρο, αυτές οι δράσεις τελικά επεξετάθησαν και εκτός αυτού. Όπως γίνεται και με τις δασικές πυρκαγιές, όταν ο άνεμος είναι δυνατός. Οι Ιάπωνες επετέθησαν στο Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941, αναγκάζοντας τις ΗΠΑ να εισέλθουν στον πόλεμο. Αυτό το γεγονός αληθώς μετεμόρφωσε τον πόλεμο σε Παγκόσμιο.

Σύμφωνα με στοιχειοθέτηση ποικίλων παραγόντων συνάγεται ένα αποφαντικό, ότι η επεκτατική πολιτική του Χίτλερ και ο μιλιταρισμός αναφέρονται, ως το βασικό αίτιο του Β’ΠΠ. Ωστόσο τα αίτια δεν περιορίζονται σ’αυτό και μόνον. Πρέπει να εστιασθούμε και στους οικονομικούς λόγους (αυτό κι αν είναι πρωτότυπο!), στις εδαφικές αμφισβητήσεις, στις εθνικιστικές ιδεολογίες και σε μη επιλυθέντα ζητήματα/αποκυήματα του Α’ΠΠ.

Ουχ’ ήττον όμως, οι επιθετικές ενέργειες της Γερμανίας συνδεδυασμένες με την αποτυχημένη διπλωματία και τον παράλληλο κατευνασμό θεωρούνται παράγοντες κλειδιά που λογικά οδήγησαν στον Παγκόσμιο Πόλεμο.

Συνειρμός. Εδώ και πάλιν ο κατευνασμός είναι διακριτός. Πώς δηλαδή; Να… όταν ο ένας επιμένει απαιτώντας και διεκδικώντας και δεν συμβιβάζεται, ούτε διαπραγματεύεται και φυσικά ούτε συμφωνεί σε ασύμφορες γι’ αυτόν προσφορές, διότι αισθάνεται, ότι μπορεί να αποκτήσει τα διεκδικούμενα με την δική του ισχύ, τότε εφευρίσκει και ένα casus belli για να αρπάξει τα επιθυμούμενα.

Κι άλλος συνειρμός. Όταν έβλεπε η τότε Ελληνική κυβέρνηση του Μεταξά, ότι τα πράγματα στην Ευρώπη αρχίζουν και οξύνονται και παρά το γεγονός, ότι η Ελλάδα είχε κεκηρυγμένη την ουδετερότητά της, εν τούτοις εξήτασε όλα τα ενδεχόμενα επιδεξίου αποφυγής ή αναγκαστικής εμπλοκής σε πόλεμο ανεξαρτήτως ευχολογιών, προφητειών, προσευχών, στρατιωτικών εκτιμήσεων και πολιτικών επανεκτιμήσεων. Το αποφαντικό στην περίπτωση ήταν «προπαρασκευή προς πόλεμον προς αντιμετώπισιν παντός ενδεχομένου». Και εκείνη η προπαρασκευή δεν συμβάδιζε αποκλειστικά με εξοπλιστικά προγράμματα και κάποιες άλλες συνεπαγόμενες απολαβές. Η απολαβή έχει και ένα άλλο ρήμα, το οποίον στην γλώσσα της κομψής συνδιαλλαγής προς απόσπασιν χρηματικού μεριδίου δι’ επιληψίμων μεθόδων είναι το «αμέλγω». Η λέξη που ταιριάζει στην γλώσσα της αδηφάγου, της ακόρεστης, της βουλιμιώδους  και της συμφεροντολογικής διαλέκτου λέγεται «μίζα».

Τα εξοπλιστικά προγράμματα της εποχής εκείνης ήταν περίπου συμβατά με τους οικονομικούς προϋπολογισμούς του τότε θησαυροφυλακίου. Επί πλέον έπρεπε να ληφθούν και πρόσθετα μέτρα. Να γίνει η οργάνωση εδάφους και μάλιστα η οργάνωση στην Γραμμή Μεταξά είχε την μορφή οχυρώσεως, όχι απλής οργανώσεως. Πέραν αυτού έπρεπε να μελετηθεί, να δοκιμασθεί και να βελτιωθεί το σύστημα Διοικητικής Μερίμνης. Έπρεπε να προσεχθεί ιδιαίτερα η εκπαίδευση κληρωτών και εφέδρων. (Αλήθεια τι γίνεται σήμερα με τους εφέδρους; Εκπαιδεύονται; Προσκαλούνται; Ποίον είναι το ποσοστό παρουσιάσεώς των; Μήπως το κρίσιμο ποσοστό έχει φύγει στην Εσπερία με το brain drain;)

Η προπαρασκευή λοιπόν προέβλεπε και προασκήσεις επί των Σχεδίων επιχειρήσεων. Προέβλεπε γνώση των καθηκόντων σε όλη την κλίμακα της διοικήσεως των στρατιωτικών σχηματισμών αλλά και των πολιτών στα πλαίσια των Νομαρχιών. Εδίδετο μεγάλη σημασία στην συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στην ιδέα ενεργείας της Εθνικής Αμύνης. Κυριότερο και χαρακτηριστικό στην προς πόλεμον προπαρασκευή ήταν η εθνική και ηθική διαπαιδαγώγηση στρατού και λαού. Τέτοιου είδους αγωγή είναι άλλωστε παγκοίνως παραδεκτή και το μυστικό της δημιουργίας της πεποιθήσεως περί της ανάγκης υπηρετήσεως της πατρίδος.

Το 1974 στην Τουρκία υπήρξε μία γενική κινητοποίηση ως προς τον σκοπό επεμβάσεως του τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Επί μία εβδομάδα προ της εισβολής εξεπέμπετο η κρατική προπαγάνδα εις βάρος της Ελλάδος. Και δεν ήταν μόνον ο τουρκικός κρατικός μηχανισμός εκπομπής μίσους κατά των Ελλήνων. Υπήρξαν δημόσιοι λόγοι, συζητήσεις, διεξοδικές επιχειρηματολογίες, διαλέξεις, τονισμοί εθνικών αξιών και εθνικών πεποιθήσεων πανταχόθεν εκδηλουμένων μέσω άρθρων, δοκιμίων διακηρύξεων. Αυτά όλα μέσω εφημερίδων, περιοδικών ραδιοφώνων, τηλεοράσεως μορφωτικών ινστιτούτων, σχολείων, πανεπιστημίων, θρησκευτικών ιδρυμάτων και τζαμιών, με την μουσική, με σχετιζόμενες με το Οθωμανικό μεγαλείο κινηματογραφικές ταινίες, με τα κόμματα ανεξαρτήτως προσανατολισμού κλπ, κλπ. Τότε βέβαια δεν υπήρχαν τα social media. Στο τέλος εκείνης της εβδομάδος και την ώρα της εισβολής των στην Κύπρο σύσσωμος ο Τουρκικός λαός ήταν ένας μελλοθάνατος γενίτσαρος έτοιμος να αναφωνήσει Αλλάχ Ακμπάρ και να πέσει στην μάχη όποτε του ζητηθεί για να προαχθεί σε μάρτυρα μιας υπερτάτης ιδέας.

Ξημερώνοντας η 28^η Οκτωβρίου, ο Mussolini απέστειλε τελεσίγραφο στο Ιωάννη Μεταξά απαιτώντας να επιτραπεί άνευ προβολής αντιστάσεως η είσοδος των ιταλικών στρατευμάτων από την μεριά της Αλβανίας, ώστε να ελεγχθούν εκ μέρους των κάποιες στρατηγικές περιοχές εντός Ελλάδος. Ήταν το μέρος του ιταλικού σχεδίου. Η επέκτασις της ιταλικής επιρροής στον χώρο των Βαλκανίων και η εδραίωσις της κυριαρχίας πάνω στην Ελλάδα.  Γνωστή η απάντηση του Μεταξά και η εξαναγκαστική πλέον είσοδος της Ελλάδος στο πόλεμο. Η επιτυχής αντιμετώπιση των Ιταλών προσείλκυσε την παγκόσμια προσοχή και τον γενικό θαυμασμό και ως φυσικόν ενίσχυσε το ηθικόν μέρος ολοκλήρου του Ελληνικού κόσμου.

Αργότερα, τον Απρίλιο του 1941 ανέλαβε η Γερμανική διοίκηση να αποκαταστήσει την Ιταλική αποτυχία με το να καταλάβει με αρκετές απώλειες τον Ελληνικό χώρο.

Η Γερμανική κατοχή των Ευρωπαϊκών χωρών μεταξύ των άλλων προβλημάτων ελέγχου των κατεκτημένων αντιμετώπισε και την σταδιακά διογκούμενη ένοπλο αντίστασή τους. Σ’αυτόν τον ανταρτοπόλεμο έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο ο κατά περιοχάς ενδιαφέροντος γηγενής πληθυσμός. Η αρωγή προς τους αντάρτες και γενικά η υποστήριξη του αντιστασιακού αγώνος συνίστατο σε απόκρυψη αγωνιστών σε ασφαλή σημεία, σε παροχή ειδών διατροφής, υγειονομικού υλικού, αποθήκευση πυρομαχικών και λοιπά σχετικά διοικητικής μερίμνης, επικοινωνιών και το πλέον βασικό ήταν η παροχή πληροφοριών επί θέσεων, δυνάμεως, κινήσεων και λοιπών δραστηριοτήτων του κατακτητού.

Το 1974 στην Κύπρο και κατά την εισβολή των τουρκικών δυνάμεων στο νησί σημειώθηκε κάτι το μέχρι τότε ασύμβατο με τις ιστορικά κοινότυπες αυτενέργειες των πληθυσμών. Δηλαδή, οι κάτοικοι των Κυπριακών χωρίων και μικρών πόλεων στην ζώνη των επιχειρήσεων και προ του κινδύνου να βρεθούν υπό τουρκική κατοχή και όντες βέβαιοι, ότι έχουν να κάνουν με ένα βάρβαρο και αιμοδιψή εχθρό λόγω προηγηθεισών γενοκτονιών των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, επέλεξαν να προσφυγοποιηθούν στο νότιο τμήμα της νήσου. Αυτό το γεγονός της εθελουσίας εγκαταλείψεως των εστιών 200.000 ανθρώπων εξυπηρέτησε σε απροσδοκήτως καλό βαθμό την Τουρκική διοίκηση στην κατάληψη του 38% του νησιού, την σταθεροποίηση επ’αυτού και την διατήρησή του μέχρι σήμερα και τις οίδε έως πότε και εάν….

Δηλαδή εξέλιπον πλέον οι προϋποθέσεις για εθνική αντίσταση στα κατεκτημένα εδάφη. Διότι … απλά δεν υπήρχε πλέον Ελληνικός πληθυσμός για να υποστηρίξει αντάρτες.

Και γιατί οι δυνάμεις ΕΛΔΥΚ και ΕΦ δεν έκαναν τον αγώνα τον καλόν για να μη προκύψει ένα τέτοιο αποτέλεσμα;

Διότι από την στιγμή που η μητέρα πατρίδα, την οποία εκπροσωπούν στην διαδρομή της ιστορίας της άνθρωποι ιδιωφελείς και όχι έχοντες επίγνωση του μεγέθους της ευθύνης των, απεφάνθησαν, ότι η Κύπρος κείται μακράν, εκτιμώντας, ότι μία πολεμική σύγκρουση θα απέφερε όχι μόνον πολιτικόν κόστος αλλά ίσως τον ίδιον αυτών φυσικόν αφανισμόν, ένεκα κακού χειρισμού της κρίσεως.

Και πλέον έχουμε αυτή την εικόνα της δυστυχίας, χωρίς να συγκινείται ουδείς. Εμείς οι παλαιότεροι λέμε στις επετείους «δεν ξεχνώ», ωστόσο οι νέοι στερούνται ενός συναισθηματικού δεσμού με μια μακρινή γι’ αυτούς ιστορική υπόθεση που άλλοι την βάπτισαν τραγωδία. Και επί πλέον ουδείς ξένος νοιάζεται εν προκειμένω, συνειδητοποιώντας, ότι ακόμη και οι Έλληνες έχουν βάλλει το Κυπριακό σε ένα περιθώριο, μάλλον ενοχλητικό. Συνεπώς ούτε οι Ευρωπαϊκοί ούτε και οι νατοϊκοί εταίροι συγκινούνται. Άλλωστε το ζητούμενον όλων αυτών των εταίρων της σωστής πλευράς της ιστορίας ήταν αυτό ακριβώς. Δηλαδή, η Κύπρος να είναι όχι μία οντότητα εθνική ή πολιτική αλλά ένα ανώνυμο περίγραμμα συντεταγμένων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μέρος Δεύτερον

Τώρα είναι η ώρα να τακτοποιήσουμε τα ερωτήματά μας για το τι γίνεται στον κόσμο, ο οποίος κόσμος, σύμφωνα με τον Ηράκλειτο ζει κάτω από την σκιά της ρήσεως «πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς». Αυτή η ρήση στους αιώνες έχει ευρύτατη εφαρμογή σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Σε όλες. Ακόμη και σε όσες δεν περνούν από το μυαλό μας… αλλά τις ζούμε.

Για να έχουμε μία εικόνα τού πώς αντιλαμβανόμεθα τον πόλεμο εμείς οι απλοί άνθρωποι θα πρέπει να αναζητήσουμε μία διαφωτιστική πηγή, ώστε να αποφανθούμε, ότι … να… τώρα γνωρίζω κάτι. Κάτι. Όχι το όλον. Το όλον είναι γνωστό στον Θεό. Εκτός εάν κάποιος θεωρεί εαυτόν θεό. Υπάρχουν ανάμεσά μας και τέτοιοι; Αν ..ναι, τότε ας τους ρωτήσουμε τι προτιμούν. Ταφή ή καύση με τον θάνατόν τους;

Οι άνθρωποι, όσο σοφοί κι αν είναι δυσκολεύονται να οριοθετήσουν εξισώσεις, όπως πόλεμος = επίλυση διαφορών, πόλεμος = γενική δυστυχία, πόλεμος = άδικος χαμός αγαθοπίστων, πόλεμος = πλουτισμός βιομηχάνων, πόλεμος = εξόντωση απίστων μη μουσουλμάνων, πόλεμος = η χαρά του μαυραγορίτη. Προσθέσατε και σεις άλλες χίλιες δύο περιπτώσεις.

Αλλά ας κάνουμε μία προσπάθεια να τοποθετήσουμε τον εαυτόν μας στο φαινόμενο πόλεμος. Σ’αυτό θα μας βοηθήσει ο Clausewitz. O Clausewitz μας προβάλλει ένα τρίπτυχο, το οποίο τρίπτυχο ας το φανταστούμε, ότι είναι μία κάπσουλα, που μέσα της περιέχει θεμελιώδεις ιδέες, οι οποίες θεωρητικοποιούν τον πόλεμο. Μας επισημαίνει την σχέση μεταξύ πολέμου και πολιτικής. Επίσης την περιπλοκότητα του πολέμου και την σπουδαιότητα της προσαρμογής της στρατιωτικής στρατηγικής στις προκλήσεις του αληθινού κόσμου αλλά και στις αβεβαιότητες που συνήθως επικρατούν, όχι μόνον στα δικά μας αδιάβαστα μυαλά αλλά και σε εκείνους που μας διοικούν. Παράδειγμα: ποίος κυβερνήτης μπορούσε να φανταστεί την εξέλιξη που θα είχε η αποστολή, που πήγε στην Λιβύη για λόγους ανθρωπιστικούς και επέστρεψε μέσα σε φέρετρα.

Τελικά αυτός ο Clausewitz εξακολουθεί να είναι επιδραστικός στο πεδίο της στρατιωτικής στρατηγικής, στις διεθνείς σχέσεις όπως και στην πολιτική επιστήμη.

Προχωρούμε σε ένα Κλαουσεβίκειο χώρο πιο διευκρινιστικό για να καταλάβουμε σε αδρές γραμμές την πολεμολογία.

Ο θεωρητικός αυτός του πολέμου μας προβάλλει ένα τρίπτυχο εννοιών, τις οποίες θεωρεί, ότι συνθέτουν την κεντρική ιδέα που ασκεί μία εκ βαθέων επιρροή στο πεδίο της στρατηγικής και της σπουδής του πολέμου. Μας εισαγάγει στην θεωρία του διαβεβαιώνοντάς μας, ότι ο πόλεμος είναι επέκταση της πολιτικής. Ή αλλιώς, ότι ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα. Αυτή η ιδέα εμφατικοποιεί το ζήτημα λέγοντας, ότι ο πόλεμος δεν είναι ένα τελικό σκοπούμενο αυτό καθ’αυτό, αλλά μάλλον ένα εργαλείο που δικαιολογεί την χρήση του, ώστε να επιτευχθούν πολιτικοί σκοποί. Επισημαίνεται συνεπώς η εσωτερική διασύνδεση πολέμου και πολιτικής, που αποκορυφώνει και εξυψώνει την ιδέα, ότι η στρατιωτική στρατηγική, υπηρετεί ευρύτερες βλέψεις και εθνικά συμφέροντα.

Συνειρμικά οδηγούμεθα στην πάλαι ποτέ ελληνική Μεγάλη Ιδέα. Νυν μεγάλο όνειρο ήταν και πάει. Ωστόσο νυν απέναντί μας έχουμε την μεγάλη νέο-Οθωμανική ιδέα. Ο Ερντογάν με το υπουργικό του συμβούλιο, τους φανερούς και τους μυστικούς συμβούλους και άλλους παράγοντες που μας διαφεύγουν, όπως ίσως τον πρόξενο της Κομοτηνής, όλοι αυτοί αναφέρονται κατά περίπτωση στην ισχύ της στρατιωτικής τους μηχανής και, ότι η ισχύς της είναι τέτοια, που μπορεί άνετα να επικυρώσει την ερντογανική αποστροφή ότι θα έλθει μιαν νύχτα και θα μας τιμωρήσει. Αυτή η κατά την δική μας αντίληψη οπερετική συμπεριφορά του Ερντογάν χαρακτηρίζει την έφεσή μας να τα βλέπουμε όλα σαν μία πρακτική του Grotesk humor. Όμως, οι Τούρκοι τα λεγόμενα του προέδρου τους τα εκλαμβάνουν σαν κάθε άλλο παρά σαν αστεία και φαιδρά. Συνεπώς αυτό ας έχει τον χαρακτήρα συναγερτικού παράγοντος για όσους ασκούνται σε χλευασμόν και όχι στοχασμόν.

Ας θυμηθούμε τον Μεταξά. Όταν είδε, ότι οι Ευρωπαίοι τότε δεν είχαν χιούμορ, άρχισε να προπαρασκευάζει την Ελλάδα για ενδεχόμενη πολεμική αναμέτρηση. Και μάλιστα όχι στο παρά πέντε, αλλά τέσσαρα χρόνια πριν την εμπλοκή μας στον πόλεμο.

Αυτά μας λέει ο Clausewitz για την χρήση της στρατιωτικής στρατηγικής σαν εργαλείο ασκήσεως της εξωτερικής πολιτικής. Και οι μεν Τούρκοι τον στρατό τον έχουν για το Νταβουτόγλειο «στρατηγικό βάθος» και για την «γαλάζια πατρίδα», αλλά και για μία διεθνή αναγνώριση του τύπου «μεγάλη περιφερειακή δύναμη». Εξ άλλου ένα μέρος διαπιστευτηρίων το εισπράττει η Τουρκία, ως η δευτέρα τη τάξει στρατιωτική δύναμη στο ΝΑΤΟ. Βέβαια το ΝΑΤΟ από ό,τι η άγνοιά μου ερμηνεύει τα φαινόμενα, χρησιμοποιεί αντιπροσώπους για τα πολεμικά δύσκολα. Κάτι σαν φτηνά εργατικά χέρια και αναλώσιμες ψυχές για να αποκομίζουν οι μεν βιομηχανίες δυσθεώρητα κέρδη οι δε εχθροί να τιμωρηθούν, διότι αμφισβητούν την μονοπολική πλανητική δύναμη και τολμούν να ονειρεύονται μία αγαστή πολυπολικότητα.

Αυτός ο Clausewitz -και επιμένω στο να τον αναφέρω, διότι αυτόν τον θεωρητικό του πολέμου έπρεπε να τον σπουδάζουν, όλοι όσοι κυβερνούν. Διότι θα είχαν στην τσέπη τους μία πυξίδα για να πορεύονται σε μία σωστή κατεύθυνση και επί πλέον να τους ακολουθεί ένας πεπεισμένος λαός. Ο λαός εκείνος που θα πίστευε στην ορθή τους κρίση. Τί μας λέει λοιπόν αυτός ο άνθρωπος; Μας εισήγαγε την ιδέα της «Αγίας Τριάδος του Πολέμου». Δηλαδή, αντί για το Πατήρ Υιός και Άγιον πνεύμα μας δίδει την τριάδα Λαός, Κυβέρνηση, Στρατός. Κι εμείς, ως φυσικόν και πρέπον αυτή την τριάδα για να είναι εθνικά αποτελεσματική οφείλουμε να την αγιοποιήσουμε. Αρκεί αυτοί οι τρεις να αποδείξουν, ότι αξίζουν την αγιοποίηση. Ας τους ιδούμε με την σειρά.

Ο λαός. Είναι το στοιχείο που αναφέρεται στον γενικό πληθυσμό. Πρέπει δηλαδή να συμπεριλαμβάνει και τους πολίτες και τους στρατιώτες. Και στρατιώτες οφείλουν να είναι όλοι. Ακόμη και οι υιοί των πολιτικών, των βιομηχάνων, των όσων κομπαστών ρητορεύουν για δημοκρατία και για “Liberté, Égalité, Fraternité” και άλλων προσποιουμένων αδυναμία στρατεύσεως λόγω εκπαιδευτικών υποχρεώσεων στην αλλοδαπή και λοιπών υποκριτικών δικαιολογιών (αλήθεια τι γίνεται με την στράτευση στην ηλικία των 18). Όλοι αυτοί παρέα μαζί στην πρώτη γραμμή με τον βουκόλο Τάσο και την αξιαγάπητη Γκόλφω. Ο λαός είναι ο παράγων που κατοπτρίζει ροπές και τάσεις, που σκέπτεται, που φιλοσοφεί και που βιώνει όλες τις πτυχές του πολέμου. Είναι παρών είτε στο ψυχολογικό πεδίο, είτε σε οικονομική συνδρομή, είτε στην δευτερογενή παραγωγή, είτε σε προσφορά θυσίας.  

Μετά έχουμε την κυβέρνηση, η οποία εκπροσωπείται από την πολιτική ηγεσία, τους αποφασίζοντες και καθορίζοντες τους αντικειμενικούς σκοπούς και την στρατηγική του πολέμου. Αντιπροσωπεύει την πολιτική άποψη του πολέμου.

Τέλος ο στρατός, ο αποτελούμενος από το στρατευμένο έμψυχο υλικό αλλά και την εφεδρεία. Και όλοι αυτοί κατοπτρίζουν την φυσική και βιαία άποψη του πολέμου.

Ο Clausewitz επιμένει, ότι αυτοί οι τρεις παράγοντες διατελούν σε μία συνεχή και επίμονη αλληλεπίδραση. Και κατά το πλέον μοντέρνο λεξιλόγιο η αλληλεπίδραση γίνεται διάδραση. Νεοελληνικά interaction. Αυτοί οι τρεις επίσης διακρίνονται για την μεταξύ τους σχέση, τις εντάσεις, τις αγωνίες, τις ανησυχίες και την σχετική τους δυναμική, η οποία ποικίλει αναλόγως διαμορφουμένων καταστάσεων εν πολέμω και στα πλαίσια κατατεθειμένων ιδεών και τάσεων. Στο να κατανοηθεί αυτή η τριάδα είναι μία καλή αρχή για να αναλυθεί η περιπλοκότητα και η πολυπαραγοντική φύση του πολέμου, όπου αναφύεται πληθώρα εμπειριών ως μαθήματα ζωής. Η τριβή στον πόλεμο δοκιμάζεται από αβεβαιότητες, κωλύματα και δυσκολίες αναφυόμενες κατά την εκτέλεση της αποστολής μάχης. Όπως πχ τα προβλήματα ΔΜ, η μη εκμετάλλευση παρουσιαζομένων ευκαιριών, η ατελής συλλογή ή αξιολόγηση πληροφοριών, η αοριστία προβλέψεων και εκτιμήσεων, τα ανθρώπινα λάθη κ.α.

Λέγεται, ότι ο Βοναπάρτης είχε πει στους επιτελείς του «…δεν υπάρχει στην Γαλλική γλώσσα το ρήμα δεν μπορώ αλλά δεν θέλω». Ο Αμερικανός συγγραφέας Paul Dickson το λεχθέν αυτό το αποδίδει σε 65 διαφορετικά πρόσωπα σε ισάριθμες ανάλογες περιπτώσεις όπου δίδεται έμφαση στην αποφασιστικότητα και την δύναμη της θελήσεως προς υπερκέραση παρουσιαζομένων περιορισμών.

Με βάση την θέση αυτή εξετάζουμε τους τρεις αυτούς παράγοντες για να ανακαλύψουμε προθέσεις και βούληση για πραγματοποίηση της προς την πατρίδα υποχρεώσεως προς υπεράσπισίν της. Δηλαδή του αν θέλουν …ή αλλιώς να μας δικαιολογήσουν το γιατί δεν μπορούν. Για να μάθουμε τέλος πάντων σε τι πατρίδα ζούμε.

Πάμε πρώτα στον λαό.

Είμαστε περίπου δέκα εκατομμύρια, μαζί με τους ελληνοποιημένους αλλοδαπούς. Για λεπτομέρειες ρώτησα, την ΤΝ, η οποία με παρέπεμψε στην ΕΛΣΤΑΤ και η οποία με την σειρά της μου έδινε απαντήσεις τύπου Πυθίας. Βάσει λοιπόν μιας κάποιας ατελούς ως προς τα αριθμητικά λογικής διαπιστώνεται, ότι μέσα στον μικτό αυτό πληθυσμό λίγοι γνωρίζουν τα περί της 28^ης Οκτωβρίου. Επόμενον είναι. Τί γνωρίζουν οι ελληνοποιημένοι; Και υπ’όψιν. Όλοι αυτοί ζωή να’χουν ψηφίζουν και αναδεικνύουν ελληνικές κυβερνήσεις. Ποίοι δηλαδή; Μα φυσικά οι Αλβανοί, οι Πακιστανοί, οι Αφγανοί, οι Σύροι, οι Ιρακινοί, οι Αιγύπτιοι, οι Λίβυοι, οι Τυνήσιοι, οι Αλγερινοί, οι Μαροκινοί, οι Μαυριτανοί, οι Νιγηριανοί. Όλοι αυτοί μουσουλμάνοι το θρήσκευμα. Υπάρχουν και Κινέζοι, Ινδοί, Φιλιππινέζοι και άλλες 100 εθνικότητες των πέντε ηπείρων και των πολλών θαλασσών σε μικρότερους αριθμούς. Υπάρχουν και οι επιχώριοι αθίγγανοι, σκηνίτες, γύφτοι, κατσίβελοι, φερέοικοι, άστεγοι, πολύπλαγκτοι, αλίπλαγκτοι και ανέγγιχτοι κατηγορίας Ινδών Dalit. Έναντι του φθίνοντος δημογραφικά και θεολογικά χριστιανικού πληθυσμού είναι και οι νεοβιταλιστές Roma, οι οποίοι όπως και όλοι οι εισαγόμενοι μουσουλμάνοι είναι δημογραφικά υπερπαραγωγικοί.

Τώρα θα με ρωτήσετε τι είναι νεοβιταλισμός.

Σύμφωνα με την φιλοσοφική ερμηνεία νεοβιταλισμός είναι το σύνολο των θεωριών που αποτελούν εξέλιξη του βιταλισμού και που αποδέχονται, ότι οι νόμοι της Φυσικής και της Χημείας ή η μηχανική εξήγηση της ζωής δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τα φαινόμενα της ζωής, διότι η ζωή οφείλεται σε κατευθυντήρια δυναμική αρχή, η οποία είναι ξεχωριστό είδος ενέργειας, που δεν παράγει έργο αλλά επιδρά σε άλλες ενεργειακές δυνάμεις. Τις κυρίως ζωϊκές.

Καταλάβατε; Όχι; Ούτε εγώ!

Απλά αναρωτιέμαι, ότι μετά καμμιά τριανταριά χρόνια η πληθυσμιακή σύνθεση στην Ελλάδα θα συνίσταται στο ύψος του ποσοστού ανατροπής των μέχρι προ τινος θρησκειολογικών σταθερών από μουσουλμάνους και νεοβιταλιστές που θα ζουν με επιδόματα αλλά θα αισθάνονται δυστυχισμένοι σε μία δυστοπική χώρα.

Ποίος άραγε θα γνωρίζει τι έγινε την 28^η Οκτωβρίου 1940; Αλλά ακόμη και σήμερα ποια παιδάκια γνωρίζουν το γεγονός εκτός από αυτό που λέει το σχολικό βιβλίο, ότι έγινε πόλεμος κι εμείς κρυφτήκαμε στο υπόγειο;

Αν ένας από μας έχοντας ένα δημοσιογραφικό μικρόφωνο στο δρόμο σταματήσει ένα τυχαίο διερχόμενο  και τον ρωτήσει «κύριέ μου, εάν η πατρίδα σας καλέσει να την υπερασπίσετε σε πόλεμο, θα πάτε»; Η απάντηση κατά κανόνα μονολεκτική. «βεβαίως»! και μετά κάποιο δισταγμό θα συνεχίσει «βεβαίως θα το κάνω αλλά μεταξύ μας, γιατί και για ποιον να πολεμήσω»; Συμπέρασμα. Δεν υπάρχει βούληση. Cherchez l’explanation!

Όλοι αυτοί, γηγενείς και λοιποί νομιμοποιηθέντες ψηφίζουν και εκλέγουν κυβερνήσεις. Σύμφωνα με το standard της ιδιωφελείας. Όχι προς το συμφέρον της Ελλάδος.

Συνεπώς, πώς διαγράφεται το μέλλον της πατρίδος; Και τι σημαίνει ελληνική πατρίς για έναν Πακιστανό;

Ο Jose Saramago Πορτογάλος συγγραφεύς τιμηθείς με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998 σε ένα από τα πολλά βιβλία του γράφει, ότι οι όλοι οι άνθρωποι έχουν τυφλωθεί. Και μη βλέποντας αδυνατούν να κρίνουν με σύνεση. Σε άλλο του βιβλίο λέει, ότι όλοι στην χώρα έχοντας αφυπνισθεί πνευματικά ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές με ρίψη στην κάλπη λευκό ψηφοδέλτιο σε ποσοστό 95%. Το αποτέλεσμα προκάλεσε γενική αμηχανία. Συνέπεια. Οι έχοντες το προσόν της υπευθύνου διανοήσεως προέτειναν λύσεις υπέρ του συλλογικού συμφέροντος και υπέρ της αγαπημένης των πατρίδος. Όχι υπέρ του συμφέροντος των κομματικών προσώπων.

Όσοι καταλαβαίνουν, ας αξιολογήσουν παρελθόντα, παρόντα και μέλλοντα.

Πάμε τώρα στον δεύτερο παράγοντα. Την κυβέρνηση.

Έχει άραγε την βούληση να διατηρήσει την Ελληνική κυριαρχία; Σύμφωνα με την προσφώνηση προς τον πρόεδρο της Ελληνικής δημοκρατίας, μία πρόεδρος της βουλής είπε: «…τα εθνικά σύνορα και ένα μέρος της εθνικής κυριαρχίας θα περιοριστούν, χάριν της ειρήνης και της ευημερίας και της ασφαλείας σε μία διηυρυμένη Ευρώπη. Τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη θα υποστούν μεταβολές καθώς θα μπορούν να προστατεύονται αλλά ίσως και να παραβιάζονται από αρχές και εξουσίες πέραν των γνωστών και καταγραμμένων και πάντως η δημοκρατία θα συναντήσει προκλήσεις και θα δοκιμαστεί από ενδεχόμενες νέες μορφές διακυβέρνησης». Τι εννοεί ο ποιητής; Ο ποιητής ξέρει. Εμείς όχι. Αυτά που είπε δεν ήταν προφητείες. Ήξερε τεκταινόμενα και σχεδιαζόμενα. Εμείς απλά ψηφίζουμε. Αποδεικνυόμεθα τυφλοί τ’α τ’ᾧτα, τον τε νοῡν τα τῷ ματί, και δεν καταλαβαίνουμε, ότι οι κυβερνήσεις ευθυγραμμίζονται με αλλοίες βουλήσεις.

Συνεπώς τί είδους βούληση θα μπορούσε να σταθεί δίπλα στην βούληση του έπους του ’40 την στιγμή του ΟΧΙ του έθνους που σήμερα έχει αντικατασταθεί από το ΝΑΙ του νεορεαλισμού;

Τέλος ο στρατός.

Υπάρχει βούληση εξ ορισμού, εκ του στρατιωτικού κανονισμού, εκ παραδόσεως, εξ εθνικής δεοντολογίας, εξ ηθικής υποχρεώσεως και εκ του όρκου του στρατιώτου.

Ωστόσο οι συνθήκες επιβάλλουν προσαρμογή σε κάποιες τάσεις τύπου μεταμοντερνισμού χωρίς ηθικό κόστος βεβαίως. Ο στρατός οφείλει να πείσει την πολιτεία και τους πολίτες της με ισχυρά επιχειρηματολογία την ανάγκη γιγαντώσεως της σκληράς εθνικής ισχύος με ό,τι τούτο συνεπάγεται.

Στο τέλος-τέλος ο Ελληνικός στρατός χρειάζεται ηγήτορες με λόγο, με πίστη, με αποφασιστικότητα και αξιοπιστία, τιθεμένη υπό την κρίσιν των όσων Ελλήνων έχουν την ικανότητα να σκέπτονται και υιοθετούν ολοψύχως την ανάγκη υπάρξεως ισχυρών ενόπλων δυνάμεων.

 

 

 

 

 

Μέρος Τρίτον

Όπως έχετε διαπιστώσει ο σημερινός λόγος δεν είναι πανηγυρικός. Είναι μνημόσυνο. Είναι μνημόσυνο ενός μεγαλείου που σήμερα φαντάζει εξωπραγματικό. Το πνεύμα του 1940, εκείνο το εύψυχο, το ελεύθερο, το ενδυναμωμένο από το αίσθημα του αγωνίζεσθαι και του τρόπου αντιλήψεως των εθνικών ιδεωδών τού τότε, σήμερα είναι μία εικόνα σκουριασμένη.

Η φορά των πραγμάτων σέρνει το πνεύμα των δήθεν προοδευμένων σημερινών Ελλήνων σε ένα δρόμο, που τους απομακρύνει από την ιδέα της αρετής. Πολλώ δε μάλλον την ιδέα της πολεμικής αρετής. Η σημερινή πραγματικότητα δεν διακρίνεται από εκείνη την παραδειγματική αίσθηση της ανάγκης να κατανοηθεί η εθνική χρεία για απρόσκοπτη συνέχιση ενός έθνους σφριγηλού, ενός έθνους ευρώστου, ενός έθνους σεβαστού και θεωρουμένου από την διεθνή κοινότητα, ως του έθνους που έχει διατηρήσει εκείνον τον ακτινοβόλο πολιτισμό. Τον πολιτισμό, που έχει σήμερα ονομαστεί Δυτικός Πολιτισμός.

