Blog

Στο κατεχόμενο από την ναζιστική Γερμανία Παρίσι,  αξιωματικός των Ες-Ες ρωτά τον Πάμπλο Πικάσο αν η Γκ(ου)έρνικα (Guernica) είναι δικό του έργο, εκείνος αποκρίνεται άμεσα λέγοντας: όχι, δικό σας είναι! Ακόμη και στην περίπτωση που η στιχομυθία δεν είναι αληθινή – γεγονός είναι πάντως πως ο κορυφαίος ζωγράφος αποφάσισε να παραμείνει στο Παρίσι μετά την γερμανική εισβολή ενώ θα μπορούσε να βρεθεί στην ασφαλέστερη Μαδρίτη, κάνοντας χρήση της ισπανικής του υπηκοότητας- με την απάντησή του απέδωσε την ιστορική ευθύνη για ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Βέβαια στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρχε δυσκολία για την εύρεση ή την ανάγκη διαχωρισμού των φυσικών και ηθικών αυτουργών της συγκεκριμένης πράξης.

Τα συνεχόμενα τρομοκρατικά χτυπήματα στην γειτονική Τουρκία, εκτός από τις εκατόμβες των θυμάτων, έχουν επηρεάσει δυσμενώς τον τρόπο ζωής στην χώρα, δημιουργώντας τεράστια προβλήματα εσωτερικής ασφάλειας και συνοχής. Οι  φυσικοί αυτουργοί των τρομοκρατικών επιθέσεων  ταυτοποιούνται, ζωντανοί ή μη, οι ηθικοί αυτουργοί όμως, παραμένουν δυσπροσδιόριστοι. Ο έλεγχος, ή η εισβολή ή η διάλυση ενός κράτους, με σκοπό να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα ενός ή περισσοτέρων άλλων ισχυρότερων δεν είναι κάτι καινοφανές στην ανθρώπινη ιστορία.

Η περίπτωση της Συρίας, πέραν από τραγική με την κυριολεκτική έννοια του όρου, είναι και χαρακτηριστική στο πώς δρουν στο διεθνές σύστημα χώρες οι οποίες αξιώνουν να αναβαθμίσουν, με κάθε μέσο, την θέση τους στον περιφερειακό καταμερισμό ισχύος. Αναμφίβολα οι αραβικές εξεγέρσεις, πτυχή των οποίων ήταν και η προσπάθεια ανατροπής του Μπασάρ Αλ-Άσαντ (Bashar al-Assad), είχαν και ενδογενή αίτια, απόρροια του καθεστωτικού και αντιδημοκρατικού τρόπου διακυβέρνησης στα συγκεκριμένα κράτη. Παράλληλα όμως, σημαντικό ρόλο για την εκδήλωση των αντικαθεστωτικών κινημάτων στις αραβικές χώρες διαδραμάτισαν και εξωγενείς παράγοντες’ οι συγκλίσεις συμφερόντων και οι κοινές δράσεις τρίτων δρώντων συνέβαλαν στην επιδείνωση της δυσειδούς κατάστασης στην Συρία.

Για την Δύση η ανατροπή των τελευταίων μπααθικών καθεστώτων στον αραβικό κόσμο θα ήταν μια ευνοϊκή εξέλιξη, πόσο μάλλον αν η πολιτική μετάβαση έχει χαρακτηριστικά εκδημοκρατισμού των εν λόγω χωρών. Στην δυτική συλλογιστική θα αποτελούσε ένα ακόμη κύμα εκδημοκρατισμού το οποίο θα συμβάδιζε με την μεταψυχροπολεμική αξίωση, κυρίως αμερικανικής εμπνεύσεως, για την δημιουργία μιας φιλελεύθερης διεθνούς τάξης.

Ο ενδοαραβικός ανταγωνισμός και οι προαιώνιες έριδες μεταξύ σιιτών και σουνιτών στον μουσουλμανικό κόσμο επηρέασαν καθοριστικά την εξέλιξη των αραβικών εξεγέρσεων και τον ρου του συριακού εμφυλίου. Τα μοναρχικά κράτη του κόλπου, με προεξέχουσα την Σαουδική Αραβία, εκμεταλλευόμενα την κοινωνική δυσαρέσκεια στις χώρες που δρομολογήθηκε η «Αραβική Άνοιξη» συνέδραμαν στην προσπάθεια καθεστωτικής μετάβασης, επιδιώκοντας να διευρύνουν την επιρροή τους στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο.

Για την Τουρκία, η διάχυση των αραβικών εξεγέρσεων στην Συρία ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να ανατραπεί το, όχι ιδιαίτερα φιλικό, καθεστώς του Άσαντ. Το διαβόητο δόγμα «των μηδενικών προβλημάτων»,  το οποίο πομπωδώς διακονούσε ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, φαινομενικά διακήρυττε την εμπέδωση της περιφερειακής τάξης, μέσω της επίλυσης όλων των εκκρεμών ζητημάτων της Τουρκίας με τις όμορες χώρες. Η ουσία του όμως συνίστατο στην τουρκική αξίωση να αποδεχτούν οι γειτονικές χώρες τον ηγεμονικό ρόλο της Τουρκίας. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που δεν κατέστη δυνατόν να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο δόγμα από την τουρκική διπλωματία και να εξομαλύνει τις σχέσεις της με κάποια από τις γειτονικές της χώρες.

Αντ’  αυτού η παρούσα τουρκική ελίτ, η οποία κυβερνά την χώρα την τελευταία δεκαπενταετία, έχει συμβάλει στην διασάλευση της περιφερειακής σταθερότητας αλλά και στην ραγδαία επιδείνωση της εσωτερικής της πολιτικής κατάστασης. Ο ρόλος της Άγκυρας στον πόλεμο της Συρίας είναι χαρακτηριστικός των αναθεωρητικών της στοχεύσεων.

Η εργαλειακή χρήση των ακραίων ισλαμιστικών ομάδων – ως στρατήγημα κατατριβής τρίτων- εναντίον των συριακών ενόπλων δυνάμεων και των κουρδικών πολιτοφυλακών εξάντλησε την χρησιμότητά τους, όταν δεν μπόρεσαν να κατισχύσουν στρατιωτικά, ιδιαίτερα έναντι των Κούρδων.

Η δυναμική εμπλοκή της Ρωσσίας, στην συριακή κρίση, και η σύγκλισή της με την Δύση, όσον αφορά την ανάγκη εξουδετέρωσης του ISIS, διαφοροποίησε άρδην τους τουρκικούς σχεδιασμούς. Η Άγκυρα πλέον πολεμά το ISIS, το οποίο υποχωρεί σε όλα τα μέτωπα στη Συρία κα το Ιράκ. Οι μαχητές του όμως προβαίνουν σε τρομοκρατικές επιθέσεις στην τουρκική επικράτεια, πλήττοντας την εσωτερική ασφάλεια στην γειτονική χώρα.

Αναντίρρητα η τουρκική ελίτ έχει σημαντική ευθύνη στην ανάπτυξη και εδαφική εδραίωση του ISIS, κατά το προηγούμενο διάστημα, όπως και τα κράτη του κόλπου, μέσω της προσφερθείσας χρηματοδότησής του, στην προσπάθειά τους να ανατρέψουν το φιλοϊρανικό συριακό καθεστώς. Αμφότερες ευθύνονται για τα πεπραγμένα στην Συρία και η τουρκική κυβέρνηση βαρύνεται ηθικά, εφόσον ανέχτηκε ή και συνεργάστηκε, ως έναν βαθμό, με αυτά τα τρομοκρατικά στοιχεία. Οι τούρκοι πολίτες πληρώνουν το τίμημα μίας ιδιαίτερα φιλόδοξης αλλά ανερμάτιστης εξωτερικής πολιτικής, στο βαθμό που η «εσωτερίκευση» της συγκεκριμένης αποτυχίας απειλεί την εύθραυστη συνοχή της χώρας.

Σ’ αυτήν την δύσκολη περίσταση για την Τουρκία, στην Ελλάδα και την Κύπρο, αρκετοί θεωρούν ότι είναι η κατάλληλη συγκυρία για να επιλύσουν το κυπριακό. Το ζήτημα που ανακύπτει συνίσταται πως διαπραγματευόμαστε την «επίλυση» του προβλήματος δια της κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας! Στο νέο «κράτος» που θα συγκροτηθεί η Άγκυρα θα έχει, έμμεσα και άμεσα, αποφασιστικό ρόλο στην διαδικασία λήψης των σημαντικών πολιτικών αποφάσεων. Γεννάται επομένως το εξής ερώτημα: ποιός σώφρων και δημοκρατικός πολίτης επιθυμεί την παρούσα τούρκικη ηγεσία ως συνδαιτυμόνα στην πολιτική οντότητα όπου διαβιεί; Αν, ο μοι γένοιτο, «ευοδωθούν» οι προσπάθειες παύσης της Κυπριακής Δημοκρατίας το παράδοξο θα είναι πως οι ηθικοί, αφού καταντήσαμε να συζητούμε τέτοιου είδους  σχέδια «επίλυσης», και φυσικοί, εφ’ όσον υπογράψουμε και ψηφίσουμε, αυτουργοί θα είμαστε εμείς και το νέο πολιτειακό ανοσιούργημα: θα είναι δικό μας έργο!   

Αναδημοσίευση από Νέα Πολιτική!