Blog

  OΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΗΠΑ-ΡΩΣΙΑΣ
ΜΕΤΑ 6 ΜΗΝΕΣ ΕΝΤΑΣΗΣ, Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΟΒΑΜΑ-2009

Του Αντιστρατήγου ε.α. Δ. Λακαφώση

 

            Με το πάτημα του «κουμπιού» επανακίνησης αρχίζει η νέα εποχή του Obama, αμέσως μετά την εκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου 2009, για την ομαλοποίηση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας. Σχέσεις που είχαν φθάσει στο «κόκκινο» με την εισβολή της Ρωσίας στη Γεωργία.
Η προσπάθεια ομαλοποίησης δεν εστιάζεται μόνο στα θέματα A.Ευρώπης, που αποτέλεσαν τα κύρια σημεία τριβής στην 6μηνη ένταση που ακολούθησε το σύντομο ρωσο-γεωργιανό πόλεμο, τον Αύγουστο 2008. Επεκτείνεται και στα θέματα της Μ. Ανατολής και του αντιτρομοκρατικού αγώνα. Συμπεριλαμβάνεται και η παλαιά συμφωνία, που λήγει το τέλος του 2009, για τη μείωση των στρατηγικών όπλων (STAR) με επίκεντρο και αρχή τα πυρηνικά όπλα.

Εγκατάσταση Αντιπυραυλικής (α/π) Ασπίδας στην Α. Ευρώπη

            Η Ρωσία πιστεύει ότι το α/π σύστημα στην Α.Ευρώπη στοχεύει την ίδια και δεν περιορίζεται κατά της πυρηνικής απειλής από το Ιράν. Οι ΗΠΑ προβάλλουν το α/π πρόγραμμά τους ως βασικό συστατικό της ευρωπαϊκής ασφάλειας, εκτός και εάν η Ρωσία βοηθήσει να σταματήσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Προς το παρόν, οι διαφορές  υπάρχουν, οι δεν πιθανότερες εναλλακτικές λύσεις είναι :
To α/π σύστημα Aegis από τα πλοία και τα ακριβή μεγάλου βεληνεκούς βλήματα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV’s) μπορούν να καταρρίψουν έγκαιρα βλήματα μεγάλου βεληνεκούς, με συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές, που πιθανόν να εκτοξεύσουν χώρες που υποστηρίζουν την τρομοκρατία.
Η αντιαεροπορική άμυνα της Πολωνίας και της Τσεχίας θα μπορούσε να ενισχυθεί από τους κινουμένους πυραύλους Patriot, στη Γερμανία.
Η Ρωσία θα μπορούσε να συμμετάσχει στην α/π ασπίδα της Α. Ευρώπης, πράγμα που τώρα δεν δέχεται. Αλλά, και να βοηθήσει για την εγκατάσταση του α/π συστήματος σε χώρες της επιρροής της στην Κ. Ασία.

Η παραπέρα επέκταση του ΝΑΤΟ

            Η Ρωσία αντιδρά στην παραπέρα επέκταση του ΝΑΤΟ. Εκλαμβάνει τούτο ως προσπάθεια άσκησης «σφαίρας επιρροής» του ΝΑΤΟ, στις γειτονικές πρώην χώρες της Σοβιετικής Ένωσης, στα νότια σύνορά της, πράγμα που το ΝΑΤΟ απορρίπτει.
Η Ρωσία βλέπει τη νατοϊκή εκπαιδευτική άσκηση, 6/5-1/6/09, στη γειτονική με διαφορές Γεωργία, ως πρόκληση και αντιδρά στη διεξαγωγή της. Αναβλήθηκε προγραμματισμένη στρατιωτική συνάντηση ΝΑΤΟ-Ρωσίας και απελάθηκαν εκατέρωθεν διπλωμάτες.
Το δε ΝΑΤΟ αφήνει ανοικτή την πόρτα για ένταξη της Γεωργίας και Ουκρανίας, χωρίς όμως σαφείς δεσμεύσεις. Εξ άλλου, η επέκταση του ΝΑΤΟ δεν έχει προτεραιότητα έναντι των σοβαροτέρων παγκοσμίων θεμάτων που αναμένουν άμεση λύση. Αλλά, προς το παρόν, η συνεργασία με «συμμαχίες επιθυμούντων» και η PfP φαίνεται να είναι προτιμητέες. Παράλληλα, οι παρατηρούμενες διαδηλώσεις κατά του Saakhasvili προβληματίζουν εάν το οικονομικό όφελος με την προσέγγιση προς τη Δύση είναι συμφερότερο από αυτό προς τη Ρωσία.
Διπλός Ρόλος της Ρωσίας για το Ιράν

            Η Ρωσία δεν συμφωνεί για νέες αυστηρότερες κυρώσεις που προτίθεται να επιβάλει το ΣΑ των ΗΕ στο Ιράν, επειδή δεν συμμορφώνεται στην απόφασή του για να σταματήσει τις πυρηνικές του φιλοδοξίες. Έχει τους δικούς του λόγους για να παίζει διπλό ρόλο :
Επιβραδύνει, με διάφορες αφορμές, την πλήρη λειτουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα Bushehr στο Ιράν. Όμως, την κατασκευή του έχει αναλάβει από το 1995 ρωσική εταιρεία, με προοπτική να έχει τελειώσει μέχρι το τέλος του 2009.
Ενώ ρωσική εταιρεία έχει προμηθεύσει το Ιράν με τα αντιαεροπορικό σύστημα TORS, η Ρωσία αρνείται προς το παρόν να προμηθεύσει το Ιράν με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς S-300, που ζητά το Ιράν. Πράγμα που θα προκαλούσε «κούρσα εξοπλισμών» σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή του κόσμου, με διεθνείς ανησυχίες.
Η ρωσική πετρελαϊκή κρατική εταιρεία Gazprom, έχει επενδύσει στο Ιρανικό πετρέλαιο. Τυχόν ρωσική συμφωνία για αυστηρότερες κυρώσεις από τα ΗΕ στο Ιράν, θα έβλαπτε τα συμφέροντα της εταιρείας.

Ρωσική υποστήριξη των Νατοϊκών Δυνάμεων στο Αφγανιστάν

            Η Ρωσία επιτρέπει τη μεταφορά επαρκούς προμηθείας υλικού για τις συμμαχικές δυνάμεις στο Αφγανιστάν, μέσω ρωσικού εδάφους. Μάλιστα τώρα, που οι ΗΠΑ έχουν περισσότερο ανάγκη αφού το Κιργιστάν αποφάσισε να καταργήσει τη σημαντική στο Αφγανιστάν Αμερικανική Βάση.
Επίσης, η Ρωσία εξετάζει να βοηθήσει πλέον ενεργά, εάν η συμμαχία σταματήσει την επέκτασή της προς τα ρωσικά σύνορα. Στην ουσία, όμως, η Ρωσία δεν θέλει την παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Απλά, δεν θέλει και τους Ταλιμπάν – εχθρούς του ΝΑΤΟ – γιατί φοβάται την επέκταση της τρομοκρατίας στην ευρύτερη περιοχή.

Διαπιστώσεις

            Στις προοπτικές επανακίνησης των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας, ασφαλώς εκπέμπονται αρκετά θετικά μηνύματα. Αλλά, δεν παραλείπονται και αρκετές ίσως συγκυριακές, εκβιαστικές και διερευνητικές αποκλίσεις και ακόμη προσπάθειες ρωσικής επίδειξης ισοδυναμίας με τη Δύση.
Πάντως, σημαντικά κίνητρα δικαιολογούν το διακύβευμα για το νέο ξεκίνημα, χωρίς όμως ασφαλείς εγγυήσεις για επιτυχία της νέας προσέγγισης.