Οποία λύπη προκαλεί η σκέψη, ότι ο Δυτικός κόσμος γνωρίζει καλύτερα από μας τον φωτοδότη πολιτισμό και που τον επικαλείται κάθε φορά στην προχώρησίν του προς μία ονειρική ανέλιξη. Στην απέναντι όχθη βλέπουμε τους σημερινούς Έλληνες. Τούτοι οι Έλληνες, εθελουσίως και λόγω αγνοίας, απαιδευσίας και αδιαφορίας έχουν υπαχθεί σε ένα ζυγό που τους τραβολογάει δεμένους σε ένα χώρο, όπου έχει ορισθεί να μαντρωθεί η μερίδα της περιθωριοποιημένης ανθρωπότητας.

Η ιδιωφέλεια είναι το μεγιστοποιημένο είδωλο του σημερινού Έλληνα. Αυτό το είδωλο, το ομοιάζον με ψυχική υποταγή έχει κατακτήσει όλες τις κοινωνικές τάξεις, εκπρόσωποι των οποίων ανεξαρτήτως πνευματικής χωρητικότητος, δηλαδή απαξάπαντες οι εγκεφαλικοί λοβοί, είτε είναι νόες στενοί είτε ευρυμαθείς σπεύδουν ανενδοιάστως και εν σπουδῇ να προσκυνήσουν.

Να γιατί οι Έλληνες του ’40 που έδωσαν την ψυχή τους για την πατρίδα, σήμερα αυτή η ψυχή περιφέρεται θρηνούσα εκεί ψηλά στην απεραντοσύνη του Ελληνικού σύμπαντος.

Αξίζει να περιφρονήσουμε την οικονομία του χρόνου μας για να αναφερθούμε σε ένα παράδειγμα που μαρτυρεί την ελληνική αδιαφορία προς ό,τι δήποτε συγγενεύει με προσφορά προς το έθνος, προς την εθνική ιδέα και προς την συνεπαγομένη θυσία.

Ίσως κάποιοι από σας έχουν επισκεφθεί ένα στρατιωτικό νεκροταφείο των Άγγλων πολεμιστών σε πολλά σημεία της Ελλάδος των περιόδων 1917,1918,1940,1941. Ανεξαρτήτως εποχής οι επισκέπτες συναντούν τα εγγόνια και τα δισέγγονα των ξένων πολεμιστών σκυμμένα στον τάφο του προγόνου τους να αποθέτουν λουλούδια και ένα δάκρυ ευγνωμοσύνης αυτών των απογόνων να υγραίνει τον μαρμάρινο σταυρό. Πάνω στο σταυρό υπάρχει επιγραφή In valor there is hope, in sacrifice there is love, in memory there is eternity. Δηλαδή: στην πολεμική αρετή υπάρχει ελπίδα, στην θυσία υπάρχει αγάπη, στην μνήμη υπάρχει η αιωνιότητα.

Αυτός είναι ένας τρόπος που οι πολιτισμένοι άνθρωποι κατά το πνεύμα και όχι κατά την τεχνολογία, τιμούν και αποτίουν τον σεβασμόν τους στους γενναίους και αφοσιωμένους στην ιδέα του έθνους φονευθέντας στο πεδίον της τιμής στρατιώτες. Πόσοι άραγε απόγονοι συγγενείς φονευθέντων στην Βόρειο Ήπειρο το 1940-41 έχουν επισκεφθεί την περιοχή, που εκείνοι άφησαν την τελευταία τους πνοή με μια υπερπροσπάθεια να αρθρώσουν το δικό τους μήνυμα στους επιγενομένους. Μήνυμα εμπνεύσεως, προσδοκίας, ελπίδος, αναβιώσεως. Μήνυμα με λέξεις τρεις. Ζήτω η Ελλάς!

Οφείλω μία επεξηγηματική διευκρίνιση, προς τους απογόνους των Ελλήνων του ’40. Είναι γεγονός, ότι υπάρχει μία άλλη μέθοδος αναγνώσεως των ηθικών υποχρεώσεων των γενεών που ακολουθούν εκείνους τους ιστορημένους ήρωες. Ίσως δεν έχουν τον ίδιο τρόπο προσεγγίσεως των σημασιών, όπως έθνος, πατρίδα, χρέος. Αυτοί ωστόσο οι επιγενόμενοι πέπρωται να πάρουν τα ηνία όλων των μελλουμένων, υπό την δική τους ευθύνη. Γι’αυτό εμείς οι παλαιότεροι, χωρίς να ασκούμε επίμομφο κριτική οφείλουμε να υπομιμνήσκουμε στους νεωτέρους, ότι η αρχαία σοφία εξακολουθεί να ισχύει ακεραία, όπως εξακολουθούν ισχύουσες οι εθνικές αξίες και οι εθνικές αρετές. Το μόνο που χρειάζεται είναι η προστασία αυτών από τεχνολογικές και άλλες ψυχοφθόρες σειρήνες που εξυπηρετούν χθονίους σκοπούς.

Ωστόσο, επιτρέψατέ μου να επιμείνω σ’αυτή την θέση που η συνείδηση της ταπεινότητάς μου υπαγορεύει -προβάλλοντας ένα στίχο ποιήματος του Ανδρέα Κάλβου

Όσοι το χάλκεον χέρι
βαρύ του φόβου αισθάνονται,
ζυγόν δουλείας ας έχωσι.
Θέλει αρετήν και τόλμην
η ελευθερία